Theo thống kê, cứ 1.000 trẻ sinh ra thì có từ 1-3 trẻ bị khiếm thính. Bên cạnh nguyên nhân do di truyền, trẻ có thể bị khiếm thính còn do các tác nhân từ bên ngoài trong quá trình người mẹ mang thai. Các chuyên gia khuyến cáo, các bậc phụ huynh cần quan tâm đến sự phát triển của con em mình từ giai đoạn sơ sinh để kịp thời phát hiện những bất thường, đưa trẻ đi tầm soát, điều trị sớm.

Bác sĩ BV Tai mũi họng TP Cần Thơ soi kiểm tra tai cho trẻ.

Nguyên nhân gây bệnh

- Do yếu tố di truyền: Trẻ bị khiếm thính do di truyền từ cha mẹ hoặc đột biến gien. Theo nghiên cứu, khiếm thính có thể được di truyền từ các thế hệ trước. Khoảng 75-80% các trường hợp di truyền bởi gien lặn, 20-25% là di truyền bởi gien trội, 1-2% là di truyền bởi cha mẹ liên quan đến gien X.

- Do yếu tố không di truyền: Trong thai kỳ, người mẹ bị nhiễm virus hoặc sinh con không đủ tháng, nhiễm độc thai nghén, ngộ độc thuốc… có thể gây khiếm thính ở trẻ.

Dấu hiệu nghi ngờ trẻ khiếm thính

Theo các bác sĩ BV Nhi đồng TP Cần Thơ, nhìn bề ngoài không thể biết được trẻ có bị khiếm thính hay không. Do đó, cần kiểm tra thính lực cho trẻ sơ sinh để có thể sớm phát hiện tình trạng khiếm thính của trẻ. Tuy nhiên, trong quá trình chăm sóc, phụ huynh sẽ thấy trẻ có những biểu hiện bất thường về âm thanh, ngôn ngữ theo từng giai đoạn.

Thông thường từ lúc sinh đến 3 tháng tuổi, trẻ có thể giật mình hoặc khóc khi nghe tiếng động lớn, trẻ có vẻ đang lắng nghe tiếng nói, phát ra âm thanh như “ô... ô”.

Từ 3 đến 6 tháng tuổi, trẻ thức dậy khi nghe tiếng động thình lình, nhận ra tiếng nói quen thuộc, thích lục lạc hoặc các đồ chơi khác phát ra tiếng, dõi mắt theo âm thanh, bắt đầu bi bô.

Từ 6 đến 9 tháng tuổi, trẻ biết quay đầu về phía có âm thanh, bắt đầu bắt chước các âm thanh tiếng nói, trẻ bập bẹ các âm thanh khác nhau “ba - ba”… có đáp ứng khi nghe gọi tên.

Từ 9 đến 12 tháng, trẻ lặp lại những từ ngữ và âm thanh đơn giản, phản ứng lại trước tiếng hát hoặc tiếng nhạc, gọi đúng từ “mẹ” hoặc “ba”.

Như vậy, có thể nói tùy theo độ tuổi của trẻ sẽ có những dấu hiệu nghi ngờ trẻ bị điếc như:

- Không thấy trẻ có sự tiến triển trong phát âm hoặc trẻ chậm nói.

- Trẻ không nhận biết hoặc khó nhận biết âm thanh từ đâu vọng đến.

- Trẻ nói quá nhỏ hoặc quá lớn tiếng.

- Trẻ mở tivi hoặc vặn máy nghe nhạc quá lớn.

- Trẻ thể hiện những khó khăn trong giao tiếp hoặc trong học tập.

Các dấu hiệu trên không nhất thiết là trẻ bị khiếm thính. Nhưng nếu thấy trẻ có một hoặc một số dấu hiệu chắc chắn, phụ huynh cần phải lưu ý. Giai đoạn sớm dưới 6 tháng tuổi tuy khó phát hiện nhưng khi trẻ không giật mình với những tiếng động lớn trong lúc ngủ hoặc thức thì phụ huynh cần lưu ý. Ở giai đoạn trên 6 tháng tuổi, trẻ không quay đầu tìm tiếng động, phụ huynh thử cố tình gây tiếng động lớn nếu trẻ không giật mình, cần cho trẻ đi khám bác sĩ tai mũi họng ngay.

Nhóm trẻ cần được chỉ định sàng lọc thính lực

Tất cả trẻ em sinh ra đều cần được chỉ định sàng lọc thính lực. Với trẻ sinh non nên thực hiện sàng lọc khiếm thính sau khi trẻ ổn định và được 34 tuần. Ðối với trẻ đang điều trị tại khoa Sơ sinh, nên tiến hành sàng lọc khi trẻ ổn định và được xuất viện. Với trẻ nằm trong lồng ấp, trẻ đang được sử dụng các thuốc kích thích hệ thần kinh trung ương hoặc trẻ đang được điều trị Hồi sức tích cực thì không chỉ định sàng lọc thính lực.

Ảnh hưởng của khiếm thính đối với trẻ

Khiếm thính có thể dẫn tới hậu quả nặng nề là câm, một dạng tàn tật suốt đời, vì trẻ không có ngôn ngữ nên không thể giao tiếp. Trẻ bị câm điếc sẽ thiệt thòi về mọi mặt trong cuộc sống, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội. Do đó, nhu cầu về chẩn đoán và điều trị phục hồi chức năng nghe sớm cho trẻ là thực sự cần thiết.

Điều trị khiếm thính ở trẻ

Tùy từng trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định cụ thể, thông thường với trẻ nghe kém bẩm sinh có ngưỡng nghe dưới 80dB có thể đeo máy trợ thính. Với trẻ điếc bẩm sinh (ngưỡng nghe trên 90dB) thì việc sử dụng cấy ốc tai điện tử là biện pháp duy nhất. Sau khi cấy ốc tai điện tử trẻ phải theo học phục hồi ngôn ngữ trong thời gian 2 - 3 năm.

Trên địa bàn TP Cần Thơ, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể sàng lọc khiếm thính bẩm sinh tại một số BV như: BV Nhi đồng TP Cần Thơ, BV Tai mũi họng TP Cần Thơ và BV Phụ sản TP Cần Thơ,…

Bài, ảnh: THU SƯƠNG