Bộ đội (Đồng Tháp) hành quân vào chiến dịch Xuân Mậu Thân 1968. Nguồn: “Lịch sử lực lượng vũ trang tỉnh Đồng Tháp trong kháng chiến chống Mỹ 1954- 1975”.

Tháng 1 năm 1968, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 14 ( khóa III) sau khi đánh giá tình hình đã đề ra quyết tâm chiến lược “Chuyển cuộc chiến tranh cách mạng của nhân dân ta ở miền Nam sang một thời kỳ mới, thời kỳ tiến công và nổi dậy giành thắng lợi quyết định”. Để thực hiện quyết tâm chiến lược đo, “nhiệm vụ trọng đại và cấp bách của ta trong thời kỳ mới là động viên những nỗ lực lớn nhất của toàn Đảng toàn quân, toàn dân ở cả hai miền, đưa cuộc chiến tranh cách mạng của ta lên bước phát triển cao nhất, dùng phương pháp tổng công kích và tổng khởi nghĩa để giành thắng lợi quyết định, đạt tới mục tiêu chiến lược mà Đảng ta đã đề ra”.

Cùng với mặt trận Sài Gòn- Huế, quân và dân các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long đã đồng loạt nổ súng tấn công tạo ra “trận bão lửa” trong mùa xuân lịch sử –Xuân Mậu Thân 1968- giáng đòn quyết định làm sụp đổ chiến lược “Chiến tranh Cục bộ”của Mỹ ở Việt Nam.

TP CẦN THƠ

Đêm 30 rạng ngày 31-1-1968 ta nổ súng tấn công. Mở đầu, biệt động TP Cần Thơ đánh diệt đơn vị cảnh sát dã chiến ở cầu Đầu Sấu, mở đường cho Tiểu đoàn Tây Đô tiến công vào nội ô. Ta làm chủ trục lộ giao thông từ cầu Đầu Sấu đến ngã ba Tự Đức (nay là Lý Tự Trọng), tiếp tục tấn công các mục tiêu trung tâm đầu não của Mỹ: Tòa lãnh sự, Cơ quan tình báo Mỹ, khu văn hóa ( Khu 3 Đại học Cần Thơ). Bộ Tư lệnh Quân đoàn IV vùng IV chiến thuật và Dinh Tỉnh trưởng. Địch điều xe thiết giáp ra ngăn chặn, ta bắn cháy 2 xe rồi trụ bám nhà dân chiến đấu. Ta với địch chiến đấu quyết liệt giành giật từng căn nhà, góc phố. Tiểu đoàn 307 (Quân khu 9) đánh chiếm khu vực Đài phát thanh, khu vực Hậu Cần và Trung tâm nhập ngũ vùng IV chiến thuật. Hướng bắc Thành phố Tiểu đoàn 303 (Quân khu 9) cùng biệt động thành phố đánh phi trường 31. Địch phản kích quyết liệt, ta phải đối phó với bộ binh, thiết giáp, trực thăng, bom pháo nhưng vẫn kiên cường bám trụ... Sau 4 ngày đêm chiến đấu vô cùng ác liệt, đến ngày 4 -2-1968 lực lượng ta rút ra Vòng Cung đánh phản kích và chuẩn bị cho đợt tấn công mới

Đêm ngày 5 rạng ngày 6-2-1968, ta lại tiếp tục tấn công Sân bay Lộ Tẻ diệt Đại đội bảo an 629, phá hủy một số máy bay, phần lớn là trực thăng, đốt cháy 1 kho xăng dầu, kho đạn “rốc két”...

Trong thời gian này ta bao vây, bức rút hầu hết các đồn bót trên Lộ Vòng Cung, giải phóng một số xã ấp trong và ngoài Lộ Vòng Cung.

