Mùa lễ Kanh-bund, Ph’chum-bund và Sene Dolta (cúng ông bà) là một trong những nghi lễ truyền thống quan trọng, được đồng bào Khmer Nam Bộ gìn giữ và trao truyền qua nhiều thế hệ. Đây là dịp thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, tưởng nhớ công ơn sinh thành, tri ân ông bà, cha mẹ, đồng thời cầu phước cho người đã khuất phù hộ con cháu, phum sóc an vui.

Nghi lễ Kanh-bund tại chùa Serey Techo Mahatup (phường Phú Lợi).

Trong những ngày này, không khí mùa lễ tại các chùa Phật giáo Nam tông Khmer ở Nam Bộ nói chung, TP Cần Thơ nói riêng trở nên rộn ràng. Mỗi đêm, từ khoảng 3 giờ sáng, đông đảo bà con phật tử mang theo lễ vật như cơm nếp, bánh trái, nhang, đèn cầy… dâng cúng các chư tăng để tổ chức cầu siêu cho người đã khuất.

Có mặt tại chùa Bai Chhau (phường Mỹ Xuyên), chúng tôi bắt gặp từng đoàn người tay bưng mâm cơm vắt, lễ vật được trang trí đẹp mắt tiến vào ngôi chánh điện. Bà Danh Thị Sà Phia, ở xã Tài Văn, chia sẻ: “Năm nào cũng vậy, cứ đến mùa lễ Kanh-bund, gia đình tôi tranh thủ đến chùa từ 3-4 đêm để Bós-bai-bund (đặt cơm vắt), nghe sư tụng kinh cầu phước, tri ân ông bà, tổ tiên”.

Bà con phật tử đặt cơm vắt quanh ngôi chánh điện.

Trong ánh nến lung linh, làn khói hương bảng lảng, những khay cơm, lễ vật được xếp ngay ngắn thành hàng trong chánh điện hay tại sala (giảng đường), tạo nên khung cảnh huyền ảo. Khi trời vừa hửng sáng, các buổi tụng kinh cầu siêu kết thúc, bà con lại bưng cơm nếp vắt, bánh trái đặt quanh chánh điện, cầu phước cho những linh hồn cô đơn không có người thân cúng viếng.

Đang bày lễ vật tại chùa Serey Techo Mahatup (chùa Dơi), bà Thạch Thị Nary (phường Phú Lợi), bày tỏ: “Mang lễ vật, cơm vắt đến chùa không chỉ để cầu siêu cho người quá cố mà còn cầu an cho gia đình, con cái mạnh khỏe”.

Theo phong tục Khmer, mùa lễ Kanh-bund, Ph’chum-bund và Sene Dolta bắt đầu từ ngày 1 rốch, khe Photh-tro-both và 1 kơth khe A-such theo lịch Khmer (tức từ 16-8 đến 1-9 âm lịch). Achar Thạch Sen, Trưởng Ban Quản trị chùa Serey Techo Mahatup, cho biết: “Theo tiếng Khmer, ‘Sene’ nghĩa là cúng, “Dol” là bà, còn “Ta” là ông. Vì vậy, Sene Dolta là dịp con cháu bày tỏ lòng thành kính với ông bà, tổ tiên. Mùa lễ kéo dài nửa tháng với nhiều nghi thức theo phong tục Phật giáo, nhưng quan trọng nhất là ba ngày chính lễ”.

Năm nay, lễ Sene Dolta diễn ra từ ngày 21 đến 23-9 (dương lịch). Sau phần lễ, bà con quây quần bên mâm cơm, mời họ hàng, bạn bè chung vui. Đó vừa là khoảnh khắc gắn kết cộng đồng, vừa là cách trao truyền, lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống.

Đại đức Đinh Hoàng Sự, Trụ trì chùa Peam Buôl Thmây (phường Phú Lợi), cho biết: “Tuy không tưng bừng như Tết Chôl Chnăm Thmây, nhưng Lễ Sene Dolta mang sắc thái tín ngưỡng đặc trưng của người Khmer Nam Bộ, khắc sâu truyền thống “Cây có cội, nước có nguồn” của dân tộc”.

Thạch Pích