Trong mùa tuyển sinh đại học năm nay, trên 95.000 thí sinh sẽ thi tại cụm thi thành phố Cần Thơ. Hòa trong không khí phấn khởi, náo nức của những sĩ tử trên con đường chinh phục ước mơ là nỗi nhọc nhằn của nhiều thí sinh con nhà nghèo. Dù chưa phải là những học sinh xuất sắc nhất về thành tích học tập nhưng sự vượt khó của các em khiến nhiều người khâm phục…

Chỗ học bài của Duy Khánh là chiếc máy may của mẹ.

Nhiều đêm nay, căn phòng trọ của Lê Duy Khánh (học sinh lớp 12A1, Trường THPT Lưu Hữu Phước, quận Ô Môn) vẫn sáng đèn tới tận khuya. Phòng trọ chỉ rộng khoảng 10m2 nên góc học tập của Duy Khánh là chiếc bàn máy may của mẹ. Duy Khánh chia sẻ: "Đêm nào em cũng thức tới 12 giờ khuya để học bài. Biết mẹ khó ngủ vì đèn sáng nhưng em không biết làm thế nào vì nhà không có đèn bàn. Càng thương mẹ bao nhiêu em càng quyết tâm vượt qua kỳ thi này…".

Cha mẹ Khánh ly hôn từ khi em học lớp 9. Từ đó đến nay, hai mẹ con sống trong căn phòng thuê với giá gần 300 ngàn đồng/tháng. Mẹ Khánh làm bảo mẫu, thu nhập mỗi tháng chỉ khoảng 1,5 triệu đồng nên cuộc sống hai mẹ con vô cùng khó khăn. "Mấy năm qua, nhờ hàng xóm, thầy cô và bạn bè giúp đỡ em mới có thể theo đuổi việc học đến giờ" - Duy Khánh chia sẻ. Gần 1 tháng qua, do không có tiền đến các trung tâm luyện thi đại học nên Khánh tự ôn luyện và học thêm với các thầy cô ở trường. Thầy cô biết hoàn cảnh khó khăn của Khánh nên đều miễn, giảm học phí cho em.

Do không có sổ hộ nghèo nên mỗi khi bắt đầu năm học Khánh đều lo lắng. Vì vậy, Khánh thường dành dụm tiền ăn sáng để năm sau có tiền đóng học phí. Năm Khánh học lớp 12, Chi đoàn giáo viên Trường THPT Lưu Hữu Phước biết hoàn cảnh khó khăn của em đã vận động, đóng góp hỗ trợ cho em mỗi tháng 200 ngàn đồng. Thầy Nguyễn Văn Nhàn, Bí thư Đoàn trường, chia sẻ: "Khánh nhiều năm liền là học sinh giỏi. Tuy nhiên, với điều kiện khó khăn hiện nay, Khánh rất khó tiếp tục đi học nếu không có sự hỗ trợ từ các nhà hảo tâm". Không chỉ thiếu thốn về vật chất Khánh còn bị ám ảnh, mặc cảm khi nhắc đến cha. Dù đã ly hôn nhưng thỉnh thoảng khi nhậu say, cha Khánh lại đến nhà trọ chửi mắng, đánh đập mẹ con em. Những cơn say của cha đã từng khiến Khánh hoảng loạn, học hành sa sút. "Hồi cấp II, em học tệ lắm vì buồn chuyện gia đình. Lên cấp III em cố học giỏi vì thương mẹ quá. Năm nay, em thi hai ngành Kỹ thuật điện - điện tử và Khoa học cây trồng. Em sẽ cố gắng thi đậu để không làm mẹ thất vọng…." - Khánh bộc bạch.

Kim Cương ôn bài chuẩn bị thi đợt 1.

"Cố gắng thi đậu cho mẹ vui" cũng là tâm sự của em Huỳnh Thị Kim Cương (học sinh lớp 12B7 Trường THPT Thốt Nốt, quận Thốt Nốt) chia sẻ với chúng tôi sau khi tìm được chỗ trọ để chuẩn bị cho thi đợt 1. Năm 2010, cha của Kim Cương qua đời vì bệnh ung thư gan nên gia đình em rơi vào cảnh túng quẫn. Gia đình không có đất đai nên mẹ em đi bán xôi kiếm sống qua ngày. Kim Cương cho biết: "Mẹ em bị suy nhược thần kinh, đau thần kinh tọa, viêm xoang… nên đêm ngủ không được. Mẹ rất ốm yếu nhưng vì thương con đã cố gắng tảo tần nuôi hai chị em. Nhà khó khăn nên em gái của em đã nghỉ học từ năm lớp 10". Hằng ngày, sau giờ học, Kim Cương mua lá chuối về quấn bầu ươm cây giống. Mỗi thúng bầu ươm cây được trả công 20 ngàn đồng nhưng 1-2 ngày em mới quấn xong một thúng. Khó khăn, vất vả nhưng 3 năm qua Kim Cương vẫn kiên trì vượt đoạn đường dài hơn 10 km từ phường Tân Lộc qua phường Thuận An để đến trường.

