Sau hơn 10 năm triển khai xây dựng (XD) nông thôn mới (NTM), đến nay, toàn bộ 36 xã và 4 huyện của TP Cần Thơ đã được công nhận đạt chuẩn NTM; 10/36 xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Kết quả này đưa TP Cần Thơ trở thành địa phương đi đầu trong phong trào XD NTM tại ÐBSCL. Trao đổi với Phóng viên Báo Cần Thơ về vấn đề này, ông Nguyễn Ngọc Hè, cho biết:

-10 năm qua, XD NTM trở thành phong trào mạnh mẽ, rộng khắp trong toàn thành phố, được cả hệ thống chính trị và nhân dân nhiệt tình hưởng ứng, tích cực tham gia. Kết quả từ XD NTM ở Cần Thơ không chỉ là việc hoàn thành các tiêu chí theo quy định mà còn thể hiện ở hệ thống điện, đường, trường, trạm… ngày càng khang trang, sạch đẹp. Các chương trình, đề án, mô hình liên kết, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp được triển khai mạnh mẽ, mang lại hiệu quả cao. Và hơn hết, đời sống của người dân ngày một cải thiện qua thu nhập bình quân đầu người tăng dần theo từng năm, trong khi tỷ lệ hộ nghèo ghi nhận giảm đáng kể…

* Nguồn vốn phục vụ XD NTM có vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện, nâng chất các tiêu chí về NTM. Vậy, việc huy động và phân bổ nguồn vốn XD NTM thời gian qua được thành phố thực hiện ra sao, thưa ông?

- Tính đến cuối năm 2020, thành phố đã huy động được hơn 1.420 tỉ đồng để thực hiện Chương trình XD NTM. Trong đó, vốn ngân sách nhà nước 710,36 tỉ đồng, vốn tín dụng hơn 513,6 tỉ đồng, vốn doanh nghiệp 88,99 tỉ đồng và nhân dân đóng góp trên 107,5 tỉ đồng.

Thời gian qua, thành phố đã ưu tiên tập trung bố trí các nguồn vốn của địa phương cho các dự án phát triển hạ tầng, kinh tế - xã hội mang lại hiệu quả thiết thực. Thành phố cũng thực hiện lồng ghép với các nguồn vốn khác thông qua tranh thủ nguồn hỗ trợ của Trung ương, các dự án trong và ngoài nước; vận động nhân dân cùng chung sức XD NTM. Ðồng thời, thực hiện tốt các chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn để huy động tốt các nguồn lực từ vốn tín dụng và doanh nghiệp cho XD NTM.

Về phân bổ nguồn lực, thành phố ưu tiên tập trung nguồn vốn đầu tư cho các xã đã đăng ký đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu đăng ký mỗi năm. Ðồng thời, chú trọng đầu tư cho các xã chưa hoàn thành các công trình hạ tầng cơ bản (giao thông, điện, trường học, trạm y tế…); ưu tiên hỗ trợ phát triển sản xuất, bảo vệ môi trường. Chính sự huy động và phân bổ vốn như trên, các xã được công nhận xã NTM, NTM nâng cao của thành phố thời gian qua đều không vướng phải tình trạng nợ đọng XD cơ bản trong XD NTM.

* Ðâu là những khó khăn mà chương trình XD NTM của thành phố đang gặp phải?

- Mặc dù sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và đồng thuận của người dân, song ở một số địa phương việc thực hiện chương trình còn chưa sâu sát, thường xuyên và liên tục. Công tác phối hợp giữa các ngành, các cấp trong triển khai đôi lúc chưa kịp thời, thiếu chặt chẽ làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện chương trình.

Một khó khăn nữa phải kể đến là việc huy động các nguồn lực cho XD NTM còn hạn chế, chưa tương xứng với lợi thế, tiềm năng. Mặt khác, phần lớn các xã XD NTM trên địa bàn thành phố có xuất phát điểm thấp, đời sống người dân còn nhiều khó khăn nên khả năng huy động vốn trong dân còn hạn chế.

Thời gian qua, thành phố lấy phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người làm tiền đề để huy động vốn XD NTM. Tuy nhiên, hầu hết các xã NTM đi lên từ sản xuất nông nghiệp là chủ yếu với quy mô nhỏ lẻ, manh mún, phụ thuộc nhiều vào yếu tố tự nhiên, biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt và giá cả thị trường. Song song đó, liên kết sản xuất giữa các chủ thể để hình thành chuỗi giá trị chưa nhiều; các hình thức kinh tế hợp tác (hợp tác xã, tổ hợp tác) còn ít về số lượng và hiệu quả hoạt động chưa cao. Ðối với các tiêu chí liên quan đến cảnh quan môi trường, chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm, xử lý rác thải tuy có sự chuyển biến rõ nét nhưng chưa đạt yêu cầu.

* Thành phố định hướng và đề ra mục tiêu gì trong XD NTM năm 2021, thưa ông?

- Năm 2021, thành phố chỉ đạo các huyện, xã duy trì, nâng chất các tiêu chí NTM để tiến tới được công nhận xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Phấn đấu trong năm 2021 công nhận thêm 4 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 1 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Khuyến khích các huyện đã đạt chuẩn NTM tiếp tục đầu tư, nâng chất phấn đấu trở thành huyện NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.

Ðể thực hiện mục tiêu trên, thành phố tiếp tục ưu tiên bố trí ngân sách địa phương các cấp và huy động, lồng ghép các nguồn lực thực hiện chương trình, dự án. Ðồng thời, phát huy vai trò chủ thể của người dân trong việc tham gia XD NTM đảm bảo theo phương châm: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân thụ hưởng”.

Diện mạo xã NTM nâng cao Thạnh Thắng, huyện Vĩnh Thạnh.

Với yêu cầu đặt ra các tiêu chí NTM ngày càng cao, các địa phương cần quan tâm xây dựng và tổ chức phát triển sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị, tăng chất lượng sản phẩm. Ðây là yếu tố then chốt giúp tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân. Ðơn cử, mô hình hợp tác xã liên kết theo chuỗi giá trị gắn với Chương trình Mỗi xã một một sản phẩm (OCOP), Chương trình tổng thể “Phát triển nông nghiệp xanh, sạch, thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu đến năm 2030”…

Bên cạnh việc phát triển kết cấu hạ tầng, các xã còn phải chú trọng bảo vệ môi trường và tạo cảnh quan nông thôn sáng - xanh - sạch - đẹp. Các địa phương phát triển và nhân rộng mô hình đường hoa - cây xanh; nâng cao tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch, tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Về phía thành phố tiếp tục kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Bộ tiêu chí xã, huyện NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025 để các địa phương làm cơ sở ban hành Bộ tiêu chí NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu của địa phương và kịp thời triển khai thực hiện trong giai đoạn mới.

* Xin cảm ơn ông!

MỸ THANH (thực hiện)