Hạ lãi suất nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn chưa tiếp cận được vốn ngân hàng (Ảnh chụp tại Công ty TNHH Xây dựng - Thương mại - Vận tải Phan Thành).

Lãi suất “vượt” sức chịu đựng của DN

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ 3 tháng đầu năm 2012 có trên 2.200 DN trên cả nước làm thủ tục xin giải thể, tăng 6% so với cùng kỳ và trên 9.700 DN ngừng hoạt động có thời hạn hoặc ngừng các hoạt động có thời hạn hoặc dừng thực hiện các nghĩa vụ thuế. Trong đó, riêng số DN đã hoàn tất thủ tục xin giải thể tăng 57%. Tại TP Cần Thơ, theo thống kê của Cục thuế TP Cần Thơ chỉ trong quý I/2012 thành phố có 148 DN ngưng hoạt động, 91 DN giải thể... Điều này cho thấy sức chịu đựng của DN đang giảm dần, đầu ra không tăng, đầu vào liên tục tăng. DN còn phải chịu thêm áp lực về lãi suất, kinh doanh không hiệu quả mà mỗi tháng đều phải trả lãi suất ngân hàng với mức cao...

Một DN kinh doanh trong ngành xây dựng tại TP Cần Thơ cho rằng, trước giờ lãi suất cho vay của các ngân hàng trong nước vẫn cao ngất ngưỡng, dù đã hạ rồi, nhưng vẫn cao nhất Đông Nam Á. Nếu cục diện này tiếp tục kéo dài thì không ít DN, nhất là DN sống nhờ vốn vay ngân hàng sẽ không cầm cự nổi và giải thể là điều dễ hiểu. Ngân hàng Nhà nước đã chính thức điều chỉnh mức lãi suất điều hành và lãi suất tiền gửi tối đa đối với tiền gửi tối đa bằng VND của tổ chức, cá nhân tại TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài giảm 1% từ ngày 13-3. Tiếp đến, ngày 11-4, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục điều chỉnh giảm lãi suất điều hành, huy động vốn thêm 1% (từ 13% xuống còn 12%). Tuy nhiên, nhiều DN, nhất là DN vừa và nhỏ cho rằng mức lãi suất này vẫn còn rất cao so với sức chịu đựng của các DN đang bên bờ phá sản. Ông Lưu Thanh Hùng, Giám đốc Công ty Cổ phần Nốp, nói: “Lãi suất tiền gửi ngân hàng đã giảm 2%, lãi suất cho vay cũng giảm nhưng điều này chỉ có ý nghĩa đối với các DN lớn hoặc ít nhất là DN trung bình còn các DN vừa và nhỏ thì hầu như không có sự khác biệt nào giữa hạ và không hạ lãi suất. Bởi DN vừa và nhỏ không dễ dàng tiếp cận vốn ngân hàng. Giảm lãi suất, nhưng nếu ngân hàng không tạo điều kiện về thủ tục vay, DN cũng không vay được vốn”...

Theo phản ánh của nhiều DN trên địa bàn TP Cần Thơ, các ngân hàng lớn tại TP Cần Thơ đã hạ lãi suất cho vay, nhưng nhiều DN không phấn khởi. Bởi số DN được hưởng mức lãi suất cho vay ưu đãi ở mức dưới 17%/năm của các ngân hàng không nhiều. Thanh khoản của một số ngân hàng hiện chưa chắc đáp ứng đủ nhu cầu vay vốn thực tế của DN. Bên cạnh đó, các ngân hàng cũng đang rất chọn lọc khách hàng để cho vay, lãi suất cho vay giảm, nhưng vẫn còn quá xa đối với DN vừa và nhỏ.

DN phải tự “cứu” mình

Ông Lưu Thanh Hùng, Giám đốc Công ty Cổ phần Nốp, chia sẻ: “Nếu phải trả lãi suất ngân hàng cao hơn lợi nhuận có thể thu được thì không DN nào đi vay để tự làm nghẹt thở mình”. Theo nhiều DN kinh doanh trên địa bàn TP Cần Thơ, vẫn còn nhiều cách để giải quyết vấn đề khó khăn của DN. Chẳng hạn, tiết kiệm, tiết giảm chi phí trong các hoạt động của công ty, huy động vốn dài hạn bằng cách phát hành cổ phiếu. Thuê tài chính cũng là một giải pháp giải quyết khó khăn về vốn... Muốn làm được điều này đòi hỏi DN phải có phương án kinh doanh khả thi và lập quản trị rủi ro DN ngay từ khi thành lập.

Trong giai đoạn khó khăn hiện nay, các DN phải tự giải cứu mình trước và tận dụng các kênh huy động vốn khác ngoài vay vốn ngân hàng. Theo ông Trần Quốc Diện, Giám đốc Công ty cho thuê tài chính II, Chi nhánh Cần Thơ, ưu điểm của phương thức cho thuê tài chính là cấp tín dụng, nhưng không đòi hỏi phải thuế chấp tài sản như ngân hàng, giải tỏa được áp lực về tài sản đảm bảo nếu phải vay ở ngân hàng. Đây được xem là một kênh tài trợ vốn trung và dài hạn quan trọng cho các DN. Song, các DN cũng nên tranh thủ các nguồn vốn từ các tổ chức tài chính quốc tế để tận dụng các cơ hội tài trợ vốn từ các tổ chức chuyên hỗ trợ các khu vực kinh tế với nhiều hình thức khác nhau. Điển hình như Công ty tài chính quốc tế (IFC) là tổ chức tài chính phi chính phủ trực thuộc Ngân hàng Thế giới (WB) đang hỗ trợ nhiều dự án tại Việt Nam...

Theo các chuyên gia kinh tế, việc hạ trần lãi suất huy động 2%, nhưng lãi suất đầu ra vẫn đang quá sức chịu đựng của DN, nhất là DN đã chịu sự khó khăn về vốn trong một thời gian dài. Các ngân hàng chọn lọc khách hàng cho vay là chuyện đương nhiên, bởi ngân hàng cũng cần bảo đảm hoạt động kinh doanh của mình. Do vậy, DN không nên kỳ vọng quá nhiều vào vốn vay, nếu muốn phát triển ổn định phải có chiến lược tái cấu trúc lại những bộ phận đang hoạt động không hiệu quả. DN cần tìm hướng đi riêng cho mình, chứ không thể dựa mãi vào chính sách, hay dựa vào vốn vay, bởi rủi ro từ kinh doanh bằng vốn vay rất cao.

Bài, ảnh: THU HOÀI