Ngoại hình giống nhau, suy nghĩ giống nhau, ăn mặc nhiều khi cũng giống nhau, các cặp song sinh đồng trứng hiện chiếm khoảng 0,5% dân số thế giới. Các nhà khoa học tin rằng việc nghiên cứu các cặp song sinh cùng trứng sẽ mang đến chìa khóa chữa trị những bệnh nan y như bệnh tim, ung thư, đái tháo đường...

Song thai đồng trứng hình thành khi 1 trứng tách ra làm đôi vài ngày sau khi thụ tinh. Cho tới nay, y học chưa thể lý giải tại sao trứng lại tự tách ra, nhưng do hai phôi tượng hình giống nhau 100% về mặt cấu trúc di truyền nên các đặc điểm ngoại hình do gien qui định cũng sẽ y hệt nhau. Song sinh cùng trứng là quá trình nhân bản ngẫu nhiên của tạo hóa nhưng những điểm khác biệt giữa anh/chị em song sinh hứa hẹn sẽ giúp các nhà khoa học hiểu rõ những tranh cãi giữa yếu tố tự nhiên và yếu tố nuôi dưỡng cũng như tại sao một số người lại chết vì bệnh, trong khi những người khác thì không. Kết quả nghiên cứu những khác biệt ở các cặp song sinh vừa được công bố trong phim tài liệu “Cuộc sống bí ẩn của các cặp song sinh” được phát mới đây trên kênh BBC1.

Chris (trái) và Xand van Tulleken đồng nhất về mặt gien nhưng khác nhau về ngưỡng chịu đau do trải nghiệm trong cuộc sống khác nhau.

Chris và Xand van Tulleken (31 tuổi) đều là bác sĩ, thời đi học cả hai đều đạt hạng A. Thậm chí, tóc của họ bắt đầu điểm sợi bạc cùng lúc. Nhưng kết quả kiểm tra ngưỡng chịu đựng cảm giác đau của họ (bằng cách ngâm tay vào thùng nước đá) cho thấy môi trường sống có thể làm thay đổi bộ gien bẩm sinh. Xand cho biết khi đặt tay vào thùng đá, anh cảm nhận sự khó chịu ngay lập tức, muốn nôn và suýt ngất, trong khi Chris thì “bình chân như vại”. “Chúng tôi có bộ gien giống nhau nhưng vì Chris thường xuyên làm việc ở Bắc Cực nên anh ta có thể nhảy xuống hồ nước lạnh buốt mà không hề hấn gì. Môi trường đã thay đổi cách biểu hiện của gien trong cơ thể của Chris, và phản ứng cơ thể của anh khác với của tôi”, Xand nói.

Hai chị em Sue và Sheila Wright khi còn trẻ giống như đúc đến mức không thể phân biệt được. Nhưng sau khi Sue kết hôn, chồng cô phát bệnh Huntington, chứng bệnh thoái não dẫn đến mất trí nhớ và chết. Tâm trạng căng thẳng khi sống chung với người chồng vì bệnh mà sinh tật thô bạo đã làm tổn hại không những dáng vẻ, mà cả cấu trúc gien của cô. Sue cho biết do bị stress, cô đâm ra nghiện thuốc lá và bắt đầu ăn uống tùy thích nên chẳng bao lâu sau phát tướng. Ngược lại, Sheila không thích hút thuốc, có cuộc sống khá thoải mái và năng động hơn Sue.

Hai chị em được xét nghiệm máu để đánh giá quá trình lão hóa của mỗi người. Theo các nhà khoa học, quá trình lão hóa của cơ thể chịu sự chi phối của các telomere – cấu trúc nhỏ bao lấy hai đầu nhiễm sắc thể. Khi tế bào phân chia, telomere trở nên ngắn hơn và cho đến khi chúng ngắn tới mức không thể phân chia được nữa. Khi đạt tới điểm này, mô không còn khả năng tái sinh và đó chính là nguyên nhân của quá trình lão hóa. Kết quả xét nghiệm máu cho thấy các telomere của Sue ngắn hơn của Sheila. Sue già sớm hơn Sheila khoảng 10 tuổi do phản ứng của cơ thể cô trước nghịch cảnh cá nhân.

Trường hợp hai chị em nhà Murphy càng đáng lưu tâm. Khi mới 2 tuổi, Olivia Murphy được chẩn đoán bị bệnh bạch cầu (ung thư máu), nhưng cô chị song sinh Isabella thì không có dấu hiệu bệnh dù ADN của cả hai giống nhau 100%. Xét nghiệm máu cho thấy hai cô bé 6 tuổi này đều mang gien bệnh bạch cầu. Nhưng do lúc mới biết đi, Olivia từng bị viêm amiđan, và đây là tác nhân làm gien trong cơ thể bé biến đổi. Isabella thì không bị chứng bệnh đó nên gien ung thư trong cơ thể bé vẫn còn trong trạng thái “ngủ”.

Hiện nay, các nhà y học tin rằng trường hợp của Olivia và những trường hợp tương tự sẽ giúp họ lần ra sự tiến triển của các căn bệnh hiểm nghèo. “Trong vòng thập niên tới, hy vọng chúng ta sẽ có những phương thuốc hữu hiệu điều trị những căn bệnh nan y thường gặp, nhờ nghiên cứu dân số song sinh trên thế giới”, giáo sư Tim Spector – trưởng khoa nghiên cứu song sinh và dịch tễ học di truyền Bệnh viện St Thomas’ ở Luân Đôn (Anh) – lạc quan. Ông là chuyên gia nghiên cứu hàng đầu về các cặp song sinh trên thế giới (khoảng 5.500 cặp đồng trứng và khác trứng trong độ tuổi từ 16-100).

“Thay vì tập trung vào liệu pháp gien – cấy gien vào tế bào và mô của bệnh nhân để điều trị bệnh – chúng tôi đang chuyển hướng sang điều nghiên các tác nhân làm biến đổi cấu trúc gien. Trong vòng 10 năm tới, chúng tôi hy vọng có thể phát triển thuốc có thể khắc chế quá trình biến đổi gien và đẩy lùi một số căn bệnh chết người thường gặp như bệnh tim, viêm khớp, ung thư và bệnh tiểu đường”, giáo sư Spector cho biết.

THUẬN HẢI (Theo Daily Mail)