Hai ông John McCain (trái) và Barack Obama. Ảnh: Reuters

Cuộc xung đột Nga-Gruzia vừa ra diễn ra đúng vào thời điểm cuộc chạy đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng viên Barack Obama của đảng Dân chủ và John McCain của đảng Cộng hòa đang đến hồi gay cấn. Cuộc chiến này lập tức trở thành đề tài quan trọng trong chương trình vận động tranh cử của cả hai ứng viên và được xem như bài trắc nghiệm về chính sách đối ngoại của họ.

Thượng nghị sĩ John McCain rõ ràng có lợi từ cuộc chiến tranh giữa Nga và Gruzia, bởi ông là người cổ xúy cho xu hướng leo thang căng thẳng ở khu vực Kavkaz, ít nhất là từ năm 2003 đến nay. Ông McCain từng ủng hộ việc đưa Tổng thống Mikhail Saakashvili lên nắm quyền sau cuộc Cách mạng nhung ở Gruzia. Viện Cộng hòa Quốc tế do ông lãnh đạo đã giúp huấn luyện và cung cấp tài chính cho phe đối lập của ông Saakashvili phế truất Tổng thống Eduard Shevardnadze. Sau đó, ông McCain cũng là người tiên phong ủng hộ Gruzia gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Cùng với các chính khách chống Nga khác, ông McCain xem mục tiêu của NATO là kiềm chế sự trỗi dậy của “gấu” Nga và nâng cao vai trò của Mỹ ở khu vực Âu-Á, vốn có nguồn tài nguyên lớn và vị trí địa chính trị quan trọng.

Khác với Tổng thống George Bush, ông McCain không giả vờ xem Nga là đối tác trong các mối quan hệ an ninh. Mặc dù Mỹ cần sự hợp tác của Nga trong các vấn đề Afghanistan, Iran... nhưng ông McCain thể hiện rõ thái độ đối đầu với Nga. Biết rằng ít có cơ hội giành thắng lợi trong cuộc bầu cử tháng 11 tới bằng các vấn đề đối nội, ông McCain đặt trọng tâm trong chiến lược tranh cử là an ninh quốc gia. Do vậy, ông cần một cuộc xung đột quốc tế với những hậu quả nghiêm trọng đe dọa nước Mỹ. Hồi tháng 6, Charlie Black, chiến lược gia của ông McCain, cho rằng một cuộc tấn công khủng bố khác nhằm vào Mỹ có thể sẽ là cơ hội lớn cho ứng viên đảng Cộng hòa. Tuy ngoài mặt tỏ ra không đồng tình với “quân sư”, nhưng ông McCain hiện xem Nga là mối đe dọa đối với Mỹ và ra sức khai thác cuộc xung đột Nga-Gruzia để phục vụ cho chiến dịch tranh cử của mình. Tỷ lệ ủng hộ ông McCain tăng nhanh, có thời điểm lên tới 48%, vượt qua cả đối thủ Obama, sau cuộc chiến Nga-Gruzia.

Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Barack Obama cũng thể hiện lập trường cứng rắn đối với Nga không kém gì ông McCain. Ông Obama lớn tiếng chỉ trích Nga và chủ trương đưa Gruzia gia nhập NATO bất chấp sự phản đối của Mát-xcơ-va. Ông Obama còn tỏ ra khôn khéo khi chọn Thượng nghị sĩ Joe Biden làm phó tướng cho mình, bởi bên cạnh dày dạn kinh nghiệm chính trường, ông Biden cũng có lập trường về Nga rất giống với ông McCain. Còn nhớ sau tuyên bố của ông McCain ở Thượng viện Mỹ tháng 11-2003, cảnh báo về “cuộc đảo chính bí mật chống lại các lực lượng dân chủ ở Nga”, nhiều chính khách ở Đồi Capitol, trong đó có ông Biden, lập tức kêu gọi chính quyền Mỹ có thái độ cứng rắn đối với Kremlin. Cả ông McCain và Biden đều ký vào thư ngỏ gởi các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) và NATO tháng 9-2004, trong đó bày tỏ sự lo ngại về “hành vi xấu xa trong quan hệ ngoại giao của Nga”. Cả hai đều kêu gọi phương Tây cô lập Nga.

Từ một ứng viên bị xem là “gà mờ” về đối ngoại và an ninh, ông Obama đã tận dụng cuộc xung đột Nga-Gruzia để cải thiện hình ảnh của mình và ông đã thành công. Nhờ vậy mà hiện ông đang dẫn điểm trước đối thủ McCain với tỷ lệ 50%-42%.

N.MINH (Theo Atimes, AFP, Guardian)