Trong khi ống hút và túi nhựa thường được xem là những thứ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng nhất, các đầu lọc thuốc lá thật ra mới là loại vật dụng được vứt ra nhiều nhất trên thế giới. Và khác với ngộ nhận của nhiều người, đầu lọc thuốc lá cũng không giúp ngăn chặn rủi ro mắc ung thư cho người sử dụng.

Vứt đầu lọc thuốc lá bừa bãi là hành vi khá phổ biến. 

Theo Elizabeth Smith, một chuyên gia về chính sách kiểm soát thuốc lá tại Đại học California, San Francisco (Mỹ), tuy nhiều người hút thuốc lá cho rằng các đầu lọc được làm từ vật liệu phân hủy sinh học, nhưng thật ra chúng được làm từ cellulose acetate - loại nhựa có thể mất tới 10 năm mới phân hủy. Trong khi đó, có khoảng 6.000 tỉ điếu thuốc lá được sản xuất mỗi năm và hơn 90% số này chứa đầu lọc nhựa - đồng nghĩa hơn 1 triệu tấn nhựa đã được tạo ra.

Đáng quan ngại là theo Tổ chức Y tế Thế giới, vứt các mẩu thuốc lá hút dỡ xuống đất là một trong những hình thức xả rác được chấp nhận nhiều nhất. Khoảng 2/3 số mẩu thuốc lá hút dỡ được vứt bỏ một cách vô trách nhiệm hay bị dập tắt trên vỉa hè hoặc bỏ xuống rãnh nước, nơi chúng theo đường cống đi tới các con suối, sông và đại dương. Tổ chức Bảo vệ Đại dương (trụ sở tại Washington DC, Mỹ) cho biết đầu lọc thuốc lá là vật mà họ thu gom được nhiều nhất trong các đợt làm sạch bờ biển toàn cầu mỗi năm kể từ khi bắt đầu sáng kiến này vào năm 1986, với hơn 60 triệu đầu lọc.

Không giúp phòng ngừa ung thư

Được biết, khói thuốc chứa khoảng 250 hóa chất độc hại (gồm kim loại nặng, thạch tín và chất phóng xạ cực độc polonium-210) và ít nhất 69 hóa chất trong số này được biết có thể gây ung thư. Nên vào những năm 1950, đầu lọc được tạo ra để giảm bớt mối lo ung thư phổi bằng cách chặn đứng các chất độc. Nhưng đến giữa những năm 1960, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng hai chất mà họ đang cố lọc bỏ trong thuốc lá là tar và nicotine là những hóa chất giúp thuốc lá mang lại cảm giác thỏa mãn cho người hút. Trước thông tin này, nhiều công ty dù vẫn giữ các đầu lọc, nhưng lại làm cho chúng lọc nicotine kém hiệu quả hơn. Bradford Harris, một nhà nghiên cứu về tài liệu của các hãng thuốc lá, cho hay các công ty thuốc lá quyết định giữ đầu lọc như “công cụ tiếp thị”, nhằm đảm bảo người hút thuốc vẫn tiếp nhận một lượng nicotine nhất định.

Trên thực tế, mặc dù ngăn chặn được một số độc tố, nhưng các đầu lọc cũng làm cho khói thuốc lá mượt hơn để người hút dễ hít vào và khiến họ đốt thuốc thường xuyên hơn. Song các đầu lọc cũng thay đổi cách đốt thuốc, khiến một số độc tố trong khói thuốc tăng thêm. Kết quả là khi sử dụng các đầu lọc thuốc lá, tuy tỷ lệ mắc dạng ung thư phổi phổ biến nhất gây ra do hút thuốc lá không đầu lọc đã giảm, nhưng tỷ lệ mắc ung thư biểu mô tuyến lại tăng lên. David Wilson, chuyên gia phổi học tại Đại học Pittsburgh (Mỹ), khẳng định không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy các đầu lọc có ích đối với khả năng sinh tồn của người mắc ung thư phổi nói chung.

Trước những tác hại đối với môi trường của đầu lọc thuốc lá, một số thành phố trên thế giới đã đánh thuế nhằm gây quỹ vệ sinh đường phố, trong khi nhiều nơi khác yêu cầu đóng tiền phạt đối với hành vi vứt rác bừa bãi nơi công cộng. Hồi tháng 10-2018, Nghị viện châu Âu đã ủng hộ đề xuất buộc các nước Liên minh châu Âu (EU) phải loại bỏ 50% nhựa ra khỏi các đầu lọc thuốc lá vào năm 2025 và tăng lên 80% vào năm 2030. Nhưng đại diện các nước EU sau đó bác bỏ mục tiêu cắt giảm này, thay vào đó đề xuất các công ty thuốc lá phải chịu trách nhiệm tài trợ cho các chiến dịch nâng cao nhận thức, cung cấp gạt tàn thuốc và thu gom chất thải nơi công cộng, cũng như phải ghi thêm trên bao thuốc lá rằng chúng có chứa nhựa gây hại cho môi trường.

AN NHIÊN (Theo CNN)