Tập truyện ngắn “Nơi cuối dòng sông” của tác giả Ðặng Hoàng Thám gồm những câu chuyện hoài niệm, man mác buồn về tình yêu và chiến tranh. Sách do NXB Hồng Ðức phát hành năm 2021.

Tất cả 24 truyện ngắn trong tập truyện “Nơi cuối dòng sông” có bối cảnh trải dài đất nước, từ miền Tây Nam Bộ đến miền Tây Bắc xa xôi và một số truyện diễn ra trên nước bạn như Campuchia, Lào… Hệ thống nhân vật cũng phong phú với bộ đội, trí thức, văn nghệ sĩ, họa sĩ, nông dân, ngư dân, đồng bào dân tộc thiểu số… Dù là ai thì họ đều có những nỗi niềm đầy tâm sự về quá khứ, hoàn cảnh hiện tại hay những ân hận, hối tiếc… và được tác giả giãi bày qua từng trang viết.

Hầu hết các truyện ngắn có nội dung đơn giản, nhẹ nhàng, dễ đọc, dễ cảm. Trong đó, tình yêu với những câu chuyện muôn màu muôn vẻ, có khúc mắc, có niềm vui, nỗi buồn, có những day dứt khó quên… được tác giả chú trọng khai thác. Ðó có thể chỉ là một chút xuyến xao, lưu luyến của chàng trai miền xuôi với cô gái Dao xinh đẹp thơ ngây trong truyện “Tuyết rơi trên vườn mận”; là những hoài niệm đầy tiếc nuối về những chuyện tình dang dở trong “Ðôi mắt”, “Cánh hoa chùa tháp”, “Bóng trang trên cát”, “Lan rừng về phố”; hay sự ám ảnh về tội lỗi khi tranh giành tình yêu khiến người vợ hóa điên trong truyện “Ám ảnh”. Ðặc biệt, tình yêu nhẹ nhàng, đầy cảm thông và bao dung của những cô gái dành cho những người đàn ông “gà trống nuôi con” và những đứa trẻ thiếu tình thương của mẹ trong truyện “Cuối một dòng sông”, “Chuyến tàu cuối đông” làm ấm lòng người đọc, tiếp thêm niềm tin và sự lạc quan về tình yêu, cuộc sống.

Sự lạc quan ấy được tiếp diễn qua những câu chuyện về những người phụ nữ bất hạnh như Diệu Hoa trong “Những mùa trăng phiêu dạt”; như Mỹ Ly, Hồng Bích và Lan Anh trong “Quán Ba Cô”. Dẫu bị vùi dập bởi số phận, những cô gái ấy cuối cùng cũng tìm được hạnh phúc mới hoặc sự an yên trong tâm hồn và đoạn đời còn lại.

Chiến tranh là mảng đề tài khá ấn tượng trong tập truyện. Với hồi ức về những trận đánh lớn, những đồng đội, chiến sĩ hy sinh anh dũng trong các trận chiến vệ quốc và cả những chuyện tình không trọn vẹn, tác giả khắc họa khá sinh động về một thời đã qua, giúp độc giả hiểu thêm về những mất mát, đau thương để trân quý sự yên bình của hiện tại. Cánh đồng hoang nơi che chở cho cán bộ, chiến sĩ ta sau trận Mậu Thân ác liệt bây giờ đã thành vườn ruộng phì nhiêu, sum suê cây trái (truyện “Ðồng hoang”); thành cổ năm xưa hoang tàn bởi bom đạn giờ cỏ mọc xanh rì (truyện “Cỏ xanh dưới chân thành cổ”). Tất cả đã khoác màu áo mới tươi đẹp, dấu vết xưa không còn nhưng ký ức về những người đã ngã xuống để tô thắm cho non sông không bao giờ phai nhạt.

CÁT ÐẰNG