Nhiều thành viên nội các của tân Tổng thống Joe Biden đưa ra dấu hiệu cho thấy chính quyền mới sẽ tiếp tục duy trì nhiều chính sách cứng rắn dưới thời Donald Trump đối với Trung Quốc.
Ông Blinken trong phiên điều trần tại Thượng viện Mỹ hôm 19-1. Ảnh: Reuters
Thách thức an ninh lớn nhất
Antony Blinken, người được ông Biden đề cử làm Ngoại trưởng, tuyên bố có kế hoạch hợp tác với các chính phủ cũng như đối tác trên khắp thế giới, từ đó làm “hồi sinh nền ngoại giao bị tổn hại của Mỹ để có thể đối mặt với những thách thức cấp bách nhất của thời đại”, đồng thời xây dựng một mặt trận thống nhất để chống lại những thách thức lớn từ Trung Quốc.
Theo ông Blinken, Trung Quốc đang tìm cách trở thành cường quốc thống trị thế giới và làm xói mòn các lợi ích của Mỹ. Ðây là dấu hiệu cho thấy lập trường cứng rắn đối với Bắc Kinh của chính quyền Trump dường như sẽ tiếp tục được duy trì dưới thời Tổng thống Biden. “Tôi nghĩ những gì chúng ta chứng kiến trong những năm gần đây, đặc biệt là từ khi Chủ tịch Tập Cận Bình lên làm lãnh đạo, chính là sách lược giấu mình chờ thời của Trung Quốc đã biến mất” - ông Blinken nhấn mạnh trước Ủy ban Ðối ngoại Thượng viện Mỹ hôm 19-1. Cựu Thứ trưởng ngoại giao và Phó Cố vấn An ninh Quốc gia dưới thời Tổng thống Barack Obama tin rằng ông Trump đã đúng đắn khi có cách tiếp cận cứng rắn hơn với Trung Quốc nhưng không đồng ý với chiến thuật mà vị tổng thống đảng Cộng hòa áp dụng ở nhiều lĩnh vực.
Ông Blinken cũng khẳng định Trung Quốc đặt ra thách thức lớn nhất so với bất kỳ quốc gia nào khác đối với an ninh quốc gia Mỹ, đồng thời tuyên bố chính quyền mới sẽ không giao dịch với Trung Quốc nếu các sản phẩm đó do lao động cưỡng bức làm ra. Ðáng chú ý, khi được thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham chất vấn về việc ông Biden trong chiến dịch tranh cử mô tả chính sách nghiêm khắc của Trung Quốc đối với người Duy Ngô Nhĩ tại Tân Cương là diệt chủng, ông Blinken trả lời rằng đó cũng là đánh giá của riêng ông. Trong đòn giáng cuối cùng vào Trung Quốc, Ngoại trưởng Mike Pompeo hôm 19-1 cũng cáo buộc Bắc Kinh phạm trọng tội “diệt chủng và tội ác chống lại loài người nhằm vào người Duy Ngô Nhĩ và các nhóm thiểu số Hồi giáo khác tại khu tự trị Tân Cương”.
Nhiều công cụ chống Trung Quốc
Janet Yellen, người được ông Biden chỉ định làm Bộ trưởng Tài chính, cho biết chính quyền mới “đang chuẩn bị sử dụng hàng loạt công cụ” để đối phó các hành động của Bắc Kinh, gồm bán phá giá sản phẩm, dựng nên các rào cản thương mại, đánh cắp tài sản trí tuệ và trợ cấp bất hợp pháp cho các công ty trong nước. Cựu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cho hay Washington sẽ tìm cách hợp tác với các đồng minh để xử lý các vấn đề liên quan tới Bắc Kinh, thay vì đơn phương hành động như trước đây. “Trung Quốc rõ ràng là đối thủ cạnh tranh chiến lược quan trọng nhất của chúng tôi. Mỹ do đó cần xử lý các hành vi lạm dụng, không công bằng và bất hợp pháp của Trung Quốc” - bà Yellen nhấn mạnh trong phiên điều trần trước Ủy ban Tài chính Thượng viện.
Trong khi đó, tại phiên điều trần trước Ủy ban Tình báo Thượng viện, ứng viên Giám đốc Tình báo Quốc gia Avril Haines tuyên bố bà muốn sử dụng công cụ tình báo để hỗ trợ tốt nhất cho các nỗ lực chống lại những hành động “không công bằng, bất hợp pháp, gây hấn và cưỡng ép cũng như vi phạm nhân quyền” của Trung Quốc.
Về phần mình, trong phiên điều trần của Ủy ban Quân lực Thượng viện, người được đề cử vào vị trí Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin tuyên bố chính quyền mới sẽ tập trung xem xét lại chiến lược quốc phòng quốc gia nhằm đối phó với các mối đe dọa, trong đó Trung Quốc là mục tiêu lớn nhất và Nga là đối thủ đang suy yếu. Vị tướng 4 sao 67 tuổi đã nghỉ hưu cho rằng nước Mỹ sẽ tiếp tục giữ vị thế dẫn đầu quân sự nhưng khoảng cách với Trung Quốc đang dần bị thu hẹp.
Nước Mỹ trở lại với thế giới
Cũng trong phiên điều trần, ông Blinken cho biết chính quyền mới sẽ đưa nước Mỹ trở lại Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và tham gia sáng kiến vaccine toàn cầu mang tên COVAX nhằm đẩy mạnh hơn nữa tiến trình cung cấp vaccine phòng COVID-19 cho những người dân thuộc đối tượng cần thiết nhất trên toàn thế giới. Ông bày tỏ quan ngại rằng việc rời khỏi WHO sẽ tạo ra khoảng trống quyền lực mà Trung Quốc có thể lấp đầy. Hơn nữa, Bắc Kinh có thể sử dụng việc phân phối vaccine toàn cầu để đạt được đòn bẩy đối với các nước đang phát triển nếu Washington và các nước không can thiệp.
Ông Blinken cũng cho hay chính quyền Biden sẽ tìm cách gia hạn Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START) được ký với Nga, vốn sẽ hết hiệu lực vào ngày 5-2 tới. Ngoài ra, chính quyền mới sẽ xem xét cách tiếp cận của Mỹ đối với Triều Tiên, tham vấn chặt chẽ với các đồng minh và chú trọng vào việc thuyết phục Bình Nhưỡng từ bỏ chương trình hạt nhân. Còn về Iran, ông Blinken cho biết Mỹ còn “một chặng đường dài” để tái gia nhập thỏa thuận hạt nhân năm 2015 mà ông Trump đã rút Mỹ ra khỏi hồi năm 2018. Tuy nhiên, chính quyền mới sẽ không đảo ngược quyết định của người tiền nhiệm trong việc công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và sẽ duy trì đại sứ quán Mỹ tại đây.
TRÍ VĂN (Theo SCMP, AFP, Reuters)