Thời gian qua, ngành giáo dục, các trường học trên địa bàn TP Cần Thơ đã tổ chức nhiều hoạt động, phong trào nhằm kiến tạo môi trường, hỗ trợ học sinh phát huy năng lực sáng tạo. Ðây cũng là một trong các giải pháp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo ở các trường.

Học sinh hào hứng tham gia Ngày hội STEM - Cuộc thi Open Robotics Challenge ORC K2. Ảnh: B.NG 

Ngày hội STEM - Cuộc thi Open Robotics Challenge ORC K2, được tổ chức tại Trường THCS Đoàn Thị Điểm vào cuối tháng 3-2025, thu hút đông đảo học sinh các trường THCS, THPT ở quận Ninh Kiều. Tại Ngày hội STEM, học sinh tham gia trưng bày sản phẩm STEM chủ đề Vật lý, Hóa học, Sinh học; tham gia cuộc thi “Sản phẩm ấn tượng” như mô hình quan sát Mặt trăng, thiết kế ngôi nhà thông minh, hồ nuôi cá cảnh bằng vật liệu tái chế; thi xe chạy bằng năng lượng thân thiện môi trường. Đặc biệt, 10 đội tranh tài vòng chung kết Cuộc thi Open Robotics Challenge K2 với những thử thách lập trình.

Theo thầy Trương Vĩnh Khoa, Hiệu trưởng Trường THCS Đoàn Thị Điểm, giáo dục STEM với sự kết hợp giữa Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học là chìa khóa giúp học sinh tiếp cận tri thức một cách chủ động, sáng tạo và thực tiễn hơn. Ngày hội STEM là sự kiện học tập, trải nghiệm và là dịp để học sinh thể hiện niềm đam mê khoa học, rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm và phát triển tư duy.

Tương tự, sự kiện OPEN STEM DAY năm học 2024-2025, với chủ đề “Trải nghiệm thế giới thông minh” do Trường THPT FPT Cần Thơ tổ chức, thu hút hơn 2.000 học sinh của trường và 17 trường THCS đến từ TP Cần Thơ, Sóc Trăng, Vĩnh Long. Tại đây, học sinh tham gia trải nghiệm gian hàng STEM với hơn 30 trạm trải nghiệm, giúp học sinh tham gia hoạt động thực tế, tạo ra những sản phẩm và giải quyết các vấn đề thực tiễn thông qua các bài thử nghiệm và các dự án thực hành; cuộc thi trưng bày sản phẩm STEM dành cho học sinh THCS…

Ở cuộc thi trưng bày, sản phẩm dự thi “Cánh tay thủy lực” của nhóm 4 học sinh Lê Đăng Khôi, Nguyễn Gia Hân, Nguyễn Phúc Khôi, Phạm Lê Gia Bảo (lớp 6A4, Trường THCS Trà An, quận Bình Thủy) thu hút sự chú ý. Sản phẩm có hình dạng cánh tay, làm từ vật liệu bìa fomex, ống bơm, kéo… Thiết bị sử dụng ứng dụng thủy lực để thực hiện các thao tác cắt, nâng hạ vật thể, được ứng dụng trong các ngành công nghiệp, nghiên cứu và giáo dục STEM. Theo nhóm tác giả, ý tưởng thực hiện sản phẩm xuất phát từ việc chứng kiến các cô chú công nhân cắt tỉa cành cây rất cao, chỉ một chút sơ sẩy sẽ nguy hiểm, dễ bị thương, nên nhóm muốn sáng tạo “cánh tay” để giúp đỡ. Em Lê Đăng Khôi, thành viên của nhóm, cho biết để hoàn thiện sản phẩm này, ngoài kiến thức học trên lớp, các em tham khảo thêm nguồn Internet và sự hỗ trợ của thầy cô. “Tham gia thực hiện mô hình STEM, em rất vui vì thỏa niềm đam mê sáng tạo. Chúng em thực hành nhiều hơn, hiểu biết cơ bản về cơ học; tự tin hơn khi giao tiếp trước đám đông” - Đăng Khôi nói.

Theo Ban Giám hiệu Trường THPT FPT Cần Thơ, những năm qua, trường đã xây dựng và đưa rất nhiều hoạt động dạy và học STEM Robotics vào chương trình đào tạo, mở rộng và thúc đẩy phong trào STEM Robotics trong cộng đồng. OPEN STEM DAY là ngày hội khoa học - công nghệ thường niên của đơn vị nhằm đẩy mạnh các hoạt động và trải nghiệm STEM, đem đến sân chơi công nghệ bổ ích cho học sinh các cấp. Đồng thời giúp cán bộ, giáo viên, phụ huynh và học sinh có cái nhìn tổng quan hơn về xu hướng phát triển của các công nghệ mới như Robotics, IoT (Internet vạn vật), AI (trí tuệ nhân tạo)… cùng các cơ hội nghề nghiệp trong thời đại 4.0. 

Giáo dục STEM về bản chất được hiểu là trang bị cho người học những kiến thức, tư duy và kỹ năng cần thiết liên quan đến các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Những kiến thức và kỹ năng nay được tích hợp và lồng ghép, bổ trợ lẫn nhau để giúp học sinh vừa hiểu được nguyên lý, vừa có thể áp dụng để thực hành và tạo ra được những sản phẩm có tính ứng dụng thực tế. Thời gian qua, các trường học ở Cần Thơ thúc đẩy giáo dục STEM với đa dạng hoạt động. Bậc phổ thông, ngoài tiết học về STEM, các trường đã tổ chức nhiều sự kiện cuộc thi, hội thi về STEM. Bậc tiểu học, năm học 2022-2023, thành phố có 10 trường tiểu học được chọn triển khai thí điểm giáo dục STEM. Đến năm học 2023-2024, giáo dục STEM chính thức được đưa vào tất cả trường tiểu học. Giáo dục STEM không những thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao hiệu quả trong dạy và học, mà còn đóng góp đáng kể vào thành tích đạt được tại các cuộc thi trong nước và quốc tế. Năm 2024, cuộc thi Robothon quốc tế được tổ chức tại Thái Lan, TP Cần Thơ có 50 học sinh dự thi và đạt kết quả khá cao, với 1 giải Nhất, 7 giải Ba và 3 giải Khuyến khích. Năm 2023, TP Cần Thơ có 2 học sinh của Trường Phổ thông Thái Bình Dương đã giành giải Vô địch tại Cuộc thi Global Robotics Games; đây là cuộc thi STEM Robotics dành cho các em từ 4 đến 10 tuổi.

Việc thúc đẩy, đa dạng hóa các hoạt động giáo dục STEM ở các trường học trên địa bàn thành phố là nền tảng để nâng cao chất lượng giáo dục. Hơn hết, thông qua các hoạt động này, các cơ sở giáo dục còn kiến tạo môi trường hỗ trợ học sinh rèn kỹ năng, phát huy năng lực sáng tạo.