Chiến đấu cơ không người lái X-47B vừa được Mỹ giới thiệu hôm 10-8 vừa qua. Ảnh: AFP

Dấn thân vào chiến trường đồng nghĩa với nguy cơ mất mạng, nhưng sự ra đời của một loạt vũ khí tự động hứa hẹn giúp bảo toàn tính mạng của binh lính và giảm thiểu thiệt hại cho dân thường.

“Phi công” điều khiển máy bay không người lái trang bị vũ khí của Mỹ quần thảo ở tận Afghanistan, Iraq và Pakistan mà không gặp nguy hiểm. Đó là vì anh ta chỉ ngồi với cần điều khiển trên tay ở cách xa hàng ngàn km. Hiện nay, Lầu Năm Góc đang phát triển nhiều robot khác, có thể sớm đảm nhận nhiệm vụ vận chuyển quân nhu trên những tuyến đường nguy hiểm và thậm chí tấn công xe tăng đối phương.

Sự phát triển ồ ạt phương tiện vận chuyển không người lái mở ra viễn cảnh một quốc gia có thể tiến hành chiến tranh mà không cần đưa binh sĩ ra chiến trường hoặc khiến dân chúng sống trong khói lửa. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng công nghệ robot quân sự đặt ra nhiều vấn đề về đạo đức và pháp lý, trong khi các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự chưa lường hết những hệ lụy liên quan. Peter Singer, tác giả cuốn “Bọc thép cho chiến tranh”, cho rằng công dụng của robot chiến tranh là hạn chế tổn thất sinh mạng, nhưng nó có thể tạo ra sự “lạm dụng” sử dụng vũ lực.

Với giới chỉ huy quân sự, các loại xe không người lái là phương tiện thiết yếu để gia tăng hiệu quả chiến đấu và tránh thương vong cho binh sĩ, giúp họ thoát khỏi cái gọi là những phi vụ “vô tri, bẩn thỉu và nguy hiểm”. Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo việc giám sát các hệ thống robot có thể trở nên phức tạp theo đà tiến bộ của công nghệ. Việc nghiên cứu vũ khí robot của quân đội Mỹ đang tiến gần tới mục tiêu robot chiến tranh ngày càng tự động hơn, tức ít cần sự hướng dẫn của con người hơn. Có thể thấy xu hướng này qua kế hoạch của Không lực Mỹ là muốn một người cùng lúc giám sát 3 máy bay không người lái thay vì một như hiện nay. Trong khi đó, theo Đại tá nghỉ hưu Thomas Adams, vũ khí robot trong tương lai “sẽ rất nhanh, rất nhỏ, rất nhiều và sẽ tạo ra môi trường rất phức tạp cho con người điều khiển”.

Khi hàng chục nước tham gia cuộc đua chế tạo vũ khí robot, các tổ chức nhân quyền lo ngại những hậu quả mà chiến tranh do robot thực hiện có thể gây ra cho thường dân. Báo chí Pakistan ước tính từ năm 2006 đến nay, đa phần trong số 700 người thiệt mạng do máy bay không người lái là dân thường. Mặc dù trên lý thuyết, máy bay không người lái tấn công mục tiêu chính xác hơn, vốn có thể hạn chế tối đa thiệt hại cho dân thường, nhưng các nhà bảo vệ nhân quyền lo ngại rằng vũ khí này có thể gây tội ác - sát hại dân thường - mà không biết quy trách nhiệm cho ai.

N.MINH (Theo AFP)