Liên tục những ngày qua, giá dừa nguyên liệu ở các tỉnh ÐBSCL tăng rất mạnh và hút hàng làm cho nhiều hộ trồng dừa vô cùng phấn khởi. Sau thời gian ì ạch vì giá thấp và khó tiêu thụ, thì nay người trồng dừa nghĩ đến việc tăng thu nhập, vươn lên từ loại cây dễ trồng, dễ chăm sóc, ít tốn chi phí đầu tư này…

Thương lái thu mua dừa ở ĐBSCL.
 

Hút hàng, giá cao

Các huyện Càng Long, Tiểu Cần, Cầu Kè… là những nơi có diện tích dừa nhiều nhất ở tỉnh Trà Vinh; hiện bà con bàn tán rôm rả về việc dừa nguyên liệu liên tục tăng giá. Ông Nguyễn Văn Khởi, ngụ xã Bình Phú (huyện Càng Long), cho biết: "Ðã nhiều năm trồng dừa nhưng ít khi chứng kiến giá dừa tăng kỷ lục và hút hàng như lúc này. Nếu như thời điểm này năm ngoái, giá dừa được thương lái thu mua phục vụ tiêu thụ nội địa và xuất khẩu chỉ 100.000-120.000 đồng/chục (12 trái) thì nay giá vọt lên từ 200.000-210.000 đồng/chục, cao nhất trong nhiều năm qua. Gia đình tôi canh tác được 12 công dừa, với giá này cứ mỗi lần thu hoạch thì bỏ túi bạc triệu. Sướng thiệt!". Chỉ chúng tôi 14 công dừa của gia đình mình, ông Lê Văn Cao, cùng ngụ xã Bình Phú tiết lộ, đây là kinh tế chính. Những năm qua, nhiều việc chi tiêu trong gia đình đều trông vào việc tới đợt bán dừa hằng tháng. Do đó, khi dừa tăng giá cao như vậy sẽ giúp nông dân sống khỏe và còn tiền tích lũy.

Ông Ngô Hữu Sự, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) dừa Vạn Hưng (xã Bình Phú, huyện Càng Long), nhìn nhận: "HTX đang có nhu cầu thu mua mỗi ngày khoảng 30.000 trái dừa khô để cung ứng cho các nhà máy chế biến sản phẩm dừa các loại và phục vụ xuất khẩu; tuy nhiên cố gắng lắm chỉ mua được khoảng 10.000 trái mà thôi. Giá dừa đang thu mua cho bà con là 200.000-210.000 đồng/chục, cộng chi phí vận chuyển từ 15.000-20.000 đồng/chục nên giá về tới nhà máy từ 215.000-230.000 đồng/chục. Dù giá dừa rất cao, nhưng do đang vào mùa nghịch nên sản lượng dừa không nhiều…". Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Trà Vinh, toàn tỉnh có khoảng 27.500ha dừa, với hơn 90.000 hộ canh tác; hiện tại bà con có dừa thu hoạch lúc này đều đạt lợi nhuận cao.

Ở Bến Tre, nơi có khoảng 80.000ha dừa, đứng đầu cả nước về diện tích, hiện bà con phấn chấn do giá tăng cao. Bà Lê Thị Thu, ngụ xã Phú Long (huyện Bình Ðại) bộc bạch, nếu như vài năm trước giá dừa khô dao động chỉ 50.000-70.000 đồng/chục, thì gần đây các doanh nghiệp và thương lái săn lùng mua dừa với giá cao kỷ lục từ trước đến nay. Thú thật là nông dân trồng dừa chưa từng nghĩ tới giá vượt ngưỡng 200.000 đồng/chục như lúc này; vì vậy không ít hộ bất ngờ. Ngoài ra, do là vụ nghịch nên số hộ trúng đậm dừa giá cao cũng không đại trà nhiều được.

