Vào những ngày nắng nóng, nhiều người có thói quen tắm nước lạnh để hạ nhiệt. Tuy hành động này có thể mang lại cảm giác dễ chịu tức thì, nhưng các chuyên gia cho biết nó thực sự không giúp ích cho cơ thể.

Tắm nước lạnh không giúp hạ nhiệt cơ thể như nhiều người lầm tưởng. Ảnh: The Conversation

Thông thường, nhiệt độ tối ưu để cơ thể chúng ta hoạt động hiệu quả là khoảng 37°C. Nhiệt độ này đảm bảo các hệ thống cơ thể vận hành bình thường. Khi nhiệt độ quá nóng, trung tâm điều chỉnh nhiệt độ của bộ não sẽ bắt đầu gửi tín hiệu thần kinh đến các mạch máu và cơ ở trong hoặc gần da để kích hoạt cơ chế làm mát.

Còn nếu nhiệt độ duy trì ở mức cao quá lâu, điều này có thể dẫn đến tổn thương nội tạng. Vì vậy, để đảm bảo thân nhiệt luôn ở mức tối ưu, cơ thể phải sử dụng nhiều kỹ thuật tự làm mát. Ví dụ, cơ thể tỏa bớt nhiệt vào môi trường xung quanh bằng bức xạ nhiệt, với khoảng 60% nhiệt lượng cơ thể của chúng ta được giảm theo cách này. Một cơ chế làm mát khác mà cơ thể sử dụng là đổ mồ hôi, với khoảng 22% nhiệt lượng cơ thể được giảm theo cách này.

Còn khi nhiệt độ không khí xung quanh vượt quá nhiệt độ cơ thể, đổ mồ hôi trở thành cơ chế chủ đạo để giảm nhiệt độ lõi. Số nhiệt lượng còn lại sẽ được cơ thể giảm thông qua sự kết hợp giữa hoạt động đối lưu vào không khí hoặc chất lỏng mà cơ thể tiếp xúc, cũng như truyền vào các vật thể rắn mà cơ thể tiếp xúc. Để hỗ trợ cơ chế làm mát, các mạch máu sẽ thay đổi đường kính. Những mạch máu gần da nhất sẽ mở rộng để bơm nhiều máu hơn, giúp chúng có thể giãn ra đến gần bề mặt tương đối mát hơn của da. Sau đó, hoạt động lưu thông máu giúp tản nhiệt từ bên trong đến khu vực ngoại vi để làm mát cơ thể.

Nhưng khi thời tiết quá nóng, những cơ chế làm mát tự nhiên nói trên dường như không hiệu quả. Mặc dù việc ngâm mình trong bồn tắm hoặc tắm nước lạnh ngay sau khi ra ngoài trời nóng có thể khiến da chúng ta dễ chịu, nhưng việc này không đủ để làm giảm thân nhiệt mà còn có thể nguy hiểm đối với một số người. Bởi khi cơ thể tiếp xúc với nước lạnh, các mạch máu gần da co lại, làm giảm lưu lượng máu. Điều này sẽ giữ nhiệt độ ở bên trong và xung quanh các nội tạng thay vì tản nhiệt. Nghĩa là về cơ bản, việc tắm nước lạnh chỉ đang đánh lừa cơ thể rằng nó không cần phải hạ nhiệt, mà thực sự cần phải giữ nhiệt.

Và tùy thuộc vào độ lạnh của nước, việc tiếp xúc đột ngột thậm chí có thể gây ra hậu quả nguy hiểm cho một số người. Chẳng hạn, tiếp xúc với nước ở nhiệt độ 15°C có thể kích hoạt phản ứng sốc lạnh. Điều này khiến các mạch máu trên da (những mạch máu tiếp xúc với nước lạnh) co lại nhanh chóng, dẫn tới làm tăng huyết áp. Phản ứng này đặc biệt nguy hiểm ở những người mắc bệnh tim tiềm ẩn như bệnh động mạch vành. Phản ứng sốc lạnh cũng có thể dẫn đến nhịp tim không đều và thậm chí gây tử vong khi cơ thể đột ngột chuyển từ rất nóng sang lạnh. Dù khả năng này rất hiếm khi xảy ra, nhưng cũng nên phòng ngừa.

Một lý do khác để bỏ qua việc tắm nước lạnh vào ngày nắng nóng đó là nó không giúp làm sạch cơ thể. Bởi khi thời tiếc oi bức, cơ thể thường đổ nhiều mồ hôi và trộn lẫn với bã nhờn trên da, tạo ra mùi hôi. So với nước ấm, nước lạnh lại kém hiệu quả hơn trong việc loại bỏ và phân hủy bã nhờn và các mảnh vụn trên da, nghĩa là mùi hôi sẽ vẫn dai dẳng nếu tắm nước lạnh.

Tắm nước lạnh cũng khiến da săn lại, khiến bã nhờn và bụi bẩn tích tụ trong lỗ chân lông và dễ hình thành mụn. Trong khi đó, tắm nước âm ấm hoặc hơi ấm giúp hòa tan và làm lỏng các chất trong lỗ chân lông dễ dàng hơn.

Nhìn chung, thay vì tắm nước lạnh, tắm nước âm ấm (nhiệt độ khoảng 26-27°C) mới là lựa chọn an toàn và hiệu quả hơn để giúp cơ thể thoát khỏi cảm giác nóng bức khó chịu và phục hồi sức khỏe. Điều này vừa giúp đưa thêm máu lên bề mặt để làm mát, vừa không quá lạnh để khiến cơ thể nghĩ rằng cần phải giữ nhiệt.

AN NHIÊN (Theo Study Finds, ZNews)