Trong động thái khiến Kiev phải thất vọng, Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đã thúc ép người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky nhượng lại một phần lãnh thổ nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài gần 4 năm với Nga.

Tổng thống Trump (trái) gặp người đồng cấp Ukraine Zelensky tại Nhà Trắng. Ảnh: SIPA

Những tuần trước đây, giới quan sát cho biết nhà lãnh đạo Mỹ ngày càng mất kiên nhẫn với Nga và tỏ ra cởi mở hơn trong việc giúp Ukraine giành chiến thắng. Đặc biệt, sau cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Zelensky tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vào tháng 9, ông Trump thậm chí tin rằng Kiev có thể giành lại toàn bộ lãnh thổ đang bị chiếm giữ và “tiến xa hơn” vào các vùng đất của Nga. Cách đây vài tuần, Nhà Trắng còn lên tiếng úp mở về khả năng bán tên lửa tầm xa Tomahawk cho các nước trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) để cung cấp cho Ukraine.

Tuy nhiên, tại cuộc gặp với ông Zelensky ở Nhà Trắng cuối tuần rồi, Tổng thống Trump đã quay lại với lập trường “đổi đất lấy hòa bình” khi cảnh báo Ukraine cần chấp nhận các điều khoản của Nga để chấm dứt chiến tranh. Một số nguồn tin châu Âu cho biết, Tổng thống Trump đã lặp lại quan điểm của Nga, rằng cuộc xung đột là một “chiến dịch đặc biệt” và dựa trên lợi thế của Mát-xcơ-va trên chiến trường hiện nay, Kiev phải đạt được một thỏa thuận hoặc đối mặt “sự hủy diệt”.

Tiếp tục khiến phái đoàn Ukraine sửng sốt, ông Trump một mặt đưa ra đề xuất cung cấp bảo đảm an ninh cho cả 2 bên tham chiến; mặt khác nói rằng Washington không đảm bảo cung cấp tên lửa Tomahawk cho Kiev. Lý giải hành động trên, Tổng thống Trump trong cuộc phỏng vấn trên chương trình của Fox News cho biết Mỹ không thể cung cấp tất cả vũ khí theo yêu cầu của Ukraine với lý do thiếu hụt có thể gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia.

Theo hãng tin AP, Lầu Năm Góc sở hữu khoảng 4.000 tên lửa Tomahawk vào năm 2023 và đến nay đã triển khai sử dụng nhiều, gần đây nhất là trong chiến dịch không kích Iran vào tháng 6 và các cuộc tấn công chống lại lực lượng Houthi ở Yemen.

Với những diễn biến trên, giới quan sát cho rằng Tổng thống Trump theo đuổi mục tiêu chấm dứt xung đột Ukraine càng nhanh càng tốt, ngay cả khi thỏa thuận đó bao gồm những điều khoản không thể chấp nhận được với Kiev. Lập trường này được thể hiện rõ qua thái độ lạc quan của nhà lãnh đạo Mỹ sau cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 16-10, một ngày trước cuộc gặp với Tổng thống Zelensky. Trong cuộc gọi, ông Trump và ông Putin đã đồng ý sớm gặp nhau tại thủ đô Budapest của Hungary, dự kiến trong vòng 2 tuần tới. Tổng thống Putin còn đề xuất trao đổi lãnh thổ như một phần của thỏa thuận chấm dứt chiến tranh, theo đó Ukraine sẽ nhượng lại các khu vực Donetsk và Luhansk để đổi lấy một phần tỉnh Zaporizhzhia và Kherson.

Về phần mình, sau cuộc gặp ông Trump, Tổng thống Zelensky đã điện đàm với một số lãnh đạo châu Âu. Theo đó, Thủ tướng Anh Keir Starmer kêu gọi tham khảo kế hoạch hòa bình Gaza để áp dụng cho tình hình ở Ukraine. Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa cũng nhấn mạnh mục tiêu chung của Liên minh châu Âu (EU) là đảm bảo một nền hòa bình công bằng và lâu dài cho Ukraine. EU dự kiến sẽ tổ chức chuỗi cuộc gặp cấp cao bàn về Ukraine, bao gồm hội nghị thượng đỉnh của khối vào ngày 23-10.

Trả lời phỏng vấn của đài NBC được phát sóng vào tối 19-10, ông Zelensky cho biết ông sẵn sàng tiến hành các cuộc đàm phán “dưới mọi hình thức, song phương hoặc ba bên”, nhưng chỉ sau khi có lệnh ngừng bắn dọc các tiền tuyến hiện tại.  Tổng thống Zelensky nói thêm rằng để đạt được một nền hòa bình công bằng và lâu dài, ông sẵn sàng đến Budapest để tham dự cuộc gặp với nhà lãnh đạo Nga Putin.

MAI QUYÊN