Trước những diễn biến phức tạp của sốt xuất huyết Dengue tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ (CDC Cần Thơ) phối hợp cùng Công ty TNHH Dược phẩm Takeda Việt Nam tổ chức tọa đàm sức khỏe cộng đồng với chủ đề “Đồng bằng sông Cửu Long: Cảnh báo nhiều ca sốt xuất huyết nặng” tại Công viên Lưu Hữu Phước, TP Cần Thơ vào ngày 25-10-2025.

Các chuyên gia, bác sĩ chia sẻ về sốt xuất huyết dengue tại toạ đàm sức khỏe Đồng bằng sông Cửu Long - Cảnh báo nhiều ca sốt xuất huyết nặng

Sự kiện quy tụ các chuyên gia y tế và đông đảo người dân nhằm cập nhật tình hình dịch tễ, phân tích nguy cơ và đưa ra giải pháp thiết thực để phòng bệnh và ngăn ngừa biến chứng sốt xuất huyết Dengue

Đồng bằng sông Cửu Long ghi nhận nhiều ca sốt xuất huyết Dengue nặng

Tình hình dịch sốt xuất huyết Dengue (SXHD) tại Đồng bằng sông Cửu Long đang được ghi nhận với diễn biến ngày càng phức tạp và khó lường, thể hiện qua sự gia tăng đáng kể cả về số ca mắc lẫn số ca nặng. Điều này tạo áp lực lên hệ thống y tế khu vực và đặt ra yêu cầu cảnh giác cao độ đối với toàn bộ người dân trước tâm lý chủ quan cho rằng sốt xuất huyết là bệnh quen thuộc và không đáng lo ngại.

Tại thành phố Cần Thơ (mới), tích lũy từ đầu năm đến ngày 22/10/2025, đã ghi nhận 3.472 ca mắc SXH ^(1a). Đồng Tháp và Vĩnh Long cũng ghi nhận số ca mắc tăng hơn 80–130% so với năm trước, nhiều tuần vượt ngưỡng cảnh báo dịch ^(1b)(2). Tại Bệnh viện Nhi đồng TP Cần Thơ, bệnh viện tuyến cuối chuyên khoa nhi ở khu vực ĐBSCL, trong 6 tháng đầu năm 2025 đã điều trị nội trú 554 ca SXH, tăng 51%, trong đó SXH dengue nặng tăng 34% so với cùng kỳ năm 2024 ⁽³⁾.

Sự thay đổi trong tính chất chu kỳ dịch bệnh của sốt xuất huyết Dengue ở Việt Nam nói chung và ĐBSCL nói riêng là hệ quả của nhiều yếu tố cộng hưởng. Biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh chóng, gia tăng giao thương trong nước đã thúc đẩy sự lây lan và phát triển của mầm bệnh. Đặc biệt, với khí hậu nóng ẩm, lượng mưa cao tạo ổ nước đọng, khiến ĐBSCL là môi trường lý tưởng để muỗi vằn - véc-tơ truyền bệnh SXHD - phát triển quanh năm.

Hơn nữa, tập quán sinh hoạt đặc thù của người dân khu vực, như việc trữ nước trong lu, khạp, can nhựa, hay các vật dụng chứa nước trong nhà đã vô tình tạo điều kiện cho muỗi vằn có nơi sinh sản ngay trong từng hộ gia đình. Sự kết hợp của những yếu tố tự nhiên, tập quán và diễn biến thời tiết bất lợi như mưa lớn trên diện rộng, đã khiến ĐBSCL trở thành điểm nóng ưu tiên trong công tác phòng chống dịch.

