Thời gian qua, UBND TP Cần Thơ đã giao Sở Xây dựng, Sở Giao thông Vận tải và Ban Quản lý Dự án ODA TP Cần Thơ phối hợp thực hiện các giải pháp về khắc phục tình trạng nhiều tuyến đường trên địa bàn thành phố ngập nặng khi triều cường dâng cao vào mùa mưa lũ. Qua đó, tình trạng ngập nghẹt trên các tuyến đường đã giảm dần, ngành chức năng tiếp tục triển khai nhiều dự án để tiến tới giải quyết căn cơ tình hình ngập của khu vực đô thị trung tâm thành phố.

* Cải thiện tình trạng ngập

Nhờ thực hiện Dự án nâng cấp đô thị TP Cần Thơ (Dự án 1), Dự án Nâng cấp đô thị vùng ĐBSCL-Tiểu Dự án TP Cần Thơ (Dự án 2), hệ thống thoát nước trong các khu LIA (khu dân cư thu nhập thấp) của TP Cần Thơ được cải tạo, nâng cấp, làm mới. Hạ tầng thoát nước các tuyến hẻm đấu nối vào các tuyến cống chính đã cơ bản khắc phục tình trạng ngập nghẹt trong các khu LIA. Tuy nhiên, khi mưa lớn hay triều cường vẫn còn xảy ra tình trạng ngập nghẹt ở một số điểm do hệ thống thoát nước các tuyến chính bên ngoài đã xây dựng từ lâu nên xuống cấp, không đủ khả năng tiêu thoát nước. Khi nước từ các tuyến hẻm thoát ra, năng lực của các tuyến chính sẽ quá tải. Theo các ngành chức năng, hạ tầng thoát nước của thành phố qua nhiều giai đoạn đầu tư, cải tạo nên cao độ thoát nước chưa được đồng bộ.

Là quận trung tâm thành phố, Ninh Kiều được thành phố quan tâm đầu tư nhiều hạng mục, công trình chống ngập quy mô lớn như: Dự án Kè sông Cần Thơ, kè rạch Khai Luông, kè rạch Cái Khế... Đặc biệt, Dự án Nâng cấp đô thị TP Cần Thơ đã thực hiện nâng cấp, mở rộng 252 tuyến hẻm chính, nhánh hẻm và cải tạo nạo vét 9 tuyến rạch, cải tạo Hồ Xáng Thổi, lắp đặt hệ thống van ngăn triều. Dự án do Ban Quản lý ODA thành phố triển khai đầu tư nâng cấp 44 tuyến hẻm và nhánh hẻm. Ngoài ra còn có các công trình Nâng cấp mặt đường Hòa Bình, Trần Văn Khéo, Nguyễn Văn Cừ, Hai Bà Trưng... góp phần chỉnh trang, nâng cấp diện mạo đô thị, giải quyết tình trạng ngập nghẹt trên địa bàn quận. Ông Dương Tấn Hiển, Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều, cho biết: Tốc độ đô thị hóa tăng nhanh làm cho hệ thống tuyến cống thoát nước trở nên quá tải, kênh rạch bị bồi lắng, người dân lấn chiếm... làm ảnh hưởng đến việc nạo vét, khai thông dòng chảy, xảy ra tình trạng ngập nghẹt, nhất là vào các thời điểm mưa lớn, kết hợp triều cường dâng cao. Ngoài các công trình do thành phố quan tâm đầu tư, hằng năm, quận Ninh Kiều luôn tích cực, chủ động trong công tác nạo vét, duy tu, sửa chữa hệ thống thoát nước thường xuyên. Riêng năm 2015, quận đã nạo vét cống trên 117 tuyến đường và 37 tuyến hẻm với kinh phí gần 12 tỉ đồng, nạo vét các kênh rạch bị bồi lắng, xử lý nghiêm các trường hợp lấn chiếm kênh, rạch.

Theo đánh giá của Sở Xây dựng thành phố, mức độ ngập của các tuyến đường trên địa bàn quận Ninh Kiều do ảnh hưởng các trận mưa đầu mùa năm 2015 so với năm 2014 có phần giảm về số tuyến đường ngập và chiều sâu ngập do mưa với cường độ cao và thời gian mưa kéo dài. Mặt khác, do hệ thống cống chưa hoàn chỉnh và các công trình chống ngập chưa xây dựng đồng bộ nên tình hình ngập vẫn còn xảy ra. Do đó, cần có giải pháp trước mắt và lâu dài nhằm giảm thiểu tối đa ngập do trời mưa và triều cường.

