Nhờ trồng kết hợp cau- dừa- khóm, lão nông Dư Văn Thái (76 tuổi, ngụ ấp An Lạc, xã Bình An, huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang) thu nhập gần 2 tỉ đồng/năm.

Khóm “trú nắng”

Dẫn chúng tôi ra khu vườn trồng kết hợp 3 loại cây: khóm, dừa, cau, ông Thái cho biết, với mô hình này cây khóm trú dưới tán cây cau, dừa tạo thành hệ sinh thái 3 tầng. Nhờ đó, trái có hình dáng bên ngoài đẹp, da không cháy nắng, trái cân đối, mắt nở, không bị nhọn đầu… nên thương lái rất ưng, tranh mua. Chia sẻ về lý do trồng 3 loại cây trên cùng một diện tích đất, ông Thái cho biết, cây khóm thấp nên trồng tầng dưới cùng, tầng giữa là cây dừa và tầng trên cùng là cây cau. Tận dụng bóng mát từ cây dừa giúp trái khóm ít bị cháy nắng, da đẹp, trái cân đối, không bị nhọn đầu nên bán có giá.

Nhờ trồng khóm dưới tán cây cau, dừa, tránh nắng nên hình dáng trái đẹp, da không cháy nắng, trái cân đối, mắt nở, không bị nhọn đầu…

Khu vườn rộng chừng 2ha được ông Thái trồng thành liếp có hàng dài, có những liếp ngang nhỏ, ở giữa là rãnh nước, tạo thành khung cảnh đẹp như tranh. Ngoài ra, ông còn sở hữu 1,8ha vườn trồng chuyên canh cau và dừa ở ấp Bình Lạc, xã Minh Hòa (huyện  Châu Thành, tỉnh Kiên Giang) trồng cây cau kết hợp với cây dừa. Do nơi này đất sét không thích hợp trồng cây khóm, nếu cố trồng cũng không cho trái ngon nên ông chỉ trồng 2 loại. Ông Thái cho biết, mô hình trồng kết hợp cây khóm, cau, dừa đã được gia đình ông canh tác từ trước năm 1975. Sau đó, ông tiếp nối việc canh tác của gia đình, rồi tiến hành cải tạo và trồng mới lại vườn cho đến nay. Vùng đất này là đất phù sa bồi, ven biển, nhiễm mặn, lợ, phèn ít… nên rất thích hợp để trồng 3 loại cây này đem lại hiệu quả kinh tế cao. 

“Cây khóm phát triển rất tốt ở vùng đất này, hình dáng đẹp, ăn chất lượng ngọt thanh, thịt vàng. Đây là loại khóm Queen (hay còn gọi là khóm hoàng hậu), do được trồng ở khu vực Tắc Cậu nên được đặt tên là khóm Tắc Cậu. Giờ đây trở thành thương hiệu khóm nổi tiếng nhất vùng ĐBSCL”, ông Thái chia sẻ. Ông Thái trồng cây khóm với khoảng cách cây cách cây 50cm, khoảng cách giữa những cây cau là 2-4m, khoảng cách những cây dừa là 10m. “Mỗi công trồng xen 250 cây cau, 2.000 cây khóm và 20 cây dừa. Với mô hình này có thể tận dụng được triệt để diện tích để tăng thu nhập. Cây khóm vẫn lấy đủ ánh nắng rọi vào, tán cây cau rất ít nên trồng dày, dừa tán nhiều nên trồng thưa hơn”, ông Thái cho biết.

Phế phẩm làm phân bón

Theo ông Thái, mô hình này không tốn nhiều nước và nhẹ công chăm sóc. Hiện ông đã lắp đặt hệ thống tưới tự động và sắp tới sẽ áp dụng cách phun thuốc qua hệ thống này. Do trồng 3 loại cây chung vườn nên phải cung cấp nhiều dinh dưỡng cho cây. Ban đầu, ông sử dụng phân hóa học. Tuy nhiên, nhận thấy nhược điểm của phân hóa học làm đất chai sạn, nghèo dinh dưỡng nên nhiều năm nay ông chuyển sang dùng phân hữu cơ. Ngoài ra, lão nông còn tận dụng phế phẩm từ cây cau, cây dừa đem nghiền rồi trộn với men vi sinh ủ hoai mục rồi bón cho vườn. Trong thời gian tới, ông Thái cho biết, sẽ tìm cách mua các loại cá dạt từ tàu đánh bắt để ủ ra phân bón cho vườn cây vì loại phân này có lượng dinh dưỡng rất lớn. “Tôi tận dụng phế phẩm từ cây dừa và cây cau nghiền nát bằng máy rồi trộn với men vi sinh ủ hoai mục rồi bón cho vườn. Với cách làm này vừa giảm chi phí phân bón, cây xanh tốt và tuổi thọ kéo dài”, ông Thái bật mí.

Mỗi năm, ông Thái thu hoạch 3-4 vụ khóm với sản lượng khoảng 40 tấn/2ha, giá bán khoảng 10.000 đồng/trái, thu về khoảng 400 triệu đồng/năm. Riêng cây cau, cho thu hoạch gần 100 tấn/năm, với giá như hiện nay khoảng 15.000-20.000 đồng/kg (tùy thời điểm), thu về 1,5 tỉ đồng. Ngoài ra, cây dừa cũng cho thu hoạch 6.000 trái dừa khô/năm, giá bán 20.000 đồng/chục và 4.000 trái dừa dứa tươi (giá dao động từ 40.000-50.000 đồng/chục), mang về nguồn thu từ 23-26 triệu đồng/năm. Ông Thái còn tiên phong trong việc đem cây cau ươm trong bầu, với cách làm này khi ươm hạt trong bầu khoảng 6 tháng, đem xuống đất trồng sẽ có tỷ lệ sống gần 100%. Ngoài ra, ông còn áp dụng cách ươm khóm giống từ cây con được tách ra từ phía dưới trái thay vì tách ra từ bẹ những cây khóm lớn. Theo ông Thái, chỉ có cây khóm là vài năm mới trồng một lần, còn cây cau và cây dừa vẫn phát triển tốt, có cây cao khoảng 15m, chỉ khi nào cây bệnh chết mới trồng thay cây mới. Theo dự tính của ông, mô hình này thu tiền bền vững thêm 20 năm nữa.

Ông Thái khoe: “Mặc dù là mô hình không mới đối với người dân địa phương nhưng cách của tôi làm là luôn đổi mới về kỹ thuật, tính toán thu nhập đường dài. Nhờ mô hình này mà tôi đã xây được căn nhà gần 1 tỉ đồng, lo cho 5 người con ăn học hết đại học và có công ăn việc làm ổn định”. Nhờ cách canh tác hiệu quả, ông Thái vinh dự là 1 trong 100 nông dân tiêu biểu nhất cả nước được Chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam bình chọn với danh hiệu “Nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2022”.

Bài, ảnh: NGUYỄN TRINH