Sốt xuất huyết Dengue nặng: Nguy cơ lớn từ lầm tưởng nhỏ

Những chia sẻ tại tọa đàm ngày 25-10 đã làm rõ gánh nặng của sốt xuất huyết Dengue, không chỉ là sự gia tăng về số ca mắc mà còn là biến chứng nguy hiểm khó lường ở người nhiễm bệnh. Bất kỳ ai khỏe mạnh cũng có thể mắc bệnh và chuyển biến nặng. Bệnh có thể dẫn đến sốc, cô đặc máu, và suy đa tạng (như tổn thương gan nặng/suy gan, thận, tim, phổi, não), cùng với các biểu hiện xuất huyết (như xuất huyết nội tạng, chảy máu mũi, nôn ra máu). Đặc biệt cần lưu ý đến các đối tượng trẻ nhũ nhi, người lớn tuổi, người có bệnh nền (béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh gan, bệnh tim, bệnh thận) và người sống một mình hoặc xa cơ sở y tế, những người này được khuyến cáo nhập viện để theo dõi ⁽⁴⁾

Bên cạnh đó, sốt xuất huyết còn để lại hậu quả lâu dài, theo nghiên cứu ghi nhận có tới hơn 50% người mắc bệnh có triệu chứng bệnh tới 2 năm sau khi nhiễm bệnh, bao gồm mệt mỏi, rụng tóc, mờ mắt, và giảm tập trung ^(5,6). Một số gia đình bị chứng “ám ảnh sốt xuất huyết”, khiến cha mẹ vội vã đưa con đến cơ sở y tế khi có dấu hiệu sốt đầu tiên vì lo sợ nguyên nhân là do sốt xuất huyết Dengue.⁽⁷⁾

Ngoài gánh nặng bệnh tật, gánh nặng chi phí điều trị cho điều trị và chăm sóc cũng đáng kể. Người bệnh phải tái khám và làm xét nghiệm hằng ngày nhằm phát hiện kịp thời các biến chứng nguy hiểm. Quá trình tái khám mỗi ngày này ảnh hưởng trực tiếp đến việc chăm sóc và kinh tế gia đình, theo nghiên cứu ghi nhận có tới 50% người chăm sóc bị ảnh hưởng công việc và 28% nghỉ làm trong thời gian chăm bệnh⁽⁸⁾. Nếu gặp sốt xuất huyết Dengue nặng, chi phí để cứu sống chỉ một ca bệnh nặng đòi hỏi rất nhiều nỗ lực, có thể lên đến 120 triệu - 720 triệu VNĐ/ca⁽⁹⁾.

BS.CKII Huỳnh Minh Trúc - Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ nhấn mạnh: “Số ca sốt xuất huyết Dengue nặng năm 2025 đang gia tăng không chỉ trẻ em mà còn ở người lớn, cho thấy vi-rút vẫn lưu hành mạnh mẽ trong cộng đồng. Trẻ em khi mắc sốt xuất huyết do thành mạch yếu nên dễ sốc hơn. Biến chứng nặng gây tử vong là sốc vào khoảng 20-25%, thường xảy ra vào ngày 4 và 5 của bệnh. Sốt xuất huyết Dengue ở người lớn có một số khác biệt với trẻ em, tuy ít diễn tiến đến biến chứng sốc hơn nhưng xảy ra sớm hơn và kéo dài hơn so với trẻ em, với các biểu hiện xuất huyết thường nhiều hơn, nhất là xuất huyết tiêu hóa nếu có thường rất nặng nề dễ dẫn đến tử vong’’.

BS.CKII Huỳnh Minh Trúc – Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ nhấn mạnh

Ở vai trò chuyên gia điều trị, BS.CKII Nguyễn Minh Tiến – Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng TPHCM cảnh báo về sự chủ quan của người dân: “Nhiều cha mẹ cho rằng sốt là bệnh vặt của trẻ con, hoặc người lớn chỉ cần uống thuốc hạ sốt, rồi chờ sẽ tự khỏi. Nhưng nguy hiểm nhất là giai đoạn hạ sốt. Lúc người bệnh tưởng như đã khỏe lại là giai đoạn có nguy cơ sốc cao nhất, đe dọa tính mạng. 

