Kể từ khi bình thường hóa quan hệ ngoại giao với một số quốc gia Arab và Hồi giáo tại khu vực, chính quyền Israel bắt đầu có những động thái thể hiện vị thế và vai trò an ninh, chính trị của mình, nhất là ở Bắc Phi.

Thứ trưởng Ngoại giao Israel Idan Roll (phải) gặp Bộ trưởng Tư pháp Sudan Nasredeen Abdulbari hôm 13-10 tại UAE. Ảnh: Jpost

Tương lai quan hệ với Libya

Mới đây, Saddam Haftar, con trai Tướng Khalifa Haftar, chỉ huy Quân đội Quốc gia Libya (LNA), đã đến Israel đề nghị thiết lập quan hệ với Tel Aviv nếu ủng hộ cha ông đắc cử tổng thống vào tháng 12 năm nay. Libya và Israel hiện không có quan hệ ngoại giao nhưng Tướng Haftar tuyên bố rằng ông sẽ khởi động việc công nhận Israel tương tự như quy trình được Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE), Bahrain và Maroc thực hiện hồi năm ngoái để đổi lấy “sự hỗ trợ quân sự và ngoại giao” từ Israel.

Tướng Haftar hồi năm 2019 đã tiến hành cuộc tấn công kéo dài 14 tháng vào thủ đô Tripoli hòng lật đổ chính phủ được quốc tế công nhận, gọi là Chính phủ Ðoàn kết Dân tộc Libya (GNA). Giao tranh nhanh chóng trở thành cuộc xung đột ủy nhiệm khi LNA nhận được sự hỗ trợ từ Nga, UAE, Ai Cập, CH Chad và Sudan cũng như nhóm lính đánh thuê tư nhân của Công ty Wagner do nhà tài phiệt Nga Yevgeny Prigozhin kiểm soát.

Trong khi đó hồi năm ngoái, Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn GNA, đẩy LNA ra khỏi Tripoli.

Tháng 9 vừa qua, Tướng Haftar tuyên bố sẽ từ bỏ vai trò quân sự, động thái được xem là nỗ lực mở đường cho chiến dịch tranh cử tổng thống. Hãng thông tấn Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu cho biết ông Haftar và Saif al-Islam Gadaffi, con trai của cố lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi và là đối thủ của ông trong cuộc bầu cử sắp tới, đã thuê một “công ty Israel” đặt tại UAE với chi phí lên tới hàng chục triệu USD để tư vấn cho chiến dịch tranh cử.

Nghi vấn trong cuộc đảo chính  ở Sudan

Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden mới đây yêu cầu Israel gây sức ép đối với Tướng Abdel-Fattah Burhan, Tổng Tư lệnh Các Lực lượng vũ trang Sudan, nhằm khôi phục chính quyền dân sự bị lật đổ trong cuộc đảo chính gần đây, bởi Israel có quan hệ chặt chẽ với Tướng Burhan, nhân vật quan trọng trong nỗ lực bình thường hóa quan hệ giữa Sudan và Israel. Hai nước hồi năm ngoái đã nhất trí bình thường hóa quan hệ ngoại giao như một phần của Hiệp định Abraham do Mỹ hậu thuẫn, trong đó quân đội chứ không phải lãnh đạo dân sự đóng vai trò tích cực hơn trong việc thúc đẩy thiết lập quan hệ hai nước.

Thời báo Israel cho hay nước này vẫn giữ thái độ bình tĩnh trước cuộc đảo chính vốn bị hầu hết các quốc gia phương Tây lên án. Một số báo cáo cho biết việc Israel chậm phản ứng đã khiến nhiều người tin rằng Tel Aviv ủng hộ Tướng Burhan và quân đội Sudan. Quan hệ ấm nồng giữa quân đội Sudan và Israel được thể hiện một cách rõ nét khi nhiều báo cáo cho thấy một phái đoàn an ninh của Sudan hồi đầu tháng 10 đã đến thăm Israel trước khi diễn ra cuộc đảo chính một tháng sau đó.

Ðáp lại, một phái đoàn của Israel gần đây cũng đã đến Khartoum và gặp gỡ các nhà lãnh đạo cuộc đảo chính trong nỗ lực đánh giá tình hình chính trị đầy biến động ở Sudan và tác động của nó đối với việc bình thường hóa quan hệ hai nước.

Các nước vùng Vịnh lần đầu tập trận với Israel

Ngày 11-11, Bộ Tư lệnh Trung tâm lực lượng hải quân Mỹ (NAVCENT) thông báo các lực lượng đến từ UAE, Bahrain, Israel và NAVCENT đã bắt đầu cuộc diễn tập an ninh hàng hải đa phương ở Biển Ðỏ. Ðây là cuộc tập trận hải quân đầu tiên được thông báo công khai giữa Mỹ, Israel và 2 quốc gia vùng Vịnh vừa bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Israel vào tháng 9-2020.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)