Tân Tổng thống Ai cập Mohamed Morsi ngày 30-8 đã có một động thái bất ngờ khi lên tiếng chỉ trích Chính phủ Syrie và kêu gọi thế giới ủng hộ phe đối lập ở nước này. Đây là chuyến thăm đầu tiên của một Tổng thống Ai Cập đến Iran kể từ cuộc cách mạng Hồi giáo năm 1979.

Phát biểu của Tổng thống Morsi được đưa ra tại hội nghị thượng đỉnh Phong trào Không Liên kết (NAM) diễn ra tại Thủ đô Tehran của Iran, nước ủng hộ chế độ của Tổng thống Syrie Bashar al-Assad. Trong đó, ông Morsi gọi chính phủ của ông al-Assad là một chế độ "đàn áp" đã đánh mất tính hợp pháp, xem việc ủng hộ phe chống đối ở Syrie là "nhiệm vụ đạo đức" và cần tiến hành "một bước đi chiến lược về mặt chính trị” với niềm tin về một nhà nước Syrie mới độc lập.

Trong khi các nhà lãnh đạo của Iran – đồng minh chủ chốt của chính quyền ông al-Assad trong khu vực, bị sốc trước phát biểu bất ngờ của ông Morsi, phái đoàn của Syrie tỏ ra phẫn nộ bỏ ra ngoài và họ chỉ quay lại hội nghị khi ông Morsi dứt lời. Damas cáo buộc Ai Cập can thiệp vào chuyện nội bộ của nước mình và kích động bạo lực.

Trong khi đó, báo Guardian của Anh lại đưa ra nhận định rằng ngoài mục tiêu phê phán Chính phủ Syrie và thể hiện sự ủng hộ đối với phe đối lập, bài phát biểu của Tổng thống Morsi còn nhằm khẳng định tham vọng khôi phục vai trò lãnh đạo trong khu vực của Ai Cập thời hậu Mùa xuân A-rập.

Với việc Trung Đông đang chia rẽ sâu sắc về phe phái, Morsi đặt tầm ảnh hưởng của mình phía sau một nhóm các quốc gia quyền lực do người Hồi giáo dòng Sunni cầm quyền gồm Arabie Séoudite, Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ, vốn ủng hộ lực lượng chống đối ở Syrie.

Theo giới phân tích, hội nghị thượng đỉnh kéo dài 1 tuần của NAM không phải là thắng lợi ngoại giao êm ả mà Iran mong muốn. "Người Iran trải thảm đỏ đón Morsi, nhưng ông đã không làm theo kịch bản của Iran mà còn khiến nước này lúng túng" – David Hartwell, một nhà phân tích cấp cao về Trung Đông tại Tạp chí quốc phòng HIS Jane’s, nhận xét.

THANH TRÚC