Những năm qua, Hải quan Cần Thơ đã thực hiện quyết liệt, có hiệu quả công tác cải cách thủ tục hành chính (TTHC). Đặc biệt, năm 2014 đánh dấu một bước tiến lớn của ngành khi đã tổ chức triển khai toàn diện, đồng bộ công tác cải cách TTHC và đạt được những kết quả khả quan. Qua đó, góp phần hoàn thành thu ngân sách nhà nước, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập.

Triển khai đồng bộ

Để chuẩn bị cho hội nhập kinh tế quốc tế, những năm vừa qua, đặc biệt là năm 2014, Chính phủ đã rất quyết liệt trong việc đẩy mạnh cải cách. Ngành Hải quan xác định cải cách, hiện đại hóa là một đòi hỏi tất yếu từ thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập của đất nước. Theo đó, Cục Hải quan TP Cần Thơ nỗ lực đẩy mạnh cải cách TTHC theo chỉ đạo của Chính phủ và đã đạt được kết quả khả quan, góp phần hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước và tạo thuận lợi trong hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp (DN).

Trên địa bàn thành phố hiện có 120 DN tham gia làm thủ tục hải quan. Trong đó, các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu, như: thủy hải sản, giày, hàng dệt may, rau quả, hàng thủ công mỹ nghệ, gạo... Các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu như: xăng dầu, nhựa đường, gỗ, máy móc thiết bị, nguyên phụ liệu dược, nguyên phụ liệu may mặc, da giày… Ông Nguyễn Hữu Có, Cục Trưởng Cục Hải quan TP Cần Thơ, cho biết: Thời gian qua, các đơn vị thuộc và trực thuộc Cục Hải quan thành phố luôn tạo thuận lợi cho DN trong hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu. Đồng thời, đảm bảo giải quyết công việc nhanh chóng, chính xác theo đúng quy định của pháp luật. Ngày 2-6-2014, hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS chính thức đi vào vận hành tại Cục Hải quan TP Cần Thơ. Đến cuối quý I-2015, 120/120 DN tham gia thực hiện thủ tục trên hệ thống VNACCS/VCIS. Tổng số tờ khai thực hiện là 6.769 tờ, đạt 99,97%; kim ngạch xuất nhập khẩu hơn 443,472 triệu USD, đạt 99,89%.

Song song đó, Cục Hải quan thành phố hỗ trợ các đơn vị thực hiện thủ tục hải quan điện tử trên hệ thống Ecus 5, hệ thống kế toán tập trung và hệ thống quản lý dữ liệu giá tính thuế GTT02 nhằm tối giản hóa thời gian thực hiện giảm rủi ro và phiền hà cho DN. Từ đó mang lại những kết quả khả quan trong xuất nhập khẩu của DN. Trong quý I-2015, Cục Hải quan thành phố đã thực hiện thủ tục cho hàng hóa xuất nhập khẩu với tổng số tờ khai phát sinh là 6.771 tờ, tăng 17,72% so cùng kỳ năm trước. Trong đó, tờ khai xuất khẩu là 3.934 tờ, tăng 5,19%; tờ khai nhập khẩu là 2.837 tờ, tăng 41% so cùng kỳ năm trước. Kim ngạch xuất nhập khẩu trong quý hơn 443,969 triệu USD. Ngoài ra, thực hiện thủ tục cho 31 lượt tàu xuất nhập cảnh và 11 chuyến bay quốc tế.

