Đơn giản thủ tục đất đai cho doanh nghiệp là mục tiêu mà nhiều năm qua thành phố Cần Thơ đã phấn đấu thực hiện. Tuy nhiên, trong thực tế, khi có nhu cầu thuê đất, giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất… doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn. Mới đây, trong cuộc làm việc với lãnh đạo thành phố Cần Thơ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Phạm Khôi Nguyên đã lưu ý thành phố một số việc “cần làm ngay” để đơn giản hóa thủ tục đất đai cho doanh nghiệp.

Nhiêu khê, phiền toái!

Theo kết quả khảo sát của Chương trình Hỗ trợ khu vực tư nhân Việt Nam tại thành phố Cần Thơ, hiện nay, khi giải quyết thủ tục đất đai, doanh nghiệp thành phố Cần Thơ vẫn phải qua nhiều “cửa”, kéo dài thời gian chờ đợi, tăng chi phí cho doanh nghiệp. Thông thường, doanh nghiệp phải tự xoay xở đăng ký, hoàn tất mọi thủ tục đất đai khi đất còn chưa được bồi thường, giải phóng mặt bằng (đất thô) vì hiện tại diện tích “đất sạch” (đất đã được giải phóng mặt bằng, hoàn thiện cơ bản về cơ sở hạ tầng) của thành phố “rất hiếm” ! Để hoàn tất thủ tục đất đai này, doanh nghiệp phải qua các sở: Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, Sở Tài chính để giới thiệu địa điểm đất, xác định quy hoạch, thực hiện các thủ tục giao đất, thu hồi đất... Mỗi thủ tục phải thực hiện theo trình tự nhất định, dẫn đến kéo dài thời gian chờ đợi của doanh nghiệp. Theo đó, bình quân thời gian hoàn tất thủ tục đất đai đối với mỗi dự án doanh nghiệp phải mất từ 10 đến 16 tháng, với hơn 10 lần đi lại.

Hầu hết mặt bằng ở KCN Trà Nóc I và II đã lấp đầy, không còn “đất sạch” đáp ứng nhu cầu thuê đất của doanh nghiệp. Ảnh: NHẬT CHÁNH

Đây chính là điều mà nhiều doanh nghiệp ngán ngại, phiền toái khi đầu tư kinh doanh trên địa bàn thành phố. Bà Tống Thị Nga, đại diện một công ty sản xuất, chế biến đồ gỗ mỹ nghệ (quận Ninh Kiều), nói: “Thủ tục đất đai hiện là vấn đề mà doanh nghiệp ngán ngại nhất là khi đầu tư trên địa bàn thành phố. Doanh nghiệp muốn thuê “đất sạch” nhưng thành phố lại không có để cho thuê. Vì thế, doanh nghiệp phải tự tìm kiếm đất đai, quan hệ thủ tục, rồi giải phóng mặt bằng... thiệt là khó khăn! Trong khi đó, hiện tại các quy trình, thủ tục này vẫn chưa được nhất quán, đồng bộ, nếu không nhờ dịch vụ tư vấn hỗ trợ thì sẽ không thể thực hiện được. Thời gian thực hiện các thủ tục này, doanh nghiệp cũng không được cơ quan chức năng cam kết là bao lâu sẽ hoàn tất. Vì không có mặt bằng, nên nhiều lần doanh nghiệp phải tạm ngưng kế hoạch mở rộng sản xuất”.

Xác định thủ tục đất đai cho doanh nghiệp còn nhiều khó khăn, phức tạp, chưa nhất quán, UBND thành phố đã chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường đưa vào thực hiện theo quy trình ISO 9001:2000. Hiện nay, thủ tục giao đất, cho thuê đất đối với doanh nghiệp đã được Sở Tài nguyên và Môi trường quy định tương đối rõ ràng; thời gian là 18 ngày làm việc. Tuy nhiên, đây mới chỉ là khâu “thủ tục”, còn nếu doanh nghiệp muốn chính thức được giao mặt bằng phải qua nhiều “cửa” nữa, phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong đó, yếu tố quyết định là thành phố có còn “đất sạch” hay không để cho thuê, để giao cho doanh nghiệp. Nếu không còn “đất sạch”, doanh nghiệp sẽ phải “nhận” chủ trương cho thuê “đất thô” để tiến hành kết hợp với địa phương và người có đất lên phương án bồi thường, giải tỏa, giải phóng mặt bằng. Cách giao “đất thô” này thực tế gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp và làm mất đi không ít cơ hội làm ăn của doanh nghiệp, cơ hội thu hút đầu tư của thành phố.

