Lần đầu tiên trên thế giới, các nhà khoa học Anh phát triển thành công tinh trùng người trong phòng thí nghiệm. Bước đột phá này mở ra hy vọng giúp hàng nghìn nam giới bị vô sinh có con có cùng huyết thống với mình. Tuy nhiên, nó đang làm dấy lên không ít tranh cãi về mặt y đức.

Giáo sư Karim Nayernia.

Ảnh chụp tinh trùng nhân tạo dưới kính hiển vi. Ảnh: PA

Nhóm nghiên cứu do giáo sư Karim Nayernia công tác ở Đại học Newcastle và Viện Tế bào gốc Đông Bắc Anh dẫn đầu, sử dụng tế bào gốc (loại tế bào chưa trưởng thành có thể phát triển thành nhiều dạng tế bào khác nhau) mang nhiễm sắc thể XY (của nam) để tạo ra tinh trùng người nhân tạo. Theo tạp chí Stem Cells & Development số ra ngày 8-7, chuyên gia sinh học Karim đã sáng chế một số hóa chất và vitamin có thể chuyển hóa tế bào gốc thành tinh trùng. Nhìn dưới kính hiển vi, tinh trùng nhân tạo có đầu, đuôi và bơi giống như tinh trùng bình thường. Theo giáo sư Karim, sử dụng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm, về mặt lý thuyết, tinh trùng nhân tạo có thể được cấy vào trứng để thụ tinh tạo thành bào thai.

Tế bào gốc sử dụng để phát triển tinh trùng nhân tạo được trích lấy từ phôi thai người một vài ngày tuổi. Ngoài tế bào gốc phôi thai, Karim và các đồng nghiệp hy vọng có thể bào chế tinh trùng từ tế bào da lấy từ bắp tay của nam giới. Trước tiên, tế bào da sẽ được xử lý bằng hỗn hợp hóa chất đặc biệt để “vặn” đồng hồ sinh học (của tế bào) trở lại giai đoạn tế bào gốc phôi thai trước khi biến chúng thành tinh trùng. Với việc sử dụng tế bào da, kỹ thuật này thậm chí có thể giúp nam giới quá cố “làm cha”.

Tuy nhiên, giáo sư Karim cho biết nhóm của ông sẽ không sử dụng tinh trùng nhân tạo trong điều trị vô sinh bởi luật pháp Anh cấm dùng tinh trùng hoặc trứng tạo ra trong phòng thí nghiệm trong thụ tinh nhân tạo. Thay vào đó, ông dự định xin phép ngành y tế sử dụng một số tinh trùng nhân tạo để thụ tinh với trứng phục vụ mục đích nghiên cứu. “Thành công của chúng tôi là một bước tiến quan trọng, cho phép giới y học nghiên cứu một cách chi tiết cách thức hình thành tinh trùng, đồng thời hiểu rõ hơn về chứng bệnh vô sinh ở nam giới – tại sao nó xảy ra và nguyên nhân gây ra”, giáo sư Karim nói.

Tinh trùng nhân tạo được cho có thể giúp các nhà khoa học nghiên cứu và phát triển các liệu pháp mới chữa vô sinh – chứng bệnh ảnh hưởng 15% cặp vợ chồng mà cho tới nay y học chưa hiểu biết nhiều. Theo Karim, với tinh trùng nhân tạo, ông và các đồng nghiệp có thể nghiên cứu ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường và chế độ dinh dưỡng đối với khả năng sinh sản của nam giới. Ngoài ra, nó có thể giúp hiểu rõ hơn cơ chế di truyền của những căn bệnh liên quan tới gien.

Từ thành công trong việc phát triển tinh trùng nhân tạo, không ít người cho rằng y học trong tương lai cũng có thể tạo ra trứng từ tế bào gốc phôi thai của phụ nữ. Khi đó, viễn cảnh kết hợp trứng và tinh trùng nhân tạo để tạo ra em bé từ kỹ thuật hoàn toàn phi tự nhiên là điều không ai mong muốn. Thành tựu của giáo sư Karim và cộng sự đang vấp phải sự lên án của giới nghiên cứu tế bào gốc ở xứ sương mù. Tổ chức “Nhận định về vấn đề đạo đức trong sinh sản” tại Anh cho rằng việc sử dụng phôi thai người và tiêu hủy nó để tạo ra tinh trùng để rồi từ đó tạo thành một phôi thai không thật khỏe mạnh là điều không thể chấp nhận được và cũng không thể gọi là liệu pháp giúp những người không may bị vô sinh. Tiến sĩ Trevor Stammers chuyên giảng dạy về y đức cảnh báo kỹ thuật chế tạo tinh trùng có thể bị lạm dụng để cho ra đời những đứa trẻ sẽ không bao giờ biết cha mình là ai.

DUYÊN MAI (Theo Daily Mail, AFP)