Bước đột phá VNACCS/VCIS

Triển khai hệ thống VNACCS/VCIS là một bước đi trong lộ trình cải cách, phát triển và hiện đại hóa được đặt ra trong Chiến lược phát triển Hải quan Việt Nam giai đoạn 2011-2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Việc này có ý nghĩa rất quan trọng đối với cộng đồng DN, tạo thuận lợi cho DN trong quá trình làm thủ tục hải quan. Hơn hết, rút ngắn thời gian thông quan nhiều lần so với hệ thống phiên bản 4.0 trước đây. Cụ thể, đối với tờ khai luồng xanh chỉ thông quan trong vòng 3 giây (trước đây trung bình từ 5-7 phút); luồng vàng phụ thuộc vào kiểm tra chi tiết hồ sơ. Luồng đỏ tùy thuộc vào số lượng hàng của DN, địa điểm kiểm tra hàng hóa, hải quan nhanh chóng xử lý công việc chỉ trong 1 buổi, ít có trường hợp phải giải quyết qua ngày.

Theo Cục Hải quan TP Cần Thơ, DN tham gia hệ thống VNACCS/VCIS có thời gian khai báo trước tờ khai (khai báo tạm) và sớm nhận được kết quả phân luồng từ hệ thống (tự động). Hệ thống tự động kiểm tra và tiếp nhận, hạn chế sự tiếp xúc trực tiếp giữa DN và hải quan, đảm bảo sự công khai, minh bạch trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan. Ngoài ra, hệ thống đã chuẩn hóa loại hình hàng hóa xuất nhập khẩu chỉ còn 38 loại hình cụ thể, giúp DN dễ dàng trong thực hiện khai báo; tính năng cho phép gộp một số chỉ tiêu của tờ khai trị giá theo phương pháp trị giá giao dịch và tờ khai nhập khẩu. Do đó, về cơ bản, đối với phương pháp trị giá giao dịch không cần phải khai báo riêng tờ khai trị giá. Bên cạnh đó, hệ thống mới cho phép DN khai báo, đăng ký danh mục ưu đãi miễn thuế góp phần đơn giản hóa thủ tục hải quan, tiết kiệm được thời gian, chi phí cho DN. Quan trọng hơn, trong tương lai, khi hệ thống đã được xây dựng, phát triển hoàn thiện trở thành hệ thống một cửa quốc gia, kết nối được với các bộ ngành, sẽ tạo thuận lợi lớn hơn cho DN, tiết kiệm được nhiều thời gian và giảm chi phí hơn.

Xác định lợi ích thiết thực từ triển khai hệ thống VNACCS/VCIS, Cục Hải quan thành phố có bước chuẩn bị kỹ càng từ khâu tuyên truyền, tập huấn cho công chức, DN, chuẩn bị thiết bị, máy móc… Nhờ vậy, từ khi đi vào triển khai chính thức đến nay, hệ thống VNACCS/VCIS đã vận hành ổn định theo đúng thiết kế, không gây xáo trộn lớn cho hoạt động xuất nhập khẩu của DN. Các DN đã nhanh chóng tiếp cận với hệ thống mới và việc thực hiện thông quan đã đi vào ổn định. Đa phần các DN tham gia thực hiện thủ tục trên hệ thống VNACCS/VCIS cho rằng hệ thống thật sự mang lại hiệu quả đơn giản hóa trong thực hiện thủ tục xuất nhập khẩu. Ông Trần Chí Gia, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Công ty Cổ phần May Meko (Khu công nghiệp Trà Nóc 1), cho biết: Công ty hoạt động trong lĩnh vực may mặc xuất khẩu nên thường xuyên thực hiện các thủ tục hải quan xuất khẩu hàng hóa. Những năm gần đây, Cục Hải quan TP Cần Thơ thực hiện tốt cải cách TTHC, ứng dụng những phần mềm hiện đại. Đặc biệt là triển khai ứng dụng thông quan điện tử VNACCS/VCIS giúp DN giảm bớt thời gian, thực hiện khai báo dễ dàng hơn. Từ đó, DN phần nào nhẹ nhàng trong thực hiện các TTHC, thuận lợi trong kinh doanh".

