Kể từ khi Chính phủ phát động Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới (XDNTM) vào năm 2010, cùng với cả nước, tiến trình XDNTM của TP Cần Thơ đã bước qua giai đoạn xây dựng nền tảng (2010-2015) và đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ vào giai đoạn 2016-2020 với việc công nhận toàn bộ 36 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 2/4 huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Tiếp đó, Cần Thơ tiếp tục công nhận thêm 2/36 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Với những kết quả đạt được, công cuộc XDNTM của TP Cần Thơ chuẩn bị bước sang giai đoạn mới (2021-2025) tập trung vào mục tiêu xuyên suốt: nâng chất toàn diện đời sống vật chất, tinh thần cho người dân nông thôn. Trao đổi với Phóng viên Báo Cần Thơ về vấn đề này, ông Lê Văn Tính, Phó chánh chuyên trách Văn phòng Điều phối Xây dựng nông thôn mới TP Cần Thơ, cho biết:

Nét nổi bật từ Chương trình XDNTM giai đoạn 2016-2020 là kết cấu hạ tầng nông thôn ngày càng hoàn thiện góp phần tích cực vào việc phát triển kinh tế-xã hội khu vực nông thôn. Đặc biệt, từ năm 2016 đến nay, phong trào “Cần Thơ chung sức XDNTM” được phát động sâu rộng, sôi nổi từ đó khơi dậy sức dân, mang lại kết quả rất to lớn, góp phần thúc đẩy tiến độ XDNTM nhanh hơn, hiệu quả hơn. Năm 2020, thành phố phấn đấu công nhận thêm 5 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, nâng tổng số xã đạt lên 7/36 xã; tất cả 4 huyện đạt chuẩn huyện nông thôn mới và tiến tới được công nhận thành phố trực thuộc Trung ương hoàn thành nhiệm vụ XDNTM.

• Ông có thể chia sẻ bài học kinh nghiệm rút ra từ công cuộc XDNTM của thành phố giai đoạn 2016-2020?

- Trước hết, phải có sự đồng tâm hiệp lực của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương để huy động mọi nguồn lực đầu tư XDNTM. Bên cạnh đó, trong từng giai đoạn phải bám sát quan điểm, mục tiêu và giải pháp để xây dựng kế hoạch, đề án cụ thể tập trung chỉ đạo và huy động các nguồn lực thực hiện Chương trình.

Đa số các huyện XDNTM của thành phố sản xuất nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo trong phát triển kinh tế do đó, chúng tôi luôn quan tâm đến vấn đề phát triển nông nghiệp bền vững góp phần nâng cao thu nhập làm tiền đề huy động nguồn lực trong dân. Đơn cử như: Tái cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng tăng cường ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất; khuyến khích, hỗ trợ hình thành những vùng sản xuất tập trung theo chuỗi giá trị…

Một bài học kinh nghiệm cần được ghi nhận sâu sắc là phải phát huy được vai trò chủ thể của người dân trong thực hiện các tiêu chí. Thực tế cho thấy, để XDNTM thành công cần có sự kết hợp nhuần nhuyễn, linh hoạt giữa phát triển sản xuất với thực hiện tiến bộ và công bằng, giải quyết tốt an sinh xã hội. Do đó, Nhà nước phải luôn quan tâm nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân, trước hết là giải quyết việc làm, đầu tư thỏa đáng cho văn hóa, giáo dục, y tế, bảo đảm an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội nông thôn.

Đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn mới tại xã Thạnh Lợi, huyện Vĩnh Thạnh. Ảnh: MỸ THANH

•  Đâu là những khó khăn Chương trình XDNTM giai đoạn 2016-2020 đã và đang gặp phải, thưa ông?

- Vấn đề khó khăn nhất trong XDNTM những năm qua là huy động nguồn lực để thực hiện các tiêu chí. Hiện nay, nguồn vốn XDNTM phụ thuộc vào nguồn ngân sách tự điều tiết của thành phố nên cần có sự phối hợp, lồng ghép nhiều nguồn, liên quan đến nhiều đơn vị. Đây là một trong những nguyên nhân làm chậm tiến độ các công trình XDNTM theo kế hoạch.

Xác định doanh nghiệp giữ vai trò “đòn bẩy” trong XDNTM, thời gian qua, thành phố chú trọng thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn chưa mặn do cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng nhu cầu và đầu tư vào khu vực này lợi nhuận không cao nhưng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro... Trong khi đó, phần lớn các xã XDNTM trên địa bàn thành phố có xuất phát điểm thấp, đời sống người dân còn nhiều khó khăn nên khả năng huy động vốn trong dân gặp không ít trở ngại.

Một bất lợi khác đã và đang ảnh hưởng không nhỏ đến tiến trình XDNTM của thành phố là tình trạng biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, thiên tai, dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi… gây thiệt hại về tài sản và ảnh hưởng nặng nề đến đời sống sinh hoạt, sản xuất của người dân. Đây là nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp đến việc duy trì, nâng chất các tiêu chí về hạ tầng kinh tế- xã hội, thu nhập, hộ nghèo, môi trường...

•  Vậy thành phố đã đề ra định hướng và giải pháp gì để XDNTM Cần Thơ tiếp tục bứt phá trong giai đoạn 2021-2025?

- Giai đoạn 2021-2025, XDNTM của TP Cần Thơ tiếp tục đi vào chiều sâu, lấy việc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân nông thôn làm mục tiêu xuyên suốt. Theo kế hoạch, thành phố phấn đấu đến năm 2025, toàn bộ 36 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 4-5 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu; có ít nhất 1 huyện được công nhận huyện nông thôn mới kiểu mẫu.

Với yêu cầu đặt ra trong thực hiện các tiêu chí nông thôn mới ngày càng cao, nên các địa phương cần lưu ý, quan tâm xây dựng và tổ chức phát triển sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị, tăng chất lượng sản phẩm. Đây là yếu tố then chốt giúp tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân. Bên cạnh đó, các địa phương cần tiếp tục chỉ đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn...

Về phía thành phố sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, vận động XDNTM cả chiều rộng và chiều sâu. Đồng thời, kiến nghị Văn phòng Điều phối XDNTM Trung ương cần tiếp tục mở các lớp tập huấn cho các cán bộ thực hiện Chương trình XDNTM cấp tỉnh và huyện về quy trình, thủ tục công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu.

Thành phố cũng đề xuất Chính phủ tiếp tục có những chính sách ưu tiên đầu tư cho hạ tầng nông thôn, phục vụ sản xuất nông nghiệp; hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm, thúc đẩy xuất khẩu... Đồng thời, đa dạng hóa việc huy động các nguồn vốn trong và ngoài nước (vốn ODA, các định chế tài chính…); đa dạng hóa các dịch vụ ngân hàng, các sản phẩm tín dụng phục vụ Chương trình XDNTM… Có như vậy mới phát huy được sức mạnh tổng hợp để hoàn thành đạt và vượt mục tiêu đề ra.

•  Xin cảm ơn ông!

MỸ THANH (thực hiện)