Chăm lo chu đáo cho việc học hành của con cháu mình xong, ông Bùi Đức Dong lại tiếp tay chăm lo cho các cháu ở cùng khu vực 1, phường Hưng Lợi. Dòng họ Bùi Đức là 1 trong 2 dòng họ được công nhận “dòng họ khuyến học” ở quận Ninh Kiều trong năm 2007. Đây cũng là năm đầu tiên Hội Khuyến học quận Ninh Kiều triển khai vận động xây dựng “dòng họ khuyến học”.

* Khuyến học từ trong nhà...

Căn nhà tường của ông Bùi Đức Dong - nằm gần hẻm 278, đường Tầm Vu - khá khang trang. Ông Dong hiện sống cùng gia đình con trai út, quanh đó là nhà của 3 người con trai. Mỗi nhà có một cổng rào riêng biệt nhưng sau cổng rào là một khoảnh sân chung. Hỏi chuyện khuyến học, ông Bùi Đức Dong, chủ họ của dòng họ khuyến học Bùi Đức, nói: “Tôi không có ý định xây dựng dòng họ khuyến học gì đâu. Tôi chỉ mong muốn con cháu học hành thành đạt nên luôn quan tâm, theo dõi và động viên hỗ trợ cả vật chất lẫn tinh thần. Con cháu ngoan, chăm học là tôi mừng rồi”.

Ông Bùi Đức Dong luôn dành thời gian theo dõi công tác khuyến học ở khu vực.

Nhiều năm qua, cả họ Bùi Đức rất quan tâm việc học hành của con cháu. Khi có trường hợp nào cần giúp đỡ thì cả họ cùng chung tay. Cách nay 2 năm, khi tham gia phong trào khuyến học ở địa phương, được nhiều người khuyến khích, ông Dong họp bàn với các con xây dựng dòng họ khuyến học. Ông Dong cho biết: “Cả dòng họ khuyến học Bùi Đức có 8 hộ thì 5 hộ sát vách. Các thành viên đều là con, cháu ruột của bác nên dễ quản lý lắm... Hơn nữa, tinh thần hiếu học đã được hun đúc qua bao năm tháng, nhà nào thì nhà nấy bảo ban nhau, cần gì hơn nữa thì cả họ hỗ trợ”.

Dòng họ Bùi Đức có 8 gia đình, từ già đến trẻ có 36 thành viên. Trong 14 người con và dâu của ông Dong, 12 người đã có bằng cử nhân, 1 người đã tốt nghiệp cao đẳng và 1 người tốt nghiệp trung cấp. Hiện nay, 6 người con và dâu của ông đang theo học cao học. Con trai thứ 4 của ông Dong là Bùi Đức Quang, hiện là Phó Trưởng Phòng Giáo dục Tiểu học, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hậu Giang; con trai thứ 5 Bùi Đức Quân, hiện là Trưởng Phòng Tổ chức Công ty Thức ăn gia súc Meko. Ở thế hệ thứ ba của dòng họ Bùi Đức, có một cháu tốt nghiệp đại học, các cháu còn lại đều đang đi học phổ thông, tiểu học và mẫu giáo.

Năm 1983, khi đang là Trưởng Phòng Văn hóa huyện Tiên Nữ, tỉnh Hưng Yên, ông Bùi Đức Dong được tăng cường vào Nam hỗ trợ công tác công đoàn của ngành giáo dục tỉnh Hậu Giang (cũ). Một thời gian sau ông đưa cả gia đình vào Nam. Khi về hưu, ông mua đất ở khu vực 1, phường Hưng Lợi. Những năm khó khăn, hai vợ chồng “thắt lưng buộc bụng”, nuôi heo, dành dụm cho con ăn học. Ngoài giờ học, các con ông đi vớt bèo cho heo ăn và tận dụng mảnh vườn nhỏ phía sau để trồng rau, cải thiện bữa ăn. Ông Dong nhớ lại: “Lúc ấy, vợ chồng tôi luôn động viên nhau túng thiếu cỡ nào cũng không cho các con bỏ học”.

