Ảnh: Telegraph

Với nhiều thành tựu đạt được trong nghiên cứu các liệu pháp điều trị bệnh tim gần đây, các nhà khoa học đang ngày càng tiến gần đến mục tiêu “đánh bại sát thủ số 1 thế giới”.

Thành tựu khám phá ra 95 gien, trong đó có 59 gien mới, liên quan đến tình trạng mỡ và cholesterol trong máu cao đã mở ra một kỷ nguyên mới trong nghiên cứu cách phòng ngừa bệnh tim và có thể mở đường phát triển thế hệ thuốc mới điều trị triệt để “sát thủ” gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Nghiên cứu, với qui mô lớn nhất từ trước đến nay, được đánh giá có ý nghĩa rất quan trọng bởi các nhà nghiên cứu đã nhận dạng được những gien quan trọng nhất gắn liền với tình trạng cholesterol cao – nguyên nhân chính gây bệnh tim nhưng có thể phòng ngừa được.

Công trình phân tích 46 nghiên cứu của các viện đại học trên khắp thế giới, trong đó có Đại học Harvard (Mỹ) và Đại học Cambridge (Anh), liên quan đến hơn 100.000 người. Các nhà khoa học đối chiếu gien của từng cá nhân với lượng cholesterol trong cơ thể và bệnh tim mà họ đang mang, và nhận diện được danh sách toàn diện tất cả gien ảnh hưởng trực tiếp đến lượng mỡ và cholesterol trong máu cao. Mục tiêu sắp tới, theo giáo sư Jeremy Pearson thuộc Quỹ Tim mạch Anh, là xác định cơ chế hoạt động riêng lẻ cũng như kết hợp của những gien này, cách thức chúng tác động đến hàm lượng cholesterol và triglyceride (một dạng mỡ trong máu). Theo các nhà nghiên cứu, các liệu pháp phòng ngừa tình trạng cholesterol trong máu cao bằng cách nhằm “tắt” hoặc “mở” những gien này có thể sẽ được đưa vào ứng dụng thường quy trong vòng 1 thập niên nữa.

Trong một nghiên cứu khác, cũng được công bố trên tạp chí Nature số tháng 8-2010, các nhà khoa học Mỹ chứng minh một trong những gien thuộc nhóm gien có tên SORT1 có tác dụng phòng ngừa tình trạng nồng độ cholesterol cao ở mức nguy hiểm. Thử nghiệm cho thấy nồng độ cholesterol ở chuột có thể giảm đến 80% khi chúng được tiêm loại thuốc có tác dụng tăng cường hàm lượng của một protein đặc biệt của gan.

Trước nay, thuốc statin được dùng để giảm cholesterol trong máu ở bệnh nhân tim mạch. Mặc dù từng được xem là “thần dược”, nhưng thực tế chứng minh statin hiếm khi giảm được ¼ lượng cholesterol trong máu cũng như không thể cứu sống bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim. Hai nghiên cứu mới công bố trên được kỳ vọng sẽ mở ra những hướng điều trị hiệu quả hơn đối với bệnh tim. Các chuyên gia Quỹ Tim mạch Anh tin rằng, qua những phát hiện mới về gien, họ sẽ khắc chế được bệnh tim bởi càng hiểu về cơ chế hoạt động của cholesterol thì khả năng phát triển thuốc phòng ngừa bệnh tim càng cao.

Trong khi đó, nghiên cứu của Đại học California phát hiện quả tim bị thương tổn có khả năng tự tái tạo nếu được kích hoạt đúng cách. Các nhà khoa học hy vọng trong vòng 5 năm tới có thể kích thích tim tự phục hồi và chữa lành những tổn thương do tình trạng ngừng đập và tuổi già. Kỳ vọng này có thể thành hiện thực sau khi các nhà nghiên cứu khám phá ra một cách có thể biến mô liên kết thông thường thành tế bào cơ tim.

Thông thường sau cơn nhồi máu cơ tim, quả tim bị suy gần như không còn khả năng tự hồi phục. Nguyên nhân chính là do khi tế bào cơ tim chết đi trong cơn nhồi máu cơ tim, không có cách để tái kích hoạt chúng và những mô liên kết xung quanh cũng không thể đảm nhận vai trò của tế bào cơ tim. Giáo sư Deepak Srivastava ở Viện Gladstone của Đại học California và đồng nghiệp khám phá ra một cách tái lập trình tế bào mô liên kết thành tế bào cơ tim. Cũng tương tự như liệu pháp tế bào gốc nhưng thay vì nuôi tế bào mới bên ngoài sau đó mới cấy vào cơ thể, kỹ thuật mới chỉ đơn giản là tiêm chất kích thích – thông qua ống nong mạch máu – vào máu để kích hoạt quá trình chuyển hóa tế bào mô liên kết thành tế bào cơ tim. Quá trình này theo giáo sư Srivastava có thể đạt được chỉ trong hơn 2 tuần. Thử nghiệm trên chuột cho thấy 20% tế bào mô liên kết đã chuyển đổi thành công thành tế bào cơ tim. Do một nửa tế bào trong tim là tế bào cơ tim nên nghiên cứu của nhóm giáo sư Deepak hứa hẹn sẽ mang đến một liệu pháp chữa trị mang tính cách mạng đối với bệnh nhân nhồi máu cơ tim.

Ngoài ra, các chuyên gia tim mạch Anh cũng đạt được bước đột phá khi chứng minh có thể kéo dài sự sống của bệnh nhân tim bằng liệu pháp sử dụng tế bào gốc trích xuất từ hông và tiêm vào phần tim bị thương tổn. Công trình này được kỳ vọng sẽ chữa trị triệt để bệnh cơ tim giãn hiếm gặp, khiến thành cơ tim trở nên mỏng và mềm, dẫn đến tim bị suy giảm trầm trọng chức năng bơm máu đi khắp cơ thể.

HỒNG ĐĂNG
(Theo Telegraph, Guardian, The Observer)