Vợ và con của Amit Jethava cầm di ảnh của ông, sau khi ông bị sát hại. Ảnh: WSJ

Kỳ 1: Những cái chết tức tưởi

Khi cảnh sát phát hiện thi thể của Vaidyalingam Balasubramanyam bị ném bên lề đường tại làng Nayakanpettai, miền Nam Ấn Độ mới đây, gia đình không khó đoán biết được nguyên nhân dẫn tới cái chết của ông. Bởi vì ông không phải là người duy nhất bỏ mạng trong cuộc chiến chống tham nhũng ở đất nước hơn 1 tỉ dân này.

Từ một thợ dệt vải ở quận Kancheepuram, bang Tamil Nadu, Balasubramanyam đã trở thành nhà hoạt động chống tham nhũng. Suốt 3 năm qua, ông đã tìm cách đưa ra ánh sáng những điều bất hợp lý trong ban điều hành hợp tác xã dệt ở địa phương. Theo lời kể của Shanmugan Vel, con trai 25 tuổi của Balasubramanyam, ông đã dành hết thời gian để thu thập chứng cứ về những hành vi tham nhũng và đã gởi hàng chục đơn tố cáo tới các quan chức và lãnh đạo cấp cao. Ông từng bị cảnh cáo nhưng vẫn cương quyết với tâm niệm rằng “sự thật sẽ làm trong sạch hệ thống chính quyền”. Balasubramanyam đã thu thập hàng trăm hồ sơ quan chức, trong đó có bằng chứng về tội biển thủ công quỹ của các nhà quản lý hợp tác xã dệt trong việc chi tiền hỗ trợ của chính phủ cho thợ dệt sau đợt mưa tầm tả hồi năm ngoái. Thế nhưng, khi nỗ lực còn đang dang dở, thì những kẻ thủ ác đã bắt cóc ông, cạy miệng để đổ thuốc độc, rồi quăng thi thể vào đầu xe đang chạy. Balasubramanyam luôn mang theo bên mình chiếc túi vải màu vàng đựng hồ sơ mà ông đã tiếp cận được. Chiếc túi này đã biến mất khi ông bị giết.

Một trường hợp khác là Amit Jethava. 5 năm qua, ông Jethava đã “tấn công” dồn dập các quan chức ở bang Gujarat, miền Tây Ấn Độ, yêu cầu cung cấp thông tin về những chú sư tử châu Á và hươu sao tại khu bảo tồn tự nhiên và hoạt động khai khoáng ở gần làng ông. Jethava là một dược sĩ 34 tuổi, đã rời bỏ công việc ở một cơ quan nhà nước 7 năm trước để thành lập câu lạc bộ thanh niên Thiên nhiên Gir, một tổ chức bảo vệ động vật hoang dã ở khu bảo tồn rừng Gir. Ông phát hiện hơn 50 mỏ đá vôi khai thác trái phép giáp với khu rừng. Hồi tháng 5 năm nay, Jethava đã làm đơn thỉnh cầu tòa Thượng thẩm bang Gujarat ra trác đòi chính quyền cấp bang và liên bang có biện pháp xử lý và ngăn chặn các hoạt động khai khoáng bất hợp pháp này. Tới tháng 7, khi rời một cuộc họp với các luật sư ở Ahmedabad, ông bị bắn chết. 4 người đã bị bắt vì liên quan tới cái chết của Jethava.

Còn trường hợp của Dattatray Patil, nông dân trồng mía 47 tuổi ở quận Kolhapur, phía Nam thành phố Mumbai, càng thảm thương hơn. Patil phát hiện một tay chuyên buôn bán đất đã câu mốc với nhiều quan chức có thẩm quyền để làm giả hồ sơ chứng nhận quyền sở hữu đất đai. Vào một buổi tối tháng 5, Patil đã bị đánh đến chết tại nông trại của mình. Trước đó, Patil đã nhận được nhiều cuộc gọi yêu cầu ngưng ngay các hành động tố giác của ông. Cảnh sát đã bắt giữ tay buôn đất nói trên và 8 người có liên quan, xử họ tội giết người. Theo cảnh sát điều tra, tay buôn đất này đã thuê 8 người ra tay sát hại Patil.

Tính từ đầu năm đến nay, ở Ấn Độ đã có 11 người bị giết hoặc được phát hiện đã chết liên quan tới nhiều vụ tố cáo tham nhũng trong tất cả các lĩnh vực từ trường học, các cơ quan công quyền tới ngành khai khoáng, điện, nước... Hàng trăm người khác đã bị tấn công, đe dọa hoặc quấy rối vì các hoạt động tố giác tương tự.

Hồi tháng 2-2010, Tổ chức Minh bạch Quốc tế, một cơ quan chống tham nhũng toàn cầu, đã xếp Ấn Độ đứng hàng thứ 84 trong bảng xếp hạng chỉ số minh bạch, với 3,4 điểm trong thang điểm 10 cho sự minh bạch. Khoảng 60% quan chức được khảo sát thừa nhận đã từng gạ gẫm tiền đút lót. Thủ tướng Manmohan Singh đã lên án những thiệt hại mà nạn tham nhũng, tống tiền và gian lận đang hoành hành ở tất cả các cấp độ trong đời sống xã hội Ấn Độ, đồng thời cảnh báo rằng tệ nạn này đe dọa những triển vọng kinh tế tương lai của Ấn Độ.

N. MINH
(Theo WSJ, Washingtonpost, AP và AFP)

Kỳ tới: Vụ bê bối chấn động khối Thịnh vượng chung