Khó khăn rồi cũng qua, các con ngày một trưởng thành và học hành thành đạt. Bây giờ, ông lại yêu cầu các con phải dành thời gian, phối hợp chặt chẽ với nhà trường chăm lo việc học cho các cháu của ông. Tất cả các thành viên trong dòng họ khuyến học Bùi Đức đều là con, cháu ông Dong nên việc huy động quỹ khuyến học khá thuận lợi. Ông Dong nói: “Mỗi thành viên trong họ đều có ý thức cao trong việc đóng góp quỹ khuyến học. Đến ngày giỗ, Tết, họp mặt gia đình, tôi đều đưa ra bàn bạc về chỉ tiêu quỹ khuyến học. Dòng họ khuyến học Bùi Đức qui định phải luôn dành sẵn 20 triệu đồng dự phòng để hỗ trợ kịp thời cho các trường hợp khó khăn đột xuất. Chúng tôi vừa quyết định thưởng 1 chiếc xe gắn máy “xịn” cho đứa cháu vừa tốt nghiệp đại học. Và cả họ cũng quyết định thưởng cho mỗi cháu đậu đại học 1 chiếc xe gắn máy”.

Khi gia đình đã ổn định, con cái thành đạt, các cháu chăm ngoan cũng là lúc ông Dong dành thời gian chăm lo cho hoạt động khuyến học của cộng đồng...

* Khuyến học ra ngoài ngõ...

Ở tuổi 73 nhưng ông Dong vẫn rất thích lao động và làm công tác xã hội. Tận dụng mảnh đất sau nhà, ông trồng mấy liếp rau. Ông cười, giới thiệu: “Rau ăn Tết của cả nhà, vừa an toàn, vừa tiết kiệm... Hơn nữa, có việc làm, tuổi già cảm thấy khỏe, có ích cho mọi người”. Xuất phát từ suy nghĩ đó, ông không từ nan những công việc xã hội tại địa phương. Tại khu vực 1, phường Hưng Lợi, ông vừa là chi hội trưởng khuyến học khu vực 1, thành viên hội cựu chiến binh, tổ phó tổ dân phố, thành viên ban hòa giải... Ông còn đăng ký trực tại nhà văn hóa khu vực mỗi tuần 2 lần. Ông nói: “Nhờ trực thường xuyên như vậy mà tôi nắm được tình hình ở khu vực, nhất là chuyện học hành của mấy đứa nhỏ”.

Nhờ sâu sát với thực tế, ông Dong nắm rõ hoàn cảnh của những học sinh nghèo cần giúp đỡ. Ông Trương Chí Cường, Chủ tịch UBND phường Hưng Lợi, kể: “Có lần, ông Dong phát hiện 18 cháu 6 tuổi, con em của các gia đình tạm trú trên địa bàn phường, không có hộ khẩu nên không vào học lớp 1 được. Ông Dong đã mang hồ sơ đi xác nhận, lo thủ tục và đến tận trường Tiểu học Nguyễn Du để xin cho các cháu vào lớp 1”. Chúng tôi cùng ông Dong tìm đến nhà 2 anh em Nguyễn Hoàng Sơn và Nguyễn Hoàng Phúc, 2 trong 18 học sinh được ông Dong lo thủ tục đi học. Khi nghe gia đình các em mới chuyển chỗ trọ vào buổi sáng, ông Dong liền hỏi ngay anh Võ Văn Lê, Tổ trưởng Tổ Bảo vệ dân phố, khu vực 1: “Hai cháu còn đi học không? Nhà các cháu dời đi đâu?”. Khi biết 2 anh em Sơn phải đóng 200.000 đồng tiền học nhưng gia đình chưa có tiền, ông Dong băn khoăn: “Phải chi tôi hay sớm hơn một chút. Làm gì làm chứ tụi nhỏ mà bỏ học thì tội quá!”.

Sự nhiệt tình, tâm huyết của ông Dong đã góp phần đưa phong trào khuyến học tại khu vực 1, phường Hưng Lợi ngày càng hiệu quả, thiết thực. Trong năm qua, chi hội khuyến học khu vực 1 đã vận động, hỗ trợ hơn 500 quyển tập; vận động quỹ sổ vàng gần 6 triệu đồng cho phong trào khuyến học; đưa 4 học sinh vào lớp học tình thương... Bây giờ, bà con ở khu vực 1, nhất là những gia đình ở trọ, thường nói với nhau: “Nơi nào các cháu gặp khó về việc học là ở đó có ông Dong”. Nghe vậy, ông cười hiền từ: “Việc nhà của bác ổn rồi, nay bác có nhiều thời gian hơn để lo cho công tác xã hội”.

Bài, ảnh: HÀ THANH