Tìm hướng đi bền vững

Theo những doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu dừa ở ÐBSCL đánh giá, nguyên nhân khiến giá dừa tăng mạnh và thiếu hụt nguyên liệu là do mùa nghịch, cộng với năng suất giảm; ngoài ra tình hình xuất khẩu dừa sang thị trường Trung Quốc và các thị trường khác cũng khá tốt, vì vậy sản lượng dừa ở ÐBSCL không đáp ứng đủ nhu cầu. Dự báo, giá dừa còn duy trì ở mức cao, bởi đến khoảng tháng 8, tháng 9 thì dừa mới thu hoạch chính vụ.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cả nước có gần 200.000ha dừa, tập trung chủ yếu ở ÐBSCL và các tỉnh duyên hải miền Trung. Từ con số khiêm tốn chỉ xuất đạt 180 triệu USD vào năm 2010, ngành dừa đã phát triển mạnh mẽ và đạt kim ngạch xuất khẩu 1 tỉ USD trong năm 2024. Vào cuối tháng 10-2024, tỉnh Bến Tre tổ chức lễ công bố xuất khẩu chính ngạch dừa tươi Bến Tre sang thị trường Trung Quốc, tạo thêm bước đi căn cơ cho ngành dừa. Hiện, Bến Tre có 133 vùng trồng và 14 cơ sở đóng gói được cấp mã số xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Theo khảo sát thì Trung Quốc hằng năm tiêu thụ khoảng 4 tỉ trái dừa, trong đó có khoảng 2,6 tỉ trái tươi. Nhu cầu lớn, nhưng năng lực sản xuất của Trung Quốc còn hạn chế, đây chính là cơ hội cho dừa của Việt Nam vào thị trường tỉ dân này.

Nông dân trồng dừa ở Trà Vinh có lợi nhuận khá nhờ giá dừa tăng cao.
 

Tuy nhiên, để việc xuất khẩu dừa được bền vững, Bộ Nông nghiệp và Môi trường kêu gọi tất cả các đơn vị sản xuất, đóng gói và xuất khẩu… tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn chất lượng và quy trình kiểm dịch thực vật như đã đề cập tại nghị định thư và các quy định liên quan. Cần thấy rằng, tuân thủ nghị định thư và các quy định liên quan của Trung Quốc sẽ không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm của chúng ta, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận các thị trường khác trên thế giới.

Ông Lê Văn Ðông, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Trà Vinh cho hay, đến nay tỉnh được cấp 20 mã số vùng trồng, trong đó có 10 mã đủ điều kiện xuất khẩu sang Trung Quốc. Do diện tích trồng dừa ở Trà Vinh còn manh mún nên việc cấp mã gặp hạn chế. Tỉnh quy hoạch lại vùng trồng tập trung, hướng VietGAP, hữu cơ và kêu gọi các thành phần tham gia chuỗi giá trị ngành dừa nhằm chuẩn hóa quy trình từ sản xuất đến xuất khẩu, nhất là thị trường tiềm năng Trung Quốc…

Tại Bến Tre, vào năm 2021, tỉnh này đã ban hành Nghị quyết số 07 về xây dựng vùng sản xuất tập trung, gắn phát triển chuỗi giá trị nhóm sản phẩm nông nghiệp chủ lực tỉnh Bến Tre giai đoạn 2020-2025 và định hướng đến năm 2030. Trong đó, sản phẩm dừa là một chuỗi khá lớn có mức độ liên kết rộng… Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bến Tre cho hay, đến nay tỉnh đã xây dựng thí điểm 6 vùng sản xuất dừa tập trung. Trong đó, 5 vùng sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ và 1 vùng sản xuất dừa uống nước. Cùng với phát triển chuỗi giá trị dừa, thì tỉnh xây dựng hàng chục hợp tác xã, tổ hợp tác nhằm tham gia liên kết, tổ chức sản xuất gắn với sự đồng hành của các doanh nghiệp lớn trong chuỗi sản phẩm dừa. Từ những mô hình liên kết gắn với doanh nghiệp nên hằng trăm cơ sở sơ chế dừa được hình thành, tạo nhiều công ăn việc làm cho người lao động tại địa phương; đồng thời đảm bảo đầu ra cho bà con trồng dừa. Ông Nguyễn Thế Phương, Phó Giám đốc Công ty TNHH thực phẩm kết nối Toàn Cầu (Tiền Giang) cho rằng, để ngành dừa phát triển và xuất khẩu tăng trưởng thì cần liên kết giữa nông dân sản xuất, doanh nghiệp tiêu thụ và chính quyền trong hỗ trợ. Cần xây dựng các chính sách dựa trên đặc tính của dừa và theo từng giai đoạn cung ứng. Ðơn cử như thời điểm nguồn cung ít thì chính sách nên hướng đến việc tiêu thụ nội địa; thời điểm nguồn cung dồi dào thì phải tập trung mạnh cho xuất khẩu…

Bài, ảnh: PHƯỚC BÌNH