BS.CKII Nguyễn Minh Tiến - Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng TPHCM cảnh báo về sự chủ quan của người dân

Trong thực tế điều trị, các bác sĩ thường gặp không ít ca bệnh đến viện muộn do chủ quan chỉ nghĩ là cảm cúm thông thường, tự điều trị tại nhà, đến khi có dấu hiệu cảnh báo như đau bụng, nôn nhiều, chảy máu, vật vã, lừ đừ mới nhập viện. Ở giai đoạn này, bệnh nhân đã có nguy cơ chuyển nặng bao gồm tiểu cầu giảm sâu, có nguy cơ xuất huyết nội tạng, suy đa cơ quan, mọi nỗ lực cấp cứu đều rất mong manh. Người dân cần hiểu rõ: sốt xuất huyết Dengue có thể khiến một người khỏe mạnh rơi vào tình trạng nguy kịch trong chớp mắt”, BS Minh Tiến cho biết.

BS.CKII Huỳnh Thị Kim Yến - Chi Hội trưởng Liên Chi Hội Truyền nhiễm các tỉnh miền Tây; nguyên Trưởng Bộ môn Truyền nhiễm, Giảng viên Trường Đại học Y Dược Cần Thơ bổ sung góc nhìn về tái nhiễm: “Nhiều người thường chủ quan rằng mỗi người chỉ nhiễm sốt xuất huyết 1 lần trong đời. Tuy nhiên, điều này là không chính xác, người bệnh vẫn có thể mắc sốt xuất huyết trở lại sau khi đã khỏi bệnh và việc tái nhiễm có thể xảy ra lần thứ hai, ba, thậm chí là lần thứ tư trong đời. Nguyên nhân của việc này là do vi-rút gây sốt xuất huyết Dengue có đến 4 tuýp huyết thanh khác nhau (DENV-1, 2, 3 và 4).”

BS.CKII Huỳnh Thị Kim Yến - Chi Hội trưởng Liên Chi Hội Truyền nhiễm các tỉnh miền Tây; nguyên Trưởng Bộ môn Truyền nhiễm, Giảng viên Trường Đại học Y Dược Cần Thơ bổ sung góc nhìn về tái nhiễm

Đáng chú ý, do cơ chế "tăng cường phụ thuộc kháng thể", lần nhiễm sốt xuất huyết thứ hai có nguy cơ nhiễm sốt xuất huyết Dengue có triệu chứng cao gấp 9 lần và nguy cơ nhiễm nặng lên đến gần 23 lần so với lần nhiễm đầu tiên. 

Chủ động phòng bệnh tại cộng đồng là tuyến đầu quan trọng nhất

Những dữ liệu và câu chuyện lâm sàng tại tọa đàm cho thấy, chìa khóa để giảm biến chứng chính là phòng bệnh chủ động.

Theo BS.CKII Huỳnh Minh Trúc, việc kiểm soát dịch tại cộng đồng cần được thực hiện đồng bộ: “Chúng ta cần một chiến lược nhiều tầng: Gia đình và cộng đồng chủ động phòng muỗi, loại bỏ nơi sinh sản; đồng thời cùng y tế cơ sở theo dõi sát, phát hiện sớm ca bệnh để kịp thời xử trí. Khi đó, chúng ta mới có thể giảm số ca nặng, số tử vong, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đồng thời giảm áp lực cho hệ thống y tế”.

Từ góc độ điều trị, BS.CKII Nguyễn Minh Tiến kêu gọi ‘’hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu sốt xuất huyết Dengue và bệnh diễn tiến nhanh, nguy hiểm khó lường. Người dân phải học cách nhận diện sớm các dấu hiệu nghi ngờ bệnh sốt xuất huyết như đau đầu nặng, đau sau hốc mắt, đau cơ, đau khớp, phát ban, sốt cao > 39^oC từ 2-7 ngày và các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm như vật vã, mệt lả, đau bụng nhiều, nôn ói liên tục… Chỉ cần thấy dấu hiệu này, tuyệt đối không chần chừ ở nhà mà phải đến cơ sở y tế ngay để được xét nghiệm chẩn đoán và điều trị kịp thời”.

