♦ Bút ký của Nhà thơ NGUYỄN BÁ
Chương năm mươi lăm
VĂN PHÒNG KHU ÐOÀN
(Xem từ số báo ngày 22-12-2021)
Chú Năm Hạnh nói:
- Trong hội nghị Khu ủy mở rộng lần này Khu Ðoàn ta và Cục Hậu cần Quân khu 9 báo cáo rõ về tình hình địch - ta trên tuyến đường 1C. Chúng ta phải chuẩn bị đối phó với chủ trương của Nixon - tân Tổng thống Mỹ - mở rộng chiến tranh sang đất Campuchia, thủ tiêu chính sách trung lập hòa bình của vương quốc này. Ngày 18-3-1970, Mỹ giật dây cho Lon Non làm đảo chánh chính phủ Hoàng gia và nắm vai trò Thủ tướng. Lon Non tuyên bố đòi quân Việt Nam phải rút khỏi Campuchia. Cho tay sai tàn sát Việt kiều, đập phá các cửa hàng, tiệm buôn, nhà cửa của đồng bào ta đang sinh sống tại Campuchia.
Chú Năm Bang:
- Trước tình hình đó, ngày 4-4-1970, Ðảng ta chủ trương giúp các lực lượng yêu nước Campuchia nổi dậy chống đế quốc Mỹ và lũ tay sai Lon Non. Các đơn vị vũ trang của ta phối hợp với lực lượng yêu nước của bạn vừa đánh địch vừa tuyên truyền vũ trang, mở rộng căn cứ dọc biên giới. Ðồng chí Tư Khánh và các đại đội vũ trang của Liên đội I bảo vệ kho bãi và C1 - trục đầu cầu của ta tham gia vào chiến dịch này.
Cô Út Nhì:
- Ðêm hôm tôi nghe đài Hà Nội, ngày 2-5-1970, Thiếu tướng Nguyễn Viết Thanh - Tư lệnh Vùng 4 chiến thuật, dùng trực thăng đi chỉ huy cuộc hành quân, trực thăng bị rơi, Thanh chết. Nhưng đài BBC Luân Ðôn thì cho biết Thanh chết do máy bay trực thăng Mỹ đụng trực thăng của Thanh, lại còn bình luận có thể Thanh chết do Thanh chống lại chính sách “ấp chiến lược” của Mỹ. Tường Ngô Dzu thay Nguyễn Viết Thanh, nhưng chỉ 3 tháng sau Thiệu lại cho Ngô Quang Trưởng về nắm Vùng 4 chiến thuật và sau đó là tướng Nguyễn Khoa Nam.
Chú Năm Hạnh:
- Ðã qua, địch đang huy động nhiều trung đoàn chủ lực và công binh đánh hang của Sư đoàn 7, Sư đoàn 9 và Sư đoàn 21 có phi pháo yểm trợ từ ngày 7-2 đến ngày 18-3-1970 chúng tập trung đánh phá tuyến đường 1C: Rạch Giá - Hà Tiên, bao vây căn cứ núi Mo So và Hòn Ðất. Ta liên tục chiến đấu chống địch 45 ngày đêm và đánh bại âm mưu của địch, loại khỏi vòng chiến đấu 500 tên. Phía ta 15 đồng chí hy sinh. Hiện nay, Trạm xá dã chiến của tuyến đường do đồng chí Chín Tần phụ trách đang ở trong núi Mo So sau khi chiến thắng.
Cô Út Nhì:
- Từ đầu năm 1969, tuyến 1C của ta bị địch gây sức ép dữ dội, buộc ta phải bỏ con đường cũ, mở con đường mới vòng qua Ðồng Tháp. Nhưng con đường này nước sâu, đồng trống, nên không thuận lợi cho việc vận chuyển, ta thường bị địch phát hiện hả anh Năm?
Chú Năm Bang:
- Ðúng vậy cô Út, giữa đường, bị máy bay giặc phát hiện, nó “quần”, anh em mình phải nhận xuồng, lẫn trốn trong sen, rồi lấy lá sen úp lên mặt, địch khó phát hiện. Tuy nhiên, đi vài chuyến, anh chị em ta hy sinh nhiều quá, nên anh Tư Mau đề nghị ngưng lại, nghiên cứu. Thời gian này dùng ghe hai đáy vận chuyển dần dần…
Chú Năm Hạnh:
- Con đường Ðồng Tháp nước mênh mông, thất thế hơn đồng bằng khu 9. Có lẽ ngày trước ông cha mình như Trương Ðịnh - Nguyễn Hữu Huân - Võ Duy Dương hồi giữa thế kỷ XIX cũng vì địa hình bất lợi này mà bị Pháp tiêu diệt! Hai tháng sau, ta cho anh em quay trở về con đường cũ, tiếp tục đối mặt với sự đánh phá khốc liệt của địch: bom cháy, bom tọa độ, bom dây, bom râu, máy thu tiếng động, biệt kích, xe tăng… cả bọn đầu hàng phản bội - và cũng có thể có những anh em ta vì cầu an bị “trung lập hóa” tiếp tay cho giặc - chúng vây đánh núi Cô Tô, giờ đến núi Mo So, nơi ta cất giấu “hàng”suốt mấy tháng trời và ngoan cường chiến đấu với chúng, tôi luyện tinh thần chiến sĩ ta như Pa ven Cô-sa-ghin trong Thép đã tôi thế đấy của nhà văn Nga Xô Viết Ni-cô-lai Ô-xtơ-rôp-xki, vượt lên tất cả để chiến thắng sau cùng.