Ông Thiều Quang Thái, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, thừa nhận: “Hiện nay thủ tục đất đai còn phức tạp, rườm rà, chồng chéo và thiếu tính minh bạch, gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình đầu tư thực hiện dự án trên địa bàn thành phố. Đặc biệt là thủ tục giao đất gắn với việc bồi thường giải tỏa, giải phóng mặt bằng. Bởi vì, thủ tục này chịu sự tác động, chi phối từ nhiều phía: doanh nghiệp, người dân có đất và cơ quan chức năng. Giao đất, cho thuê đất đối với “đất sạch” có đơn giản hơn, nhưng hiện nay quỹ “đất sạch” trên địa bàn thành phố lại rất hạn chế”.

Quỹ “đất sạch”: lời giải?

Cuối tháng 4-2008, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Phạm Khôi Nguyên đã có cuộc làm việc với lãnh đạo thành phố Cần Thơ về công tác thi hành Luật Đất đai trên địa bàn thành phố. Bộ trưởng đã lưu ý, thành phố Cần Thơ đang trong quá trình đô thị hóa nhanh, nên việc thu hồi, bồi thường, giải phóng đất đai để đầu tư phát triển công nghiệp sẽ ngày càng tăng. Theo đó, để thu hút doanh nghiệp vào đầu tư kinh doanh, thành phố cần đẩy mạnh cải cách thủ tục đất đai cho doanh nghiệp. Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên nhấn mạnh: “Thành phố không nên giao “đất thô” cho doanh nghiệp và nếu để doanh nghiệp tự thỏa thuận với người dân có đất bồi thường, giải phóng mặt bằng, sẽ rất khó cho doanh nghiệp. UBND thành phố phải có cơ chế đầu tư đúng tầm cho Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố, để lập quỹ “đất sạch”, đưa ra đấu giá rộng rãi trong các doanh nghiệp. Chỉ có xây dựng quỹ “đất sạch” thì mới đơn giản được thủ tục giao đất, với 2 thủ tục là doanh nghiệp đã được cấp đất rồi”. Để thực hiện được việc này, theo Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên, thành phố phải thực hiện tốt vấn đề quy hoạch sử dụng đất, để có phương án lấy đất ở đâu, lấy bao nhiêu và lấy để làm gì?

Về phía thành phố Cần Thơ, thời gian gần đây, thành phố cũng quyết tâm làm “đất sạch” để giao cho doanh nghiệp theo phương án đấu giá. Trao đổi vấn đề này, đồng chí Trần Thanh Mẫn, Chủ tịch UBND thành phố, cho biết: “Thời gian tới, thành phố sẽ tập trung phát triển quỹ “đất sạch”, tạo cơ hội thu hút đầu tư ngày càng nhiều vào thành phố. Đây cũng chính là giải pháp để thực hiện hiệu quả cải cách thủ tục đất đai cho doanh nghiệp, đáp ứng yêu cầu trong cạnh tranh thu hút đầu tư”.

***

Thời gian tới, nhiều công trình lớn của thành phố, như Sân bay Cần Thơ, cầu Cần Thơ sẽ hoàn thành... Những thông tin này chắc chắn sẽ khiến nhiều nhà đầu tư quan tâm đến thành phố Cần Thơ hơn. Thiết nghĩ, thành phố Cần Thơ cần có giải pháp hữu hiệu tăng cường cải cách thủ tục đất đai, để tạo ra “sức hút” đối với nhà đầu tư trong và ngoài nước.

NGUYỄN THANH