Ban Chỉ đạo Thực hiện quy chế dân chủ (QCDC) thành phố Cần Thơ vừa tiến hành đợt khảo sát việc thực hiện QCDC theo Nghị định 87/2007/NĐ-CP của Chính phủ ở một số công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH) trên địa bàn. Qua khảo sát cho thấy, bên cạnh những nơi thực hiện tốt, vẫn còn nhiều doanh nghiệp chưa thực hiện nghiêm QCDC, thậm chí mất dân chủ, vi phạm chính sách do pháp luật quy định đối với công nhân, khiến quyền lợi của người lao động bị xâm hại ...

* Dân chủ - động lực để đơn vị phát triển

Đoàn khảo sát góp ý kiến về thực hiện Nghị định 87 tại Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang.

Là doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hóa, thời gian qua, việc thực hiện QCDC ở Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang được Đảng ủy, Ban Giám đốc công ty rất quan tâm, xem đây là động lực để thúc đẩy doanh nghiệp ngày càng phát triển. Bà Lê Minh Hồng, Bí thư Đảng ủy, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang, cho biết: Bên cạnh việc phổ biến, quán triệt những nội dung cơ bản của Nghị định 87 tới cán bộ công nhân viên (CBCNV), lãnh đạo công ty còn công khai kế hoạch đầu tư sản xuất, nội quy lao động, chế độ khen thưởng, kỷ luật, kết quả sản xuất kinh doanh; các nội dung tài chính có liên quan đến người lao động... Hằng năm, công ty đều tổ chức lấy ý kiến CBCNV để sửa đổi, bổ sung nội quy lao động, thỏa ước lao động tập thể, quy định cụ thể về thời giờ làm việc, nghỉ ngơi, tiền lương và lợi nhuận, việc thực hiện các chính sách xã hội cho người lao động; chế độ khen thưởng và kỷ luật... Bà Nguyễn Thị Hồng Loan, Chủ tịch Công đoàn công ty, cho biết: “Công ty có hơn 2.100 CBCNV, hoạt động ở nhiều địa bàn, lĩnh vực khác nhau nên rất khó để tập hợp đầy đủ. Vì vậy, công ty chú trọng đa dạng các hình thức tuyên truyền để người lao động có thể nắm rõ các quy định, quy chế, các chủ trương chính sách mới... mà bản thân được hưởng hoặc phải tuân thủ. Cụ thể, ngoài việc công khai các thông tin trên các bảng thông tin nội bộ đặt tại các bộ phận, công ty tuyên truyền những chủ trương mới thông qua hệ thống phát thanh nội bộ, e-mail, một số thông tin được đăng tải trên trang Web để các CBCNV ở xa cũng có thể tìm hiểu”... Theo nhiều CBCNV Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang, lãnh đạo của công ty luôn quan tâm, tạo điều kiện để CBCNV của đơn vị phát huy tài năng trong lao động sáng tạo của mình. Tất cả những ý tưởng mang tính khả thi thì tùy theo mức độ mà công ty có mức khen thưởng khác nhau, nhằm khích lệ tinh thần để anh em không ngừng nghiên cứu, phát huy hết tài năng, trí tuệ. Bà Lê Minh Hồng khẳng định: “Nhờ phát huy sức mạnh tập thể, Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang đã tạo sự đoàn kết, an tâm công tác và khơi dậy tinh thần lao động sáng tạo của đội ngũ CBCNV và người lao động để từ đó ra sức thi đua sản xuất, nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, góp phần tăng thu nhập, hiệu quả sản xuất kinh doanh của đơn vị. Năm 2009, doanh số sản xuất của công ty đạt 1.898,5 tỉ đồng, lợi nhuận 409.589 tỉ đồng (tăng 215,08% so với năm 2008), đời sống CBCNV ngày càng ổn định với mức thu nhập bình quân 8.551 triệu đồng/người/tháng”.

Bên cạnh đó, các công ty TNHH như Công ty TNHH Sản xuất - Xây dựng - Thương mại Tân Thuận Thành, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thủy sản Thiên Mã... tuy chưa thực hiện “bài bản” đúng theo Nghị định 87 nhưng cũng thực hiện theo các quy định của Nhà nước như xây dựng nội quy công ty, thỏa ước lao động tập thể, quy chế lương, chính sách khen thưởng, kỷ luật...

* Nhiều hạn chế cần khắc phục

Theo nhận xét của Đoàn khảo sát, mặc dù việc thực hiện QCDC ở các doanh nghiệp trên địa bàn có chuyển biến, nhưng từng lúc, từng nơi, công tác triển khai quán triệt Nghị định 87 vẫn còn những hạn chế nhất định. Qua khảo sát tình hình thực hiện Nghị định 87 ở 9 doanh nghiệp, vẫn còn nhiều doanh nghiệp chưa tổ chức hội nghị người lao động đúng theo quy định. Một số đơn vị chưa xây dựng các quy chế về thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp, quy chế về mối quan hệ công tác giữa công đoàn và Ban Giám đốc doanh nghiệp, chưa thành lập Hội đồng Hòa giải tranh chấp lao động. Đa số các đơn vị cũng chưa tổ chức Đại hội Công đoàn theo chỉ đạo, hướng dẫn của Công đoàn cấp trên; nhiều doanh nghiệp có đảng viên đang làm việc nhưng chưa thành lập tổ chức Đảng; số lao động trong độ tuổi Đoàn đông nhưng cũng chưa thành lập tổ chức Đoàn...