TỈNH HẬU GIANG

Tại thị xã Vị Thanh, lực lượng vũ trang ta luồn sâu đánh vào hậu cứ gây nhiều thiệt hại cho địch. Đến ngày 20-2-1968, ta đã đánh 20 trận lớn nhỏ, tạo điều kiện cho quần chúng nổi dậy bao vây nhiều đồn bót địch, giành quyền làm chủ ở cơ sở. Tại Phụng Hiệp, đêm 30 rạng ngày 31-1-1968, lực lượng vũ trang địa phương đánh thẳng vào chi khu, chiếm cầu Phụng Hiệp, bắn phá cụm pháo ở sân banh. Ngoài ra, ta liên tục tấn công đồn bót địch, làm chủ trên các đoạn Lộ 4 ( nay là Quốc lộ 1), Lộ 40 ( nay quốc lộ 61).

TỈNH VĨNH LONG

1 giờ 30 ngày 30 tháng 1, tại thị xã Vĩnh Long, các đơn vị lực lượng vũ trang của ta ngay từ phút đầu đã chiếm khu Hoa Lư, khu Miếu Bảy Bà, căn cứ Bảo an, cảnh sát, bắn pháo vào khu căn cứ quận Châu Thành, khu căn cứ Ngã tư Long Hồ... Hướng Tây ta đánh vào khu sân bay, diệt và hủy trên 60 máy bay, đánh chiếm phà Mỹ Thuận cắt đứt giao thông lộ 4... Tiểu đoàn 308 (Quân khu 9) chiếm khu phía đông đầu cầu Thiềng Đức, Bến Đá, vượt sông chiếm khu chợ phối hợp với Tiểu đoàn 306 (Quân khu 9) tấn công tiểu khu. Trong đêm ta đã chiếm 2/3 thị xã về phía Đông Nam, cắt đứt toàn bộ giao thông trong tỉnh, trời sáng địch tập trung quân phản kích quyết liệt. Ta giữ vững trận địa, đánh tan 7 đợt phản kích của địch, làm chủ 1/3 thị xã. Ngày 31-1-1968 ta chiếm thêm một số cơ quan của địch. Đêm 1-2-1968 ta chiếm Tòa Hành chánh, Ty Công an, Khám lớn, giải thoát tù chính trị. Chiều 3-2-1968 quân và dân ta đánh địch phản kích ở khu vực cầu Cá Trê cho đến sáng ta làm chủ 3/4 thị xã chiếm những vị trí trọng yếu chỉ còn Dinh Tỉnh trưởng Nhà việc Long Châu... Ngày 4-2-1968, quân Mỹ chia làm nhiều mũi từ lộ Cầu Vồng tiến vào thị xã. Tiểu đoàn 306 sau khi bẻ gãy nhiều đợt phản kích của địch rút về xã Phước Hậu, bám trụ vùng ven chặn địch, tạo cho vùng nông thôn nổi dậy giải phóng. Hướng sân bay, Tiểu đoàn 857 của tỉnh cùng một đại đội pháo binh đập tan nhiều đợt phản kích của địch, bắn chìm 4 tàu sắt, diệt hàng trăm tên Mỹ.

TỈNH TRÀ VINH

0 giờ đêm 31-1 rạng 1-2-1968, các cánh quân đồng loạt tấn công vào thị xã. Mục tiêu là Ty Thuế vụ, Tòa Hành chánh và Dinh Tỉnh trưởng, Hậu cứ Sư đoàn 9, cao ốc, rạp hát, bến xe... Đồng thời pháo kích vào sân bay và trận địa của địch làm nổ tung kho đạn pháo 105mm, với hơn 20.000 quả. Ngày 1-2-1968 ta chiếm Dinh Tỉnh trưởng. Chiều địch đưa Tiểu đoàn 2 thuộc Trung đoàn 14, Sư đoàn 9 từ Cầu Ngang về giải cứu Trà Vinh, đồng thời cho máy bay oanh kích nội ô, nhằm hủy diệt thị xã nếu không tái chiếm được. Các lực lượng của ta chiến đấu dũng cảm loại khỏi vòng chiến đấu hơn 200 tên. Ngày 2-2-1968, các lực lượng vũ trang của ta rút ra khỏi nội ô.Vài ngày sau ta tấn công vào sân bay, đánh thiệt hại nặng gần một tiểu đoàn và kho xăng dầu hậu cần. Phối hợp với đòn quân sự, nhân dân các xã vùng ven bao vây khống chế toàn bộ kinh tế địch. Ta phục kích bắn cháy và chìm toàn bộ đoàn tàu tiếp tế xăng dầu và lương thực cho Tiểu khu Vĩnh Bình, cắt đứt hoàn toàn giao thông trên tuyến liên tỉnh lộ 70...