* Tập trung cho khu vực lõi

Để có giải pháp tổng thể và lâu dài thực hiện công tác chống ngập, Sở Xây dựng TP Cần Thơ đang tiến hành lập đồ án quy hoạch thoát nước TP Cần Thơ đến năm 2030. Đến nay, Đề án này đã thông qua Hội đồng thẩm định quy hoạch xây dựng và quy hoạch đô thị thành phố. Đơn vị tư vấn đang chỉnh sửa đồ án quy hoạch thoát nước theo ý kiến của các thành viên hội đồng và dự kiến trình UBND thành phố phê duyệt trong năm 2015. Song song đó, thành phố đang lập Dự án phát triển đô thị TP Cần Thơ (Dự án 3), với nguồn vốn vay của Ngân hàng Thế giới. Một trong những nội dung quan trọng của dự án này là chống ngập cho khu đô thị lõi của thành phố gồm quận Ninh Kiều và Bình Thủy.

Để chống ngập triệt để cho vùng lõi, Dự án 3 sẽ tập trung làm các tuyến kè, đường bao kết hợp cống, van ngăn triều, ô thuyền... Các công trình này ngăn nước vào khu vực lõi, ngăn triều cường từ bên ngoài vào. Dự án tập trung giải quyết vấn đề tiêu thoát nước từ bên trong ra. Tăng cường năng lực thoát nước bằng cách cải tạo 17 kênh rạch lớn nhỏ trong vùng lõi, nạo vét, khơi thông dòng chảy. Cách làm này không chỉ tăng khả năng tiêu thoát nước cho kênh rạch mà còn tăng khả năng trữ nước cho vùng lõi bằng các kênh, rạch, ao hồ hiện hữu. Tiếp tục cải tạo cơ bản hệ thống thoát nước ở các tuyến chính ở khu vực trung tâm. Hạ tầng hệ thống thoát nước phải đảm bảo sự đồng nhất về cao độ căn cứ vào Quy hoạch thoát nước của thành phố, phân chia vùng thoát nước, để tránh tình trạng ngập cục bộ khi mưa lớn hay triều cường.

Ông Dương Tấn Hiển, Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều, cho biết: Quận sẽ tiếp tục tận dụng các cơ hội từ Dự án 3, góp phần cải thiện môi trường sống phục vụ người dân. Ngoài nguồn kinh phí từ dự án, phía quận quyết tâm đầu tư nâng cấp đồng bộ các tuyến hẻm trên địa bàn trước năm 2020. Tập trung cho các tuyến hẻm nhánh, hẻm nhỏ không đủ chuẩn đầu tư của các dự án. Về phía quận mong muốn người dân tiếp tục ủng hộ địa phương trong quá trình hiến đất, bàn giao mặt bằng, hợp tác tốt với cơ quan chức năng trong công tác giải phóng mặt bằng. Song song đó, các ngành, các cấp của quận cần nỗ lực tối đa, đặt quyết tâm cao để sớm đưa các dự án vào thi công, hoàn thành và khai thác, sử dụng.

Ông Huỳnh Thanh Sử, Giám đốc Ban Quản lý Dự án ODA TP Cần Thơ, cho biết: Ban Quản lý Dự án ODA đang gấp rút chuẩn bị cho việc triển khai Dự án 3 về chống ngập cho vùng lõi đô thị Bình Thủy-Ninh Kiều với diện tích khoảng 3.600ha. Vùng lõi đô thị là khu vực tập trung đông dân cư, các công trình hạ tầng quan trọng của thành phố và dự án gắn với mục tiêu chống ngập cho vùng lõi này. Giai đoạn chuẩn bị của Dự án 3 được thực hiện trong năm 2015. Tổng nguồn vốn đang trình Chính phủ phê duyệt 312 triệu USD, trong đó vốn vay Ngân hàng Thế giới 250 triệu USD, còn lại là vốn đối ứng của thành phố. Sau khi được phê duyệt chính thức, Dự án sẽ đi vào triển khai trong giai đoạn 2016-2021. Trong quá trình triển khai dự án, ngành chức năng cũng lưu tâm tính toán đến yếu tố biến đổi khí hậu. Do diễn biến của biến đổi khí hậu dự báo sẽ rất khó lường nên phải tính toán đến các kịch bản, phương án dự phòng cần thiết. Theo đó, Dự án 3 cũng tính toán quy hoạch thêm các trạm bơm để phân kỳ đầu tư. Các trạm bơm này đảm nhiệm chức năng sẵn sàng bơm nước trong khu vực lõi ra bên ngoài, trong trường hợp ngập sâu do mưa lớn kết hợp với triều cường xảy ra cùng lúc.

Bài, ảnh: MINH HUYỀN