Kết quả khảo sát tại Công ty TNHH Sản xuất - Xây dựng - Thương mại Tân Thuận Thành (khu Công nghiệp Trà Nóc) cho thấy, thời gian qua, việc triển khai các chủ trương, chính sách đến người lao động của công ty còn nhiều hạn chế, phần lớn các văn bản chỉ niêm yết ở bảng thông báo. Theo ông Đặng Xuân Trường, Tổng Giám đốc công ty, nguyên nhân là do đội ngũ công nhân của công ty chủ yếu làm việc theo ca nên khó tập hợp. Bên cạnh đó, dù đã thành lập và đưa vào hoạt động khá nhiều năm nhưng công ty vẫn chưa tổ chức hội nghị người lao động theo quy định... Ở Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thủy sản Thiên Mã (cũng ở khu Công nghiệp Trà Nóc), Ban Giám đốc công ty cho biết doanh nghiệp có xây dựng quy chế phối hợp làm việc giữa Ban Giám đốc và Ban chấp hành Công đoàn, Thỏa ước lao động tập thể đã ban hành... tuy nhiên trên các văn bản mà công ty đã đưa ra không thể hiện thời gian ký kết các văn bản này. Điều đáng nói là dù Nghị định 87 được Thủ tướng Chính phủ ban hành từ 2007; trên cơ sở Nghị định này, Ban Chỉ đạo Thực hiện QCDC thành phố đã biên soạn quy chế mẫu thực hiện dân chủ trong công ty cổ phần và TNHH, nhằm tạo điều kiện thuận lợi để các đơn vị thực hiện đúng tinh thần chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, từng bước đưa QCDC đi vào cuộc sống. Thế nhưng khi làm việc với Đoàn khảo sát, lãnh đạo một số doanh nghiệp thừa nhận “không biết về nghị định này cũng như các quy chế mẫu mà Ban Chỉ đạo Thực hiện QCDC thành phố đã ban hành, nên chưa triển khai thực hiện!?”. Như ở Công ty Cổ phần Thủy sản Bình An, theo bà Đỗ Thị Hồng Loan, Chủ tịch Công đoàn, do lãnh đạo tổ chức công đoàn có thay đổi nhưng chưa được bàn giao công việc nên bà không nắm tình hình triển khai thực hiện Nghị định trên tại đơn vị. Tuy nhiên, qua quá trình Đoàn khảo sát tìm hiểu, làm việc với lãnh đạo đơn vị, cho thấy đến nay đơn vị này vẫn chưa triển khai thực hiện Nghị định 87. Theo đánh giá của Đoàn khảo sát, chính vì chưa vận dụng thực hiện Nghị định 87 mà ở các đơn vị này, hầu hết công nhân chưa hiểu về Luật Lao động, Luật Công đoàn và Điều lệ Công đoàn; nhiều doanh nghiệp còn mất dân chủ, vi phạm chính sách do pháp luật quy định đối với công nhân, doanh nghiệp tự ý cắt giảm lương, tiền thưởng, tiền làm thêm giờ... thậm chí dẫn đến tình trạng công nhân lao động ngừng việc tập thể để đòi quyền lợi. Đây là vấn đề mà lãnh đạo các cơ quan Nhà nước cần quan tâm kiểm tra, giám sát nhằm chấn chỉnh việc chuyển tải các tài liệu thông tin về QCDC để các doanh nghiệp tiếp cận và tổ chức triển khai thực hiện tốt QCDC ở đơn vị mình.

Theo đồng chí Phan Thị Thu Vân, Ủy viên Thường vụ Thành ủy, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Thực hiện QCDC thành phố, qua đợt khảo sát này, Ban Chỉ đạo QCDC thành phố sẽ tham mưu đề xuất Thành ủy chỉ đạo tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong thực hiện QCDC ở các loại hình, trong đó đặc biệt quan tâm đến loại hình doanh nghiệp. Đồng thời, Ban Chỉ đạo sẽ tổ chức sơ kết việc thực hiện Nghị định 87, tìm nguyên nhân và giải pháp để phát huy những cách làm hay và khắc phục hạn chế trong quá trình triển khai tổ chức thực hiện Nghị định này. Đồng chí Phan Thị Thu Vân cho biết: “Để nâng cao hiệu quả thực hiện QCDC trong thời gian tới, Ban Chỉ đạo Thực hiện QCDC thành phố sẽ đề nghị cơ quan chức năng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn, kiểm tra, nhằm giúp các doanh nghiệp thực hiện tốt QCDC; đồng thời xử lý đối với những đơn vị vi phạm quyền và lợi ích chính đáng của người lao động, nhằm tạo mối quan hệ lao động hài hòa giữa chủ doanh nghiệp và người lao động”.

Bài, ảnh: THANH THY