Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, ngày 13-6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về: Đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về  Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội (KT-XH) và ngân sách nhà nước năm 2019, tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2020; phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2018. Phiên họp quan trọng này được Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Truyền hình Quốc hội Việt Nam tổ chức phát thanh, truyền hình trực tiếp để cử tri và nhân dân cả nước theo dõi.

Mở lối thoát cho doanh nghiệp vượt qua khó khăn, đầu tư cho kinh tế văn xã, có chủ trương “không để tỉnh nào ở lại phía sau”... là những đề xuất của đại biểu Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển điều hành phiên thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Mở lối thoát cho doanh nghiệp  vượt khó khăn

Các đại biểu đánh giá, những tháng đầu năm nay, thế giới có nhiều xung đột và khó khăn, làm ảnh hưởng đến nền kinh tế của Việt Nam. Tuy nhiên, với chủ trương đúng đắn của Đảng, quyết tâm của Chính phủ với mục tiêu bứt phá thực hiện thắng lợi kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội cuối nhiệm kỳ 2016-2020, sự đồng lòng của toàn dân, nước ta đã đạt được một số kết quả quan trọng.

Tuy nhiên, một số đại biểu bày tỏ băn khoăn về tình trạng nhiều doanh nghiệp có nguy cơ phá sản, thua lỗ, nợ nần tăng cao sau dịch COVID-19, kéo theo nhiều lao động mất việc làm, thất nghiệp, nguồn thu của quốc gia giảm sút nghiêm trọng, hậu quả để lại cho hệ thống ngân hàng tăng nợ xấu. Đại biểu cho rằng, để có sự đồng nhất, tạo đà bứt phá, đưa nền kinh tế phát triển bền vững, cùng với thực hiện “không để ai bị bỏ lại phía sau”, Chính phủ cũng cần có chủ trương “không để tỉnh nào ở lại phía sau”.

Theo đại biểu, thực tế, các thành phố đã có cơ hội phát triển kinh tế, còn có nghị quyết, chế độ thực hiện mục tiêu riêng, có cơ hội thu hút vốn đầu tư, còn tỉnh nào đã khó khăn lại khó khăn hơn trong thu hút, đặc biệt là vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Nhiều tỉnh xuất phát điểm thấp, quy mô kinh tế nhỏ, tốc độ phát triển không cao, cơ sở hạ tầng kỹ thuật còn hạn chế, thiếu đồng bộ, nằm xa các vùng kinh tế trọng điểm, điều kiện thời tiết, khí hậu khắc nghiệt, thậm chí còn có nguy cơ rủi ro, không có sức cạnh tranh, nguồn nhân lực có trình độ tay nghề hạn chế và hiệu quả đầu tư thấp.

Để không có tỉnh nào ở lại phía sau, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành cần có sự quan tâm điều chỉnh các định hướng thu hút đầu tư đến các tỉnh còn khó khăn, tạo điều kiện, cơ hội cho phát triển KT-XH. Quán triệt thực hiện tốt Nghị quyết của Bộ Chính trị định hướng hoàn thiện thể chế chính trị, thực hiện tốt việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030. Xác định ngành, lĩnh vực được ưu tiên nhằm mục tiêu định hướng thu hút một cách chủ động đến các khu vực và các tỉnh khó khăn. Tăng cường nguồn vốn đầu tư, hoàn thiện kết cấu hạ tầng, đẩy nhanh tiến độ các công trình trọng điểm để thu hút đầu tư phát triển kinh tế xã hội, tạo cơ hội quảng bá hình ảnh về tiềm năng, cơ hội đầu tư xây dựng, quy chế phối hợp với các ngành trong thực hiện phát triển kinh tế.

Đại biểu đề nghị Chính phủ tập trung chỉ đạo xử lý, mở lối thoát cho doanh nghiệp vượt qua khó khăn, tạo nguồn thu ngân sách cho quốc gia; đồng thời, cần phải kiểm tra xem có cá nhân, tổ chức nào gây khó khăn, cản trở khiến doanh nghiệp phá sản hay không.

Đầu tư cho “kinh tế văn xã”

Nhắc lại những tình cảm của cộng đồng quốc tế dành cho Việt Nam trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19, làm nên một hình ảnh, một thương hiệu Việt Nam an toàn, thân thiện, nghĩa tình và hấp dẫn, đại biểu cho rằng, dân tộc ta đã, đang và sẽ có một sức mạnh vô địch, đó là văn hóa. Khai thác và phát huy có hiệu quả tài nguyên vô giá này không chỉ giúp dân tộc Việt Nam trường tồn, mà còn giúp đất nước ta phát triển mạnh mẽ, không tụt hậu trong khu vực và trên thế giới. Văn hóa không chỉ là sức mạnh mềm, mà còn là nguồn lực vật chất lớn lao để phát triển KT-XH, đặc biệt ở một nước có truyền thống văn hóa lâu đời, đặc sắc như Việt Nam.

“Kinh tế văn xã” (gồm các ngành y, dược, văn hóa, giáo dục, thể thao, du lịch) là những nguồn lực to lớn, hiệu quả để phát triển kinh tế - xã hội, là bệ đỡ, động lực bền vững góp phần đưa Việt Nam trở thành nước công nghiệp phát triển vào năm 2045. Đây là những lĩnh vực nước ta có tiềm năng, thế mạnh rất lớn, có khả năng xã hội hóa cao; tuy nhiên, lâu nay chúng ta chưa đầu tư khai thác và phát huy được nhiều trong lĩnh vực này.

