Tại hội nghị thường niên vừa diễn ra ở Quebec (Canada), Ủy ban Di sản thế giới của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa LHQ (UNESCO) đã bổ sung 8 kỳ quan thiên nhiên vào Danh sách Di sản thế giới. Đó là:

1. Đảo Surtsey - Iceland

Nằm cách bờ biển phía Nam Iceland 32 km, Surtsey được hình thành từ những đợt phun trào núi lửa vào những năm 1963-1967. Hòn đảo hoang sơ, không một bóng người này được xem là phòng thí nghiệm hoàn hảo để nghiên cứu quá trình “thuộc địa hóa” của động và thực vật. Từ khi mới hình thành, đảo Surtsey đã trở thành mục tiêu nghiên cứu của các nhà khoa học.

Những hạt giống đầu tiên được nước biển đưa đến đây “định cư” vào năm 1964. Một năm sau, vi khuẩn, nấm, mốc bắt đầu xuất hiện. Cuối thập niên 1960, hòn đảo rộng 141 héc-ta này trở thành mái nhà chung của 10 loài thực vật. Đến năm 2004, con số này tăng lên 230, trong đó có nhiều loài không thể tìm thấy ở những nơi khác. Đảo Surtsey còn là thiên đường của 335 loài động vật không có xương sống và 89 loài chim.

2. Công viên quốc gia Tam Thanh Sơn – Trung Quốc

Chính nhờ vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ mà Công viên quốc gia Tam Thanh Sơn thuộc tỉnh Giang Tây (Trung Quốc) được bầu chọn là di sản thế giới. Công viên rộng 22.950 ha này nổi bật với rừng cây và núi đá granite hình cột và chóp trông rất kỳ thú, nhiều thác nước trắng xóa cao đến 60 m cùng vô số hồ và suối. Mây mù và cầu vồng trắng hiện diện quanh năm tạo cho cảnh vật nơi đây dáng vẻ của một “chốn bồng lai tiên cảnh”.

3. Vũ đài kiến tạo Sardona – Thụy Sĩ

Vùng núi bảy ngọn cao hơn 3.000 m ở vùng Đông Bắc Thụy Sĩ được xem là hình mẫu về quá trình kiến tạo đá núi qua những lần va đụng giữa các mảng lục địa. Vũ đài kiến tạo Sardona độc đáo với hình ảnh những tảng đá già cỗi nằm đè lên những khối đá non trẻ.

Khu vực rộng 32.850 hécta này được chọn là 1 trong 8 kỳ quan thiên nhiên mới chủ yếu là vì giá trị về mặt địa chất của nó. Từ thế kỷ 18, địa danh này đã trở thành điểm đến của giới nghiên cứu địa chất.

4. Quần đảo Socotra - Yemen

Nằm ở phía Tây Bắc Ấn Độ Dương, quần đảo Socotra, gồm 4 hòn đảo và 2 cồn đá với tổng chiều dài 250 km, được xem là phần tiếp nối của vùng Sừng châu Phi. Theo Ủy ban Di sản thế giới, địa danh này có ý nghĩa quan trọng đối với nhân loại bởi sự đa dạng của hệ động, thực vật phong phú và đặc hữu nơi đây. 37% trong số 825 loài thực vật, 90% các loài bò sát và 95% các loài ốc sống trên cạn không có ở những nơi khác trên thế giới.

Vùng đất được mệnh danh là “quần đảo Galpagos của Ấn Độ Dương” (Galpagos là di sản thế giới trứ danh trên Thái Bình Dương) này còn là chốn dừng chân của 192 loài chim, trong đó có nhiều loài có tên trong Sách đỏ. Hệ sinh thái biển ở đây cũng rất phong phú với 253 loài san hô, 730 loài cá biển và 300 loài tôm, cua. Hiện 75% quần đảo Socotra đã trở thành khu bảo tồn tự nhiên hoặc công viên quốc gia của Yemen.

5. Khu dự trữ sinh quyển Mariposa Monarca - Mexico

Mỗi độ thu sang, hàng triệu con bướm chúa từ khắp Bắc Mỹ kéo về trú đông ở miền Trung Mexico. Chúng bám lên vách núi và cây cối, phủ nên sắc cam đặc trưng cho cả vùng rừng núi rộng 56.259 hécta. Xuân đến, những đàn bướm này bắt đầu hành trình di cư dài 8 tháng đến khu vực phía Đông Canada – trong khoảng thời gian này, 4 thế hệ bướm chúa lần lượt chào đời và chết đi. Làm thế nào chúng biết đường trở về nơi nghỉ đông của dòng họ vẫn còn là điều bí ẩn.

6. Vùng hồ và thảo nguyên Saryarka – Kazakhstan

Vùng hồ và thảo nguyên Saryarka rộng hơn 450.000 hécta ở phía Bắc Kazakhstan là nơi cư ngụ của hơn 50% số loài thực vật ở Trung Á, nhiều loài chim đang sắp tuyệt chủng và các loài động vật quí hiếm có tên trong Sách đỏ như linh dương Saiga. Vùng đất này còn là nơi quá cảnh lý tưởng cho những đàn chim di cư từ châu Phi, châu Âu và Nam Á đến làm tổ ở Tây và Đông Sibérie (Nga). Đây cũng là nơi sinh sống của hàng nghìn con chim nước.

7. Vách đá hóa thạch Joggins - Canada

Vách đá Joggins dài gần 15 km nằm dọc bờ biển Nova Scotia, phía Đông Canada là nơi duy nhất lưu trữ hóa thạch nguyên vẹn của các loài sinh vật sống cách đây 354 triệu năm. Nơi đây “trưng bày” các mẫu hóa thạch hoàn chỉnh của 148 loài sinh vật cổ và 20 nhóm vết chân hóa thạch của các loài bò sát đầu tiên trên Trái đất. Vách đá Joggins được chọn là di sản thế giới bởi nó chứa đựng những bằng chứng sống động về lịch sử Trái đất.

8. Cụm phá New Caledonia – Pháp (Thái Bình Dương)

Là một phần của quần đảo New Caledonia thuộc Pháp trên Thái Bình Dương, cụm phá New Caledonia (phá - vùng nước mặn ngăn cách với biển bởi dải cát hoặc rặng san hô) đã làm nên bãi đá ngầm san hô lớn thứ 3 trên thế giới. Hệ sinh thái trong lành và gần như còn nguyên vẹn nơi đây là “nhà” của nhiều loài cá, rùa và sinh vật biển đang có nguy cơ tuyệt chủng, trong đó có cộng đồng loài dugong (bò biển hay cá cúi) lớn thứ 3 trên thế giới.

Với 8 kỳ quan mới vừa kể, Danh sách Di sản thế giới của UNESCO hiện tăng lên con số 878, trong đó có 174 kỳ quan thiên nhiên, thuộc 145 quốc gia và vùng lãnh thổ.

THIÊN LAM

(Theo NationalGeographic, UNESCO, LiveScience)