Ngày càng có nhiều bằng chứng khoa học cho thấy đôi mắt không chỉ là “cửa sổ tâm hồn” mà còn phản ánh sức khỏe tổng thể. Theo đó, việc quan sát biểu hiện của mắt có thể giúp nhận diện hoặc dự báo nhiều căn bệnh nguy hiểm.

Khám mắt có thể trở thành một quá trình tự tầm soát bệnh tật trong tương lai. Ảnh: yoursightmatters.com

Theo nghiên cứu mới công bố trên tạp chí y khoa Thần kinh học (Neurology), nhóm nghiên cứu tại Đại học Johns Hopkins chỉ ra rằng những thay đổi nhỏ tại các mạch máu bên trong mắt có thể giúp cảnh báo nguy cơ suy giảm trí nhớ đáng kể trong vài thập niên tiếp theo. Để đi đến kết luận trên, các chuyên gia đã quan sát ảnh chụp võng mạc của 12.000 người có độ tuổi trung bình là 57 (cả nam và nữ), đồng thời đánh giá năng lực ghi nhớ và kỹ năng tư duy của họ vào các thời điểm: bắt đầu nghiên cứu, sau 6 năm và sau 20 năm.

3 năm sau khi nghiên cứu bắt đầu, nhóm chuyên gia dùng một camera chuyên dụng chụp ảnh võng mạc của những người tham gia để đánh giá tình trạng tổn thương mạch máu ở bộ phận này. Họ nhận thấy 95% không có dấu hiệu bị tổn thương ở mạch máu võng mạc, 3% có bệnh võng mạc mức nhẹ và 2% có bệnh võng mạc từ trung bình đến nặng. Đến khi phân tích toàn bộ dữ liệu sức khỏe, các nhà khoa học phát hiện rằng nhóm có bệnh võng mạc từ trung bình đến nặng có xu hướng giảm đáng kể về điểm số trí nhớ và tư duy so với những người có đôi mắt khỏe mạnh. Do các mạch máu trong mắt và não giống nhau, nên họ nhận định rằng việc nhìn vào các mạch máu mắt có thể giải thích điều gì đang xảy ra tại não. “Tuy kết quả rõ rệt hơn ở bệnh nhân tiểu đường, nhưng chúng tôi nhận thấy các dấu hiệu ở võng mạc và tình trạng suy giảm nhận thức ở những người không bị tiểu đường cũng liên quan mạnh mẽ với nhau”, trưởng nhóm nghiên cứu Jennifer A. Deal nói thêm.

Tiến sĩ Rachel Bishop ở Viện Mắt Quốc gia Mỹ cho biết, bà không quá bất ngờ với phát hiện mới trên và bày tỏ sự đồng tình. Theo chuyên gia mắt này, nguồn cung máu thông qua các mạch máu rất quan trọng để mọi cơ quan trong cơ thể hoạt động đúng chức năng, kể cả mắt và não. “Nếu các mạch máu ở mắt không khỏe, thì các mạch máu trong não cũng không hoạt động tốt như khi chúng có một nguồn cung máu tốt” - bà nói. Bà Bishop còn nhận định nghiên cứu này đang nối dài danh sách những căn bệnh có thể được nhận diện qua biểu hiện của đôi mắt.

Tiến sĩ Justin Bazan, cố vấn y khoa tại tổ chức phi lợi nhuận Vision Council, khẳng định những thay đổi ở mắt có thể là biểu hiện của các bệnh bao gồm tiểu đường, cao huyết áp và mỡ trong máu cao. Ông cho biết, một trong những biểu hiện sức khỏe thay đổi sớm ở bệnh nhân tiểu đường là tình trạng thị lực không ổn định. “Họ có thể trải qua những giai đoạn mà đường huyết ngoài tầm kiểm soát, gây ra những thay đổi bên trong mắt và sẽ ảnh hưởng đến thị lực”- chuyên gia Bazan lý giải. Tương tự, người bị huyết áp cao cũng dễ dàng được phát hiện bệnh từ đôi mắt. Nguyên do là những mạch máu bị tổn thương do xuất huyết và rỉ máu đều dễ được quan sát trong các cuộc thăm khám mắt định kỳ. Trong khi đó, mỡ trong máu cao là dễ quan sát nhất bởi dấu hiệu dư thừa chất béo có thể biểu hiện ngay phía trước giác mạc.

Cũng theo Tiến sĩ Bazan, sức khỏe của “cửa sổ tâm hồn” còn giúp nhận diện các bệnh gồm đa xơ cứng (MS), bệnh tuyến giáp và ung thư. Trong đó, MS thường được phát hiện khi bệnh nhân đột ngột mất thị lực. Khi nhìn vào mắt bệnh nhân MS, các bác sĩ sẽ dễ nhận thấy thay đổi về màu sắc và phần bên ngoài của dây thần kinh thị giác. Trong khi đó, tuyến giáp kiểm soát các hoóc-môn sản xuất nước mắt nên nhiều bệnh nhân tuyến giáp có thể phát triển triệu chứng khô mắt.

Thậm chí, một số bệnh ung thư - bao gồm ung thư vú, ung thư máu và ung thư hạch bạch huyết (lymphoma) - cũng có thể biểu hiện qua kiểm tra mắt, dù hầu hết bệnh nhân sẽ phát hiện khối u hoặc triệu chứng của khối u ác tính trước khi bác sĩ nhãn khoa tìm ra. Ngoài ra, Tiến sĩ Bazan còn lưu ý bệnh ung thư tế bào đáy - một dạng ung thư da phổ biến - dễ biểu hiện ở vùng da nhạy cảm xung quanh mắt.

AN NHIÊN (Theo CNN)