Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump ngày 25-11 tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với tất cả các sản phẩm từ Mexico và Canada, và thêm 10% thuế đối với hàng hóa từ Trung Quốc, viện dẫn lo ngại về tình trạng nhập cư bất hợp pháp và buôn ma túy. Động thái này có nguy cơ khơi mào chiến tranh thương mại.

Ông Trump thường ám chỉ Mexico và Canada là các quốc gia phải trả giá vì kế hoạch thuế quan của ông. Ảnh: USA Today

Trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump nêu rõ các quy định áp thuế đối với Mexico và Canada sẽ nằm trong số những sắc lệnh hành pháp đầu tiên được ký vào ngày 20-1-2025, khi ông chính thức nhậm chức Tổng thống Mỹ. Mức thuế quan trên sẽ được áp dụng cho đến khi hai nước siết chặt các biện pháp ngăn chặn ma túy, đặc biệt là fentanyl, và tình trạng người di cư vượt biên trái phép.

Đối với Trung Quốc, Tổng thống đắc cử cáo buộc Bắc Kinh hành động chưa đủ mạnh để ngăn chặn dòng ma túy bất hợp pháp chảy vào Mỹ. Do vậy, ông tuyên bố sẽ bổ sung 10% thuế quan đối với Trung Quốc, ngoài các loại thuế quan bổ sung, đối với tất cả sản phẩm của nước này.

Phía Trung Quốc đã lập tức phản pháo bình luận của ông Trump. Trong tuyên bố ngày 26-11, phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, ông Liu Pengyu cho biết Bắc Kinh tin rằng hợp tác kinh tế và thương mại giữa hai nước “về cơ bản là có lợi cho cả hai bên”. Cơ quan này nhấn mạnh sẽ không ai thắng trong cuộc chiến thương mại hay chiến tranh thuế quan.

Tuyên bố của Đại sứ quán Trung Quốc viện dẫn những nỗ lực của nước này trong việc chống nạn buôn bán ma túy, thông qua thỏa thuận hợp tác giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Joe Biden vào năm ngoái. Do vậy, theo ông Liu, việc ông Trump nói Trung Quốc cho phép các tiền chất fentanyl tràn vào Mỹ là hoàn toàn đi ngược lại sự thật và thực tế.

Hậu quả tiềm tàng

của kế hoạch thuế quan

Thông báo của ông Trump đã gây chấn động khắp các thị trường toàn cầu, với các chỉ số chứng khoán châu Á giảm và đồng USD tăng giá.

Các mức thuế trừng phạt trên, nếu được ban hành, có thể tàn phá chuỗi cung ứng và các ngành công nghiệp của Mỹ vốn phụ thuộc vào hàng hóa từ các đối tác thương mại gần nhất của nước này.

“Các biện pháp được đề xuất có thể ảnh hưởng nặng nề đến một số ngành công nghiệp chiến lược của Mỹ, tăng thêm khoảng 272 tỉ USD mỗi năm vào gánh nặng thuế, tăng giá hàng hóa, tăng lãi suất và làm suy yếu sức mạnh trong lĩnh vực hộ gia đình vốn đã dễ tổn thương”, Karl Schamotta, chiến lược gia thị trường tại hãng thanh toán Corpay Cross-Border Solutions, nhận định.

Mức thuế quan cao sẽ làm tăng đáng kể chi phí cho người tiêu dùng Mỹ khi họ mua sắm các mặt hàng thường nhật. Trước đây, các mặt hàng này được vận chuyển qua biên giới mà không chịu bất kỳ khoản thuế nhập khẩu nào.

Bước đi bất ngờ từ ông Trump có nguy cơ cản trở tăng trưởng kinh tế, đặc biệt nếu người tiêu dùng chi xài ít hơn do phải đối mặt với chi phí cao hơn.

Theo các chuyên gia, mức thuế quan mới có thể vi phạm các điều khoản của Hiệp định thương mại Mỹ - Mexico - Canada (USMCA). Thỏa thuận này được ông Trump ký thành luật và có hiệu lực vào năm 2020. Nhiều mặt hàng nhập khẩu của Mỹ từ Mexico và Canada được miễn thuế là nhờ USMCA.

Mexico và Canada là đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ. Hơn 83% hàng xuất khẩu từ Mexico sang Mỹ vào năm 2023 và 75% hàng xuất khẩu của Canada sang quốc gia này.

Trước đây, ông Trump từng dọa chấm dứt quy chế tối huệ quốc đối với Trung Quốc và áp thuế đối với hàng nhập khẩu của nước này trên mức 60%, cao hơn nhiều so với mức thuế áp dụng trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.

HẠNH NGUYÊN (Tổng hợp)