BS.CKII Huỳnh Thị Kim Yến nhấn mạnh tính tích hợp trong phòng ngừa: diệt lăng quăng, loại bỏ vật chứa nước, mặc quần áo dài tay, bôi kem chống muỗi, ngủ màn cả ban ngày lẫn đêm. Tiêm chủng cũng là một biện pháp người dân có thể áp dụng để chủ động phòng bệnh. 

Nội dung tọa đàm do Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ thực hiện cùng Công ty TNHH Dược phẩm Takeda Việt Nam với sự tham gia của các chuyên gia y tế. Nội dung này nhằm mục đích cung cấp thông tin đến công chúng; không sử dụng để chẩn đoán hoặc điều trị một vấn đề sức khỏe hoặc bệnh tật; và không nhằm mục đích thay thế cho việc tư vấn với bác sĩ. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn thêm.

C-ANPROM/VN/NON/0084 October 2025

Nguồn:

(1a) Báo cáo số liệu theo dõi và giám sát bệnh truyền nhiễm của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Cần Thơ ngày 22/10/2025

(1b) Cần Thơ chủ động dập sốt xuất huyết: https://baocantho.com.vn/can-tho-chu-dong-dap-sot-xuat-huyet-a190279.html  (truy cập 10/2025)

(2)  Tình hình dịch bệnh Sốt xuất huyết Dengue, Tay chân miệng trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp tính đến tuần thứ 40 năm 2025: https://ttksbt.dongthap.gov.vn/benh-lay-nhiem/tinh-hinh-dich-benh-sot-xuat-huyet-dengue-tay-chan-mieng-tre6.html  (truy cập 10/2025)

(3) Phòng bệnh sốt xuất huyết: https://cdcbentre.org/vi/news/tin-tuc-su-kien/phong-benh-sot-xuat-huyet-5436.html  (truy cập 10/2025)

(4) Bộ Y tế (2023). HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE (Ban hành kèm theo Quyết định số 2760/QĐ-BYT, ngày 04 tháng 07 năm 2023 của Bộ trưởng Bộ Y tế). 

(5) Garcia G, et al. Long-term persistence of clinical symptoms in dengue-infected persons and its association with immunological disorders. Int J Infect Dis. 2011 Jan;15(1):e38-43. https://doi.org/10.1016/j.ijid.2010.09.008 . Epub 2010 Nov 26 ; (truy cập 10/2025)

(6) Tam, D., Clapham, H., Giger, E., Kieu, N., Nam, N., Hong, D....Wills, B. (2023). Burden of Postinfectious Symptoms after Acute Dengue, Vietnam. Emerging Infectious Diseases, 29(1), 160-163. https://doi.org/10.3201/eid2901.220838 . (truy cập 10/2025)

(7) Douglas DL, DeRoeck DA, Mahoney RT, Wichmann O (2013) Will Dengue Vaccines Be Used in the Public Sector and if so, How? Findings from an 8-country Survey of Policymakers and Opinion Leaders. PLOS Neglected Tropical Diseases 7(3): e2127. https://doi.org/10.1371/journal.pntd.0002127 . (truy cập 10/2025)

(8) Schaber KL, Morrison AC, Elson WH, Astete-Vega H, Córdova-López JJ, et al. (2021) The impact of dengue illness on social distancing and caregiving behavior. PLOS Neglected Tropical Diseases 15(7): e0009614. https://doi.org/10.1371/journal.pntd.0009614 (truy cập 10/2025)

(9) ĐỒNG THUẬN CỦA HỘI NHI KHOA VIỆT NAM VỀ GÁNH NẶNG VÀ DỰ PHÒNG SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE CHO TRẺ EM Ở VIỆT NAM,

https://tcnhikhoa.vn/index.php/tcnk/article/view/320 (truy cập 10/2025)