Hiện nay cứ 20 người trên thế giới thì có 1 người đang sống chung với bệnh viêm gan B hoặc C mãn tính. Theo Liên minh phòng chống bệnh viêm gan thế giới (WHA), mỗi năm trên thế giới có khoảng 1,5 triệu người chết vì bệnh viêm gan. Mặc dù con số này cao hơn so với số bệnh nhân AIDS hoặc ung thư hiện nay trên toàn cầu, nhưng nhận thức của mọi người về bệnh viêm gan nói chung còn tương đối thấp và đa phần bệnh nhân không biết mình nhiễm bệnh.

Gan là nội tạng nằm ở phần trên bên phải của dạ dày. Cơ quan màu đỏ sẫm này nặng hơn 1 kg và có trọng trách rất lớn. Ngoài chức năng lọc máu và chống nhiễm trùng, gan còn giúp tiêu hóa thức ăn và lưu trữ năng lượng cho đến khi cơ thể cần dùng. Có 6 bệnh lý thường gặp ở gan được giới chuyên môn gọi chung là bệnh viêm gan. Viêm gan phá hủy các tế bào gan. Người bệnh chỉ có thể biết mình mắc dạng viêm gan nào khi làm xét nghiệm máu để đo lượng kháng thể.

Viêm gan A

Bệnh thường lây truyền qua phân người trong nước hoặc thức ăn. Cùng nhóm với vi-rút gây bại liệt, vi-rút gây viêm gan A gây sốt, đau nhức và mệt mỏi. Nó ảnh hưởng hoạt động của dạ dày và đường ruột, khiến cơ thể khó hấp thu hoặc tiêu hóa thức ăn. Người bệnh viêm gan có thể có biểu hiện vàng da. Đây là dấu hiệu gan đang hoạt động không bình thường.

Nhằm giúp ngăn ngừa sự lan truyền của bệnh viêm gan A, các chuyên gia y tế khuyên chúng ta nên rửa tay sau khi đi vệ sinh hoặc thay tã của em bé. Ngoài ra cũng nên rửa tay trước khi ăn hoặc chuẩn bị thức ăn. Viêm gan A có thể lây lan nhanh đến hàng trăm hoặc hàng nghìn người. Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong do viêm gan A chiếm chưa đến 1% số ca mắc bệnh. Thậm chí nhiều người nhiễm vi-rút viêm gan A không bao giờ có triệu chứng bệnh. Tuy nhiên, những người bị nhiễm thường hồi phục trong vòng 2 tháng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh viêm gan A phổ biến ở các nước châu Phi, châu Á, Trung và Nam Mỹ. Người bệnh viêm gan A không thể nhiễm bệnh lần nữa. Hiện nay, thế giới đã có vắc-xin ngừa viêm gan A và nó là cách tốt nhất để ngừa căn bệnh này.

Viêm gan B

WHO cho biết hiện nay trên thế giới có đến 2 tỉ người nhiễm vi-rút viêm gan B, trong đó hơn 350 triệu người mang mầm bệnh này suốt đời. Theo các quan chức WHO, ước tính mỗi năm có khoảng 600 nghìn người chết do viêm gan B. Vi-rút này thuộc cùng nhóm với vi-rút bệnh đậu mùa và vi-rút gây mụn giột... Ra đời từ thập niên 1980, vắc-xin ngừa viêm gan B, theo đánh giá của WHO, có khả năng phòng ngừa viêm gan B hiệu quả đến 95%.

Vi-rút viêm gan B lây truyền khi máu từ người bị nhiễm đi vào cơ thể của người khác. Người mẹ bị nhiễm bệnh cũng có thể lây nhiễm cho con mình. Vi-rút cũng có thể lây qua đường tình dục và qua sử dụng chung dụng cụ tiêm chích. Bệnh có thể lây truyền khi chúng ta xài chung các sản phẩm chăm sóc cá nhân như bàn chải đánh răng, dụng cụ hớt tóc bén... có dính máu của người bị nhiễm.

Trên thế giới, phần lớn các ca nhiễm vi-rút viêm gan B là ở trẻ em - đối tượng có nguy cơ bị nhiễm viêm gan B mãn tính hoặc suốt đời cao nhất. Nguy cơ lây nhiễm dạng này thấp hơn đối với trẻ trên 4 tuổi. Khoảng 95% trẻ nhiễm viêm gan B trong năm đầu đời phát triển bệnh viêm gan B mãn tính. Những người này có nguy cơ cao tử vong vì bệnh gan hoặc ung thư gan. Vắc-xin ngừa viêm gan B được xem là dược phẩm đầu tiên có khả năng ngừa ung thư gan.

Viêm gan C

Nguy hiểm hơn viêm gan B là bệnh viêm gan C. Được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1974 nhưng mãi đến năm 1989, vi-rút viêm gan C mới được công nhận là dạng bệnh viêm gan mới. Cũng như viêm gan B, nó lây truyền qua đường máu. Vi-rút viêm gan C thuộc cùng nhóm với vi-rút gây sốt vàng da và vi-rút Tây sông Nile gây viêm não. Hầu hết những người sống chung với vi-rút viêm gan C mắc bệnh viêm gan mãn tính, thường là không có dấu hiệu bệnh. Những đối tượng này cũng dễ mắc bệnh gan và ung thư gan.

Theo WHO, hiện tại khoảng 3% dân số thế giới (khoảng 170 triệu người) nhiễm viêm gan C và mỗi năm có thêm khoảng 4 triệu ca nhiễm mới. Tỷ lệ mắc viêm gan C cao tập trung ở châu Phi, châu Á, Trung và Nam Mỹ. Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao là những người tiêm chích ma túy và tiếp nhận máu từ người khác. Các nhà khoa học đang nghiên cứu bào chế vắc-xin ngừa viêm gan C và các liệu pháp điều trị khác.

Mới đây, tạp chí y khoa Lancet của Anh đưa tin kết hợp 2 loại thuốc đang trong quá trình thử nghiệm có thể loại bỏ vi-rút viêm gan C khỏi cơ thể sau 8-12 tuần. Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn còn đang nghiên cứu tác dụng của liệu pháp này.

MAI NGỌC (Theo VOA, worldhepatitisalliance.org)

(còn tiếp)