Năm 2025 đánh dấu cột mốc lịch sử trọng đại kỷ niệm 50 năm Ngày thành lập Vùng 4 Hải quân (26/10/1975-26/10/2025). Nửa thế kỷ xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Vùng gắn liền với sứ mệnh thiêng liêng, cao cả bảo vệ vững chắc chủ quyền quần đảo Trường Sa, vùng biển được phân công và an ninh, an toàn căn cứ quân sự Cam Ranh. Đây là địa bàn then chốt về quốc phòng - an ninh trên hướng biển.

Các biên đội tàu của Vùng 4 Hải quân tham gia diễu binh trên biển chào mừng 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Dấu mốc lịch sử và sứ mệnh thiêng liêng

Ngày 26/10/1975, Bộ Quốc phòng ra quyết định thành lập Vùng 4 Duyên Hải - tiền thân của Vùng 4 Hải quân ngày nay, với nhiệm vụ trọng tâm là quản lý, bảo vệ vùng biển phía Nam và tiếp quản các đảo thuộc quần đảo Trường Sa. Trong điều kiện vô vàn khó khăn, thiếu thốn, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ đã kiên trì bám trụ, xây dựng Trường Sa thành một vành đai phòng thủ vững chắc, khẳng định chủ quyền của Tổ quốc.

Đặc biệt, sự kiện ngày 14/3/1988 là dấu mốc khẳng định bản lĩnh chiến đấu của Vùng 4. Sự kiện này còn được biết đến với hình ảnh các chiến sĩ Việt Nam hiên ngang đứng thành "vòng tròn bất tử" bảo vệ lá cờ Tổ quốc trên đảo Gạc Ma. Trong thời khắc cam go, Vùng 4 giữ vai trò chủ lực, cùng các đơn vị khác anh dũng chốt giữ, bảo vệ các bãi đá ngầm quan trọng, ngăn chặn âm mưu xâm chiếm của nước ngoài. Từ thực tiễn chiến đấu ấy, tinh thần "Vì Trường Sa - tất cả cho Trường Sa" đã trở thành ngọn lửa hun đúc ý chí vượt qua mọi hy sinh, gian khổ của người lính biển.

Trải qua các giai đoạn xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Vùng 4 Hải quân đã đúc kết được nhiều kinh nghiệm quý báu. Trước hết, đó là bài học về giữ vững bản lĩnh chính trị, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, Đảng và nhân dân - nền tảng vững chắc giúp Vùng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong mọi hoàn cảnh. Cùng với đó là kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và xây dựng chính quy, hiện đại, không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng.

Huấn luyện thể lực nâng cao sức khỏe bộ đội.

Vùng 4 luôn coi trọng phối hợp hiệp đồng chặt chẽ với các lực lượng: Cảnh sát biển, Bộ đội Biên phòng và ngư dân để tạo nên thế trận quốc phòng toàn dân vững mạnh trên biển. Sự gắn bó máu thịt với nhân dân, dựa vào dân để bảo vệ và xây dựng biển đảo đã trở thành nét đẹp truyền thống của đơn vị. Để nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ trong tình hình mới, Vùng không ngừng đổi mới tư duy, ứng dụng khoa học-công nghệ vào công tác quản lý, huấn luyện và tác chiến.

Phút nghỉ trên thao trường.

Đặc biệt, tinh thần đoàn kết, tự lực, tự cường và ý chí kiên cường đã và đang là nguồn sức mạnh to lớn giúp Vùng 4 Hải quân vượt qua mọi khó khăn, hoàn thành xuất sắc sứ mệnh bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc trong kỷ nguyên mới.

Trách nhiệm và vai trò trong bối cảnh hiện đại

Tình hình Biển Đông hiện nay đang đặt ra những thách thức chưa từng có tiền lệ, Vùng 4 Hải quân được giao trọng trách đặc biệt "vừa kiên định bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia tại quần đảo Trường Sa vừa giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phục vụ cho sự phát triển bền vững".

Với tinh thần cảnh giác cao độ và năng lực tác chiến linh hoạt, Vùng 4 luôn duy trì trạng thái sẵn sàng chiến đấu ở mức cao nhất, phản ứng nhanh, chủ động ứng phó kịp thời với mọi tình huống phức tạp trên biển.

Song song với đó, Vùng không ngừng tăng cường tuần tra, giám sát, kiên quyết bảo vệ chủ quyền bằng các biện pháp hòa bình đồng thời là chỗ dựa, là điểm tựa vững chắc cho ngư dân vươn khơi bám biển, góp phần khẳng định chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Không chỉ hoàn thành tốt nhiệm vụ quốc phòng, Vùng 4 Hải quân còn chủ động tham gia các hoạt động giao lưu, hợp tác quốc tế, góp phần củng cố lòng tin chiến lược, nâng cao vị thế quốc gia và tranh thủ sự ủng hộ rộng rãi của cộng đồng quốc tế trong công cuộc bảo vệ chủ quyền biển đảo. Đây chính là minh chứng cho bản lĩnh, trí tuệ và tầm nhìn chiến lược của lực lượng Hải quân nhân dân Việt Nam trong thời đại mới.

Hiện đại hóa lực lượng, nâng tầm chiến lược

Vùng 4 Hải quân đang có bước chuyển mình mạnh mẽ về năng lực tác chiến, thể hiện qua việc tiếp nhận và làm chủ nhiều phương tiện hiện đại như: tàu tên lửa tấn công nhanh lớp Molniya, tàu hộ vệ tên lửa Gepard 3.9 và các hệ thống tên lửa bờ thế hệ mới... Những khí tài này có hỏa lực mạnh, tầm bắn xa và khả năng cơ động cao, được tổ chức theo nguyên tắc đồng bộ cảm biến, đáp ứng yêu cầu tác chiến trong môi trường biển đảo phức tạp.

Cùng với hiện đại hóa trang bị, Vùng 4 tập trung huấn luyện khai thác, bảo quản khí tài; nâng cao bản lĩnh chính trị, thể lực và kỹ năng chiến đấu, phát huy tối đa tinh thần cống hiến, sáng tạo của bộ đội. Tiêu biểu phải kể đến cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 162 đã nghiên cứu ra nhiều mô hình học cụ, phần mềm huấn luyện có hàm lượng trí tuệ cao, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) như: mô hình hệ thống ra đa, máy điều khiển bắn tên lửa, phần mềm giáo trình điện tử pháo, phần mềm sôna… ứng dụng hiệu quả vào thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, huấn luyện cũng như chất lượng thực hiện nhiệm vụ.

Phát huy truyền thống "Chiến đấu anh dũng, khắc phục khó khăn, đoàn kết hiệp đồng, làm chủ vùng biển", những thành tích xuất sắc và đặc biệt xuất sắc đã đạt được trong những năm qua, thời gian tới Vùng 4 Hải quân tiếp tục đẩy mạnh hiện đại hóa lực lượng, làm chủ các phương tiện tác chiến tiên tiến đồng thời tăng cường liên kết chặt chẽ với các lực lượng trong và ngoài Quân chủng nhằm xây dựng, bảo vệ thế trận quốc phòng toàn dân trên biển vững chắc. Đây không chỉ là yêu cầu tất yếu của thời đại mà còn thể hiện tư duy chủ động, sáng tạo trong bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa để đất nước vững bước trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Thượng tá Bùi Xuân Bình, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Vùng 4 Hải quân (Theo Báo Hải quân Việt Nam)