TỈNH SÓC TRĂNG

Ngày 29-1-1968 (30 Tết), Thường vụ Tỉnh ủy triển khai chủ trương Tổng công kích -Tổng khởi nghĩa. 2 giờ ngày 30-1-1968 ta nổ súng vào sân bay Sóc Trăng và tiểu khu Ba Xuyên, mở màn cho cuộc Tổng công kích -Tổng khởi nghĩa. Tiểu đoàn Phú Lợi mở các mũi đánh vào đại đội bảo an của Tiểu đoàn 67, Trại Lý Thường Kiệt, hậu cứ Trung đoàn 33 (Sư đoàn 21)... Đại đội địa phương quân huyện Vĩnh Châu cùng với Đại đội biệt động khu II thị xã đánh vào kho dầu, Trại Bạch Đằng, trụ sở Nhà việc Khánh Hưng... gây cho địch nhiều thiệt hại. Từ 9 giờ sáng đến chiều, địch phản kích quyết liệt, hòng chiếm lại những mục tiêu đã mất. Các chiến sĩ của Tiểu đoàn Phú Lợi dũng cảm chiến đấu giữ vững trận địa. Đến tối, ta rút ra khỏi nội ô để bảo toàn lực lượng và chuẩn bị cho các đợt tấn công tiếp theo.

TỈNH BẠC LIÊU

Theo kế hoạch, lực lượng ta chia làm ba mũi tấn công vào tỉnh lỵ. Trước giờ giao thừa, lực lượng các mũi đã khẩn trương bí mật tiến sát trận địa. Riêng mũi I, do không vượt được sông nên không đến được địa điểm tập kết. Đến quá giờ giao thừa, Ban chỉ huy Mũi II hạ lệnh nổ súng, làm tan rã cụm quân dã chiến của địch tuyến nhà máy chà Hậu Giang- Chùa Long Phước- Cầu số 3, hậu cứ Tiểu đoàn BĐQ-42. Địch phản kích quyết liệt. Hai giờ sáng, đội biệt động đánh vào khám lớn giải thoát tù chính trị. Một đơn vị đánh vào đội thám báo ở khu Lò Bún, khu cư xá Mỹ gần Hồ Tắm diệt hàng chục tên My. Ta nã cối vào trận địa pháo 105 ly bốt Hội đồng Điều... địch tung xe nồi đồng và mọi hỏa lực khác đánh phản kích dữ dội. Ta rút toàn bộ lực lượng về ngọn Trà Kha B (phường 8, TX Bạc Liêu). Đêm mùng 1 ngày mùng 2 Tết, Mũi I tiến đánh khu Lò Gạch, Võ Tánh, khu III khu IV chiếm lĩnh một phần các khu này. Sáng địch phản kích, ta chiến đấu đến tối ngày mùng 2 Tết rồi rút về ngọn Trà Kha B để bảo toàn lực lượng. Một bộ phận của mũi này phối hợp với Mũi II tiến chiếm và làm chủ toàn bộ khu vực bên kia sông Cầu Quay... Đêm mùng 4 Tết, các mũi tấn công của ta phối hợp nhanh chóng làm chủ các ấp Gia Long, Vĩnh Hinh, Minh Mạng.Tuy nhiên, do thế trận không thuận lợi cho ta, nhiều mục tiêu vẫn không chiếm được như Tòa Hành chánh, Hậu cứ tiểu khu. Lực lượng của ta phải rút lui về cứ để bảo toàn lực lượng và chuẩn bị lực lượng cho những trận tấn công tiếp theo.

HUỲNH THUẬN (tổng hợp)

(Còn tiếp)