Thông qua bài phát biểu mới đây của Thủ tướng Scott Morrison (ảnh) tại Hiệp hội châu Á diễn ra ở Sydney, giới phân tích nhận định chính sách đối ngoại của chính quyền mới tại Úc có xu hướng “thực dụng” hơn so với người tiền nhiệm Malcolm Turnbull.

Trong diễn văn quan trọng đầu tiên về chính sách đối ngoại kể từ khi nắm quyền hồi tháng 8, Thủ tướng Morrison đã thận trọng vạch ra ranh giới trong liên minh Úc-Mỹ và mối quan hệ với một Trung Quốc ngày càng quyết đoán. Là một trong những quốc gia thuộc liên minh chia sẻ tình báo “Five Eyes”, Úc có quan hệ quốc phòng lâu dài và chặt chẽ với Washington. Trong khi đó, Bắc Kinh lại là đối tác thương mại lớn nhất của Canberra.

Theo nhận định của Thủ tướng Morrison, Trung Quốc là quốc gia thay đổi cán cân quyền lực nhiều nhất. Nước này đang phô bày sức ảnh hưởng lớn nhất từ trước đến nay tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, thậm chí thách thức các lợi ích của Mỹ. Ông Morrison nói rằng điều quan trọng là quan hệ Washington - Bắc Kinh không nên dẫn tới đối đầu, đặc biệt ở thời điểm hai cường quốc tiếp tục “ăn miếng trả miếng” trong cuộc chiến thương mại. Dẫu vậy, nhà lãnh đạo Úc dự đoán mức độ cạnh tranh chiến lược Mỹ- Trung sẽ còn tăng lên và Canberra phải cân nhắc điều chỉnh sách lược phù hợp với bối cảnh chính trị.

Hiện tại, Úc đang đứng trước thế khó khi bị kéo vào cuộc cạnh tranh ảnh hưởng giữa Bắc Kinh và Washington tại Nam Thái Bình Dương. Với các tuyến hàng hải quan trọng, khu vực này được ví như “vùng đệm” giúp hai cường quốc mở rộng sức mạnh quân sự, kinh tế trên toàn Thái Bình Dương. Trước quan ngại Nam Thái Bình Dương trở thành “sàn đấu” cho cạnh tranh chiến lược Mỹ- Trung, Thủ tướng Úc một mặt khẳng định liên minh với Mỹ là hết sức quan trọng đối với an ninh quốc gia. Mặt khác, ông thừa nhận quan hệ Canberra –Bắc Kinh là “cực kỳ quan trọng” với hoạt động trao đổi thương mại, du lịch và giáo dục đang tăng lên giữa hai nước. Trong động thái xoa dịu căng thẳng sau lệnh cấm công ty viễn thông Trung Quốc Huawei và ZTE cung cấp thiết bị xây dựng mạng 5G tại Úc vì lý do an ninh quốc gia, ông Morrison khẳng định duy trì quan hệ ổn định với cường quốc châu Á là điều hết sức cần thiết.

Tuy kêu gọi hợp tác, chính quyền Morrison đồng thời thúc đẩy nỗ lực ngoại giao tại Thái Bình Dương với kế hoạch đầu tư phát triển căn cứ quân sự Lombrum với Papua New Guinea ở đảo Manus. Theo một số nhà phân tích, có thể xem thỏa thuận này là động thái tăng cường chống lại ảnh hưởng của Bắc Kinh nhưng nó không phản ánh chiến lược của chính quyền Canberra “xét lại” quan hệ với cường quốc châu Á. Thay vào đó, nhiều người cho rằng khả năng Úc có thể chấp nhận mô hình tiếp cận mới theo kiểu Nhật Bản; vừa hợp tác vừa cạnh tranh trước tham vọng ngày càng lớn của Trung Quốc về quyền lực và ảnh hưởng khu vực.

MAI QUYÊN (Theo AP)