Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton. Ảnh: Reuters

Hôm qua 20-5, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton bắt đầu chuyến công du 7 ngày tới Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc nhằm thảo luận các vấn đề hợp tác giữa Washington với các nước Đông Bắc Á. Trọng tâm trong chuyến đi của bà Clinton là cuộc Đối thoại Kinh tế và Chiến lược Mỹ - Trung lần thứ hai, với phái đoàn tháp tùng hùng hậu hơn 200 quan chức các bộ ngành khác nhau, trong đó có Bộ trưởng Tài chính Timothy Geithner.

Tại trạm dừng chân đầu tiên ở Tokyo vào hôm nay 21-5, Ngoại trưởng Clinton sẽ tìm cách giải tỏa cuộc tranh cãi về việc di dời căn cứ không quân Futenma của Mỹ trên đảo Okinawa. Năm ngoái, tân Thủ tướng Nhật Bản Yukio Hatoyama đã gây căng thẳng với Washington khi tuyên bố sẽ chuyển toàn bộ căn cứ Futenma ra khỏi Okinawa, bất chấp thỏa thuận với Mỹ năm 2006 là sẽ chuyển từ nơi đông người tới khu vực thưa dân trên đảo này. Tuy nhiên, theo báo Yomiuri hôm 19-5, ông Hatoyama có thể sẽ quay lại thỏa thuận năm 2006 với Mỹ. Việc này khiến tỷ lệ ủng hộ chính phủ ông giảm còn khoảng 20%. Hơn 50% cử tri cho là ông Hatoyama nên từ chức nếu không giải quyết được cuộc tranh cãi về Futenma trong tháng 5, thời hạn chót mà ông tự đặt ra trước đây (hiện ông đã hoãn thời hạn chót cho tới tháng 11). Trước những khó khăn của ông Hatoyama, bà Clinton dường như sẽ không thúc đẩy công khai vấn đề Futenma, mà chỉ đối thoại riêng tư.

Sau khi rời Tokyo, ngoại trưởng Mỹ sẽ có 2 đêm ở Thượng Hải tham quan Hội chợ Thế giới 2010, trước khi tới Bắc Kinh làm đồng chủ tịch cuộc họp chung về Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ - Trung với Ủy viên Quốc vụ viện Đới Bỉnh Quốc và Phó Thủ tướng Vương Kỳ Sơn. Sau đó, bà Clinton và Bộ trưởng Tài chính Geithner sẽ có cuộc gặp với Chủ tịch Hồ Cẩm Đào và Thủ tướng Ôn Gia Bảo. Hai trong số các vấn đề nổi bật trong chương trình nghị sự của bà Clinton với phía Trung Quốc là tỷ giá đồng nhân dân tệ (NDT) và nỗ lực ngăn cản tham vọng hạt nhân của Iran và CHDCND Triều Tiên. Theo Điều phối viên Bộ Tài chính Mỹ về Trung Quốc David Loevinger, Washington vẫn gây sức ép buộc Bắc Kinh cải cách hệ thống tỷ giá tiền tệ theo hướng thị trường. Mặc dù Trung Quốc có dấu hiệu sẵn sàng thả nổi tỷ giá đồng NDT, nhưng nhiều nhà quan sát cho rằng khủng hoảng nợ ở khu vực đồng euro có thể làm trì hoãn tiến trình này. Bên cạnh đó, Trung Quốc vẫn cho rằng nền kinh tế tăng trưởng nóng của nước này sẽ giúp các công ty Mỹ có nhiều cơ hội và Washington có thể đạt được mục tiêu tăng gấp đôi xuất khẩu trong 5 năm. Còn vấn đề hạt nhân của Iran và Triều Tiên, Trung Quốc vẫn giữ lập trường đối thoại, chứ không trừng phạt như mong muốn của Mỹ. Xem ra bà Clinton khó đạt được kết quả đáng kể nào trong chuyến đi tới Bắc Kinh lần này.

Trên đường bay về Mỹ ngày 26-5, bà Clinton sẽ ghé qua Seoul nhằm củng cố mối quan hệ đồng minh lâu dài, và ngăn chặn căng thẳng giữa hai miền Triều Tiên vượt ngoài tầm kiểm soát trước những diễn biến phức tạp thời gian gần đây. Các nhà phân tích cho rằng thách thức của bà Clinton là thể hiện sự ủng hộ với Hàn Quốc mà không khiêu khích sự trả đũa của Triều Tiên hoặc gây khó khăn cho việc lôi kéo Bình Nhưỡng trở lại vòng đàm phán đa phương về chương trình hạt nhân của nước này.

N. KIỆT (Theo Reuters, AP, Washingtonpost)