Trang phục dân tộc, trang phục truyền thống là phần thi quen thuộc trong nhiều cuộc thi nhan sắc, kể cả trong nước lẫn quốc tế. Vậy nhưng, “thế nào là trang phục dân tộc?” vẫn còn là câu hỏi gây khó cho nhiều người. Chính việc chưa có một “công thức” rõ ràng cho loại trang phục này nên mỗi người làm mỗi kiểu.

Gần đây, xu hướng tổ chức cuộc thi thiết kế trang phục dân tộc trong khuôn khổ các cuộc thi sắc đẹp khá phổ biến. Đơn cử là Ban Tổ chức Cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam và Cuộc thi Hoa hậu Hòa bình Việt Nam đã tổ chức thi thiết kế trang phục dân tộc, thu hút rất nhiều nhà thiết kế, cả chuyên nghiệp lẫn không chuyên, dự thi.

Nhìn lại các bộ trang phục được vào tốp 10, tốp 5, hay cả các bộ trang phục đoạt giải, nhiều người cứ thấy “sao sao” khi chúng được gắn mác trang phục dân tộc. Như ở cuộc thi thiết kế trang phục dân tộc Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2022, có nhà thiết kế nghĩ ra bộ trang phục từ ý tưởng bánh tráng trộn. Bộ thiết kế không thể chân thật hơn khi bê nguyên cả hình ảnh tiệm bánh tráng trộn từ biển quảng cáo đến keo, ly, chanh, sả, xoài, đèn chớp... Hay ngay cả bộ trang phục “Chiếu Cà Mau” đoạt giải, sử dụng hình ảnh chiếc chiếu bông để làm trang phục, dù cách vận dụng trong thiết kế, đường nét khá uyển chuyển, nhưng vẫn gây không ít tranh cãi về tính ứng dụng. Đó là chưa kể nhiều người cho rằng, xét về quan niệm dân gian, việc đem chiếu đắp lên người là không nên.

Mới đây nhất, Ban Tổ chức Cuộc thi Hoa hậu Hòa bình Việt Nam (Miss Grand Vietnam 2022) vừa hé lộ một số mẫu thiết kế dự thi trang phục dân tộc, với những ý tưởng “ngoài sức tưởng tượng”. Có bộ mang tên “Chiến thần bánh xèo” với bộ trang phục tái hiện hàng chục chảo đang chiên bánh xèo, rồi rau, tôm... Hay những bộ khác lấy ý tưởng từ Tết Nguyên đán, Tết Trung thu, của hồi môn, đèn dầu, mắm, thậm chí là... nhang khói. Đành rằng thiết kế phải mang tính sáng tạo, nhưng những sáng tạo này “lạ lắm”.

Có thể hiểu, những người thiết kế những bộ trang phục kể trên muốn giới thiệu nét đặc sắc trong văn hóa, ẩm thực, tín ngưỡng dân gian... của quê hương, xứ sở. Nhưng sự gượng ép là điều dễ nhìn thấy. Đó dường như chỉ là sự hiện thực hóa đời thường cho trang phục một cách thô kệch chứ chưa phải là một tác phẩm nghệ thuật lĩnh vực thời trang. Đâu cần phải bưng bê cả bếp, chảo, bột lên trang phục để nói về bánh xèo, cũng đâu cần đem cả “tiệm hàng xén” để nói về bánh tráng trộn... Thô, phô và lố - đó là cách nhiều người nói về sự “sáng tạo” này.

DUY KHÔI