Năm nay, Kim Cương thi hai ngành là Công nghệ thực phẩm và Quản lý nguồn lợi thủy sản (Trường Đại học Cần Thơ). Về thành phố dự thi, mẹ của Kim Cương đi mượn hàng xóm cho con 300 ngàn đồng. Ban Giám hiệu Trường THPT Thốt Nốt cũng tặng em 200 đồng làm lộ phí đi thi. Với số tiền ít ỏi đó Kim Cương đã đóng 150 ngàn đồng tiền ở trọ trong 5 ngày thi đợt 1. Kim Cương cho biết: "Em được chương trình "Tiếp sức mùa thi" hỗ trợ cơm ăn miễn phí một buổi/ngày nên chỉ tốn thêm mỗi ngày khoảng 30 ngàn tiền ăn nữa thôi. Em cố gắng chi xài thật tiết kiệm để còn tiếp tục thi đợt 2". Vừa nhận chỗ ở trong ký túc xá để chuẩn bị thi đợt 1 thì Kim Cương đã nhờ các tình nguyện viên xin cho một chỗ ở miễn phí trong đợt 2 tại chùa Hội Linh (đường Cách Mạng Tháng Tám, quận Bình Thủy). Bởi chùa nằm gần với điểm thi Trường THPT Bùi Hữu Nghĩa - nơi Kim Cương sẽ thi đợt 2. Em tính với chúng tôi thế này: "Tá túc ở chùa em sẽ không tốn tiền trọ, còn được cho ăn cơm miễn phí. Thi xong đã có một bạn gần nhà hứa cho em đi nhờ xe về…".

Vừa luyện thi Bích Thủy vừa giúp mẹ lo việc nhà.

Chuẩn bị bước vào kỳ thi đại học nhưng trong lòng em Phạm Thị Bích Thủy (học sinh lớp 12B1, Trường THPT Nguyễn Việt Dũng, quận Cái Răng) ngổn ngang trăm mối khi nghĩ đến tương lai. Nhà ở tận xã Đông Phước A, huyện Châu Thành (tỉnh Hậu Giang) nhưng 3 năm qua em chưa bỏ buổi học nào dù cách trường hơn chục cây số. Cha của Thủy năm nay 72 tuổi, bị bệnh tim và khối u dạ dày nên chi phí sinh hoạt gia đình hằng ngày do mẹ em lo toan. Dù mắc chứng gai cột sống nhưng mẹ em vẫn đi làm cỏ, giữ trẻ, giặt đồ thuê… với thu nhập khoảng 1,5 triệu đồng/tháng. Ngoài giờ học, Thủy dành thời gian để chăm sóc cha và chị gái bị thiểu năng. Buổi tối, Thủy đi dạy kèm cho 4 học sinh, tiền công 200 ngàn đồng/tháng. Gia đình quá khó khăn nên mỗi ngày đi học Thủy đều ăn cơm nguội lót dạ. Hôm nào học hai buổi, Thủy được mẹ cho 10 ngàn đồng. Không đủ ăn buổi cơm trưa nên Thủy ăn bún chay cầm cự cho hết buổi chiều. Có lần em đã xỉu vì đói. Ba tháng nay, mẹ Thủy không thể đi làm vì cha em sức khỏe ngày càng yếu. Cả gia đình phải sống nhờ sự giúp đỡ của hàng xóm. Cô Bùi Lệ Hằng - mẹ em, chia sẻ: "Tôi mượn nợ đã hơn chục triệu đồng rồi. Nhà có gần 1 công đất, trồng được 20 cây nhãn, mỗi năm cho thu nhập chừng 6 triệu đồng. Mấy tháng nay chồng thêm bệnh nên tôi vừa kêu người ta bán cây để đốt than, được 4 triệu đồng. Thấy con Thủy ham học tôi luôn động viên con cố gắng dù nhiều khi nó rất mặc cảm về hoàn cảnh".

Không có tiền đi ôn thi nên gần 1 tháng qua Thủy ở nhà tự học hai môn Toán và Văn. Riêng môn Anh văn, Thủy được một giáo viên trong trường dạy kèm miễn phí. Ngoài sách giáo khoa, Thủy không có tài liệu ôn thi nào vì không có tiền mua. Thủy cho biết: "Năm nay, em định thi vào ngành sư phạm Anh văn. Nhìn cảnh mẹ em đã lớn tuổi mà phải đạp xe mấy chục cây số đi làm thuê em rất đau lòng…". Hôm chúng tôi đến nhà, gia đình em chuẩn bị ăn cơm sáng với món dưa mắm và củ cải trắng kho. Theo Thủy cho biết, từ ngày mẹ em nghỉ đi làm mướn thì gia đình sống bằng gạo từ thiện. "Thi đại học đợt này dù đậu hay rớt em cũng phải gác lại việc học, đi làm thuê để giúp gia đình" - Bích Thủy nghẹn ngào.

Mẹ của Bích Thủy cho biết, dù rất muốn con tiếp tục học hành nhưng nhà không có tiền để lo, chẳng lẽ cứ sống dựa vào sự giúp đỡ của hàng xóm hoài. Bởi vậy Thủy phải tạm dừng việc học để chờ gia đình thư thả rồi học tiếp. Mẹ Thủy tâm sự: "Thủy định không đi thi nhưng tôi nói phải đi. Nếu có đậu thì bảo lưu kết quả chứ 12 năm đi học mà không đi thì uổng quá. Đợt thi này một người bà con hứa lo cho Thủy chỗ ăn nghỉ trong 3 ngày ở Cần Thơ. Mấy ngày nay, tôi tìm mượn cho Thủy 200 ngàn đồng bỏ túi đi thi vậy mà vẫn chưa có".

Bài, ảnh: PHẠM TRUNG