Đẩy mạnh cải cách, hiện đại hóa

Hiện nay, ngành Hải quan TP Cần Thơ đang tích cực thực hiện các biện pháp nhằm thực hiện hiệu quả chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Nghị quyết số 19/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và Chỉ thị 24/CT-TTg, ngày 5-8-2014 về tăng cường quản lý, cải cách hành chính về hải quan, thuế nội địa. Đồng thời hiện đại hóa ngành hải quan và triển khai có hiệu quả hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS. Ông Nguyễn Hữu Có, Cục Trưởng Cục Hải quan TP Cần Thơ, nhấn mạnh: Năm 2015, Cục Hải quan TP Cần Thơ tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, hiện đại hóa ngành hải quan tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động của DN. Trong đó, đưa Luật Hải quan 2014 vào cuộc sống là một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà ngành Hải quan Cần Thơ tập trung thực hiện.

Luật Hải quan số 54/2014/QH13 được Quốc hội Khóa XIII kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 23-6-2014 là một bước phát triển mới về cơ sở pháp lý để ngành Hải quan thực hiện tốt nhiệm vụ trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu, rộng, góp phần cải cách TTHC, hiện đại hóa hải quan. Theo đó, thủ tục hải quan được thực hiện hoàn toàn theo phương thức điện tử; hồ sơ hải quan được đơn giản hóa, chỉ có tờ khai hải quan là chứng từ bắt buộc phải có khi làm thủ tục; thời hạn cơ quan Hải quan làm thủ tục cũng được quy định rõ ràng và nhanh hơn trước... Ngoài ra, Luật Hải quan 2014 cũng bổ sung cơ chế xác định trước mã số, xuất xứ, trị giá hải quan theo đề nghị của người khai hải quan; quy định tạo cơ sở pháp lý để thực hiện thủ tục hải quan, chế độ kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu theo cơ chế một cửa quốc gia. Luật Hải quan 2014 có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2015.

Để Luật Hải quan 2014 thật sự đi vào cuộc sống, ông Nguyễn Hữu Có, Cục Trưởng Cục Hải quan TP Cần Thơ, cho biết: Cục đã và đang tập trung tuyên truyền sâu rộng về chính sách, pháp luật hải quan mới, đặc biệt là các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Hải quan 2014. Tổ chức Hội nghị đối thoại DN nhằm triển khai Luật và giải đáp những khó khăn, vướng mắc cho DN khi thực thi theo chính sách mới. Cùng với đó, sắp xếp lại tổ chức, bộ máy cho phù hợp với yêu cầu quản lý hải quan theo quy định mới của Luật. Cơ cấu lại nguồn nhân lực để bảo đảm bố trí nhân lực phù hợp với phương thức chuyển đổi quản lý hải quan. Theo đó có phương án bố trí cán bộ, công chức hợp lý cho các mảng công tác giám sát, kiểm tra sau thông quan, điều tra chống buôn lậu… Tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo về các mảng nghiệp vụ chuyên sâu cho cán bộ, công chức; tăng cường kỷ cương, kỷ luật nhằm xây dựng một đội ngũ cán bộ giỏi chuyên môn nghiệp vụ, có ý thức phục vụ cao. Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ để phát hiện, cảnh báo, chấn chỉnh kịp thời và xử lý nghiêm đối với các sai phạm của cán bộ, công chức, nhất là trong giai đoạn bắt đầu triển khai thực hiện Luật. Tiếp tục rà soát nhu cầu về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ triển khai Luật...

* * *

Như vậy khi Luật Hải quan và các văn bản hướng dẫn có hiệu lực thi hành sẽ đẩy mạnh cải cách thủ tục hải quan, hiện đại hóa quản lý hải quan từ phương thức truyền thống, bán điện tử sang phương thức điện tử. Đồng thời, tiếp tục đơn giản hóa TTHC về hải quan theo hướng thống nhất về hồ sơ hải quan. Điều này đang đặt ra kỳ vọng là không chỉ hướng đến mục tiêu hiện đại hóa ngành hải quan thành phố, mà còn giúp tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho DN, góp phần để DN tiến nhanh hơn trong công cuộc hội nhập kinh tế quốc tế.

TUYẾT TRINH