Nới lỏng mỗi chính sách  phải có liều lượng phù hợp

Để khắc phục khó khăn, cả hệ thống chính trị đã vào cuộc, Chính phủ đã triển khai nhiều giải pháp để khôi phục kinh tế. Đại biểu cho rằng, khi kinh tế suy giảm, nguyên lý cơ bản là nới lỏng chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ; tăng chi tiêu công và tăng cung ứng vốn để kích thích nền kinh tế, tăng cung.

Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 làm cho cả cung và cầu đều suy giảm nên việc nới lỏng mỗi chính sách cần phải có liều lượng phù hợp, phải đặt ra ngưỡng trần không được vượt qua, lường trước các rủi ro để điều hành và đặc biệt để thúc đẩy sản xuất lại phải quay về các câu hỏi kinh điển là sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào, bán cho ai để cơ cấu lại nền kinh tế và phải đặt trong bối cảnh chúng ta đã hội nhập sâu, độ mở của nền kinh tế rất lớn.

Mặt khác, các chính sách miễn, giảm, giãn thuế, thu ngân sách chỉ phù hợp cho các doanh nghiệp còn hoạt động, có doanh thu, có lãi, không bao quát hết các doanh nghiệp khó khăn. Do vậy, cần có thêm chính sách đối với các doanh nghiệp ngừng hoạt động do thiếu vốn, do đứt đoạn nguồn cung đầu vào hoặc thị trường đầu ra.

Để bảo đảm dòng tiền cho doanh nghiệp vượt qua khó khăn, dự báo còn kéo dài, ngoài chính sách tiền tệ cần tiếp tục giãn thời gian nộp thuế, kể cả 2021. Giãn thuế thường có hiệu quả tức thời và để khắc phục khó khăn tạm thời thường hiệu quả hơn miễn thuế và không làm giảm thu ngân sách.

Khắc phục đứt gãy của chuỗi sản xuất

Một vấn đề lớn hiện nay là dịch COVID-19 gây ra “đứt gãy” chuỗi sản xuất, có thể kéo dài nhiều năm. Để lấp đầy lỗ hổng của chuỗi sản xuất, theo đại biểu, ngoài việc thu hút chọn lọc FDI, phát triển kinh tế tư nhân thì cần tính đến vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước theo quy định của Hiến pháp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước theo đúng phương châm là đầu tư vào lĩnh vực các thành phần kinh tế khác không làm do không mang lại hiệu quả hoặc do không đáp ứng được đòi hỏi phải có số vốn lớn để đầu tư.

Để thực hiện được, cần nhìn nhận lại doanh nghiệp nhà nước (DNNN) - bộ phận chủ yếu của kinh tế nhà nước ở hai khía cạnh. Một là, do phải đầu tư vào các lĩnh vực các thành phần kinh tế khác không làm nên trong các trường hợp này phải nhìn nhận khách quan hiệu quả đầu tư của DNNN không thể đòi hỏi lợi nhuận, hệ số sử dụng vốn như trong các điều kiện bình thường khác, có như vậy DNNN mới dám đầu tư. Hai là, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước phải coi là cơ cấu lại danh mục nhà nước đầu tư nên tiền thu được ngoài việc nộp ngân sách để chi đầu tư cần phải giành nguồn cho đầu tư, mở rộng DNNN kể cả thành lập mới để hoạt động trong các lĩnh vực các thành phần kinh tế khác không làm.

Không để người dân chỉ được  ăn thịt heo giá rẻ trên tivi

Với tình hình hiện nay, việc kiểm soát giá cả là cấp bách để bảo đảm ổn định đời sống của nhân dân. Hiến định nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và chúng ta đang thực hiện như thế. Vì vậy, theo đại biểu, điều tiết giá cả không thể bằng mệnh lệnh hành chính mà phải bằng quản lý, điều tiết bằng “bàn tay vô hình” của Nhà nước. Những mặt hàng thị trường quyết định giá phải nghiên cứu xem tăng giá do sản xuất hay lưu thông để tuyên truyền, định hướng, có biện pháp hỗ trợ, cần thiết thì kinh tế nhà nước phải đảm trách.

“Không nên để như thời gian qua dư luận cho rằng, người dân chỉ được ăn thịt heo giá rẻ trên tivi; nếu do khâu sản xuất thì phải kích thích tăng đàn, tăng nhập khẩu, nếu cần thiết, kinh tế nhà nước phải tham gia; nếu do khâu lưu thông thì có biện pháp hợp lý, hợp pháp cần thiết thì cân nhắc cả đến việc nhà nước thu mua trực tiếp, cung ứng trực tiếp cho thị trường”, đại biểu đề nghị.

Bên cạnh đó, cũng cần ứng dụng công nghệ thông tin để công khai giá nhập khẩu vật tư, thiết bị, các mặt hàng thiết yếu phục vụ đời sống nhân dân (có thể làm được thông qua tờ khai hải quan) để có giá tham khảo, kiểm soát khi mua sắm bằng kinh phí ngân sách nhà nước, không để xảy ra các vụ việc như mua máy xét nghiệm chống dịch COVID-19 thời gian qua và cũng để kiểm tra, giám sát các mặt hàng do nhà nước bình ổn giá hoặc định giá để bảo đảm quyền lợi cho người dân. Công khai, minh bạch thông tin là cách để kiểm soát giá tốt nhất nên cần ứng dụng công nghệ thông tin để thực hiện.

Tổng hợp từ TTXVN và Chinhphu.vn