Cô Út Nhì:
- Tình hình Liên đội II mới thế nào, anh Năm? Ta rút đồng chí Tư Bay về bổ sung Liên đội phó, để cùng với Ba Phước, Minh Tưa, Bảy Thu… bung ra địa bàn Cà Mau - Rạch Giá mộ thêm 250 quân, cộng với số cũ thành lập 3 đại đội, nhưng kết quả đến đâu anh?
Chú Năm Bang:
- Nhân đây báo luôn cho cô Út rõ, sau Tết Mậu Thân việc mộ quân không dễ dàng như trước nữa, cố gắng lắm cuối cùng ta chỉ mộ được 140 quân, nhưng vẫn thành lập 3 đại đội, đưa về phục vụ các trung đoàn chủ lực chống bình định U Minh. Tuyến hoạt động từ 4 tỉnh: Cà Mau, Sóc Trăng, Cần Thơ và một phần Rạch Giá. Ðịa bàn Cà Mau gồm Nhị Nguyệt, đầm Thị Tường, Giáp Nước, Rạch Láng, Hương Mai… nói chung không kém ác liệt. Ngoài những thứ chúng thường dùng để hủy diệt ta như những nơi khác, nơi đây chúng còn dùng bom 7 tấn phá rừng kinh khủng lắm. Nhưng cô Út biết đó, dân Liên đội II mới cũng rất “chì” như anh em tuyến 1C vậy, vừa phục vụ bộ đội, vừa chiến đấu yểm trợ bộ đội.
Chú Năm Hạnh:
- Có trường hợp gặp địch phản kích, một tổ đại liên của bộ đội hy sinh, thanh niên xung phong ta nhào vô kéo súng lấp đạn, nó bắn không thua gì lực lượng chánh quy! Anh em ta quần thảo với chiến trường một lúc. Khi Hai Nô lên thay Út Nhì, Năm Ðoàn mới về phụ trách Chánh ủy Liên đội II mới nầy. Lần qua sông Ông Ðốc đụng tàu địch, có Năm Ðoàn rồi! Hình ảnh lẫm liệt đó tạc vào lịch sử.
Cảnh sinh hoạt của văn phòng Khu Ðoàn rất tươi vui, sôi động. Khi ba cán bộ lãnh đạo treo võng để bàn luận tình hình thì tiếng máy chữ vẫn nổ giòn như bắp rang. Bộ phận ấn loát tài liệu vẫn quay rôniô rào rào đều đặn. Các chú bảo vệ thay phiên nhau vừa canh gác vừa sản xuất tự túc và săn thú bắt cá, lấy mật ong… cải thiện sinh hoạt cho cơ quan thân yêu của mình. Chú Năm Bang nhớ lại vào đầu năm 1969 có quyết định Thường vụ Khu ủy rút về Khu, bổ sung vào Thường vụ Khu đoàn với nhiệm vụ Phó Bí thư. Khi chú Năm về Khu đoàn thì Ba Anh quyền Bí thư vì anh Sáu Tâm là Bí thư Khu đoàn, Khu ủy điều về Cần Thơ làm Bí thư Thành ủy. Ðồng chí Lê Văn Bình làm Phó Bí thư thường trực. Trong Ban Thường vụ gồm Tám Thắng, Bảy Thủy, Sáu Xuyên, chị Út Nhì. Ðồng chí Sáu Huỳnh - Ủy viên Khu đoàn làm Chánh văn phòng. Ðến nửa năm 1969, Thường vụ Khu ủy điều Sáu Xuyên về Quân khu, Ba Anh hy sinh, đồng chí Năm Hạnh quyền Bí thư Khu đoàn, sau đó Thường vụ Khu ủy điều đồng chí Năm Phú, Phó Bí thư Tỉnh ủy Cần Thơ về nhận nhiệm vụ Bí thư Khu đoàn; 4-5 tháng sau Khu ủy lại điều đồng chí Năm Phú về Tỉnh ủy Cần Thơ, đồng chí Năm Hạnh được Thường vụ Khu ủy bổ nhiệm làm Bí thư Khu đoàn.
(Còn tiếp)
