Sách “Báo Quân giải phóng miền Nam Việt Nam (1963-1975)” (NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, ra mắt ngày 1-11-2023) của Ðại tá, PGS.TS Hồ Sơn Ðài, dày hơn 400 trang, chứa đựng tâm huyết, công sức nghiên cứu, sưu tầm và gặp gỡ nhân chứng của tác giả. Sách đồng thời là tư liệu quý về lịch sử và hoạt động báo chí cách mạng.

Báo Quân giải phóng, tiếng nói của các lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng miền Nam Việt Nam, chính thức phát hành số đầu tiên vào ngày 1-11-1963. Dù hoạt động trong điều kiện chiến tranh gian khổ, Báo Quân giải phóng đã xuất bản 338 số và số báo thứ 338 ra ngày 15-10-1975. Báo có nhiều chuyên mục: xã luận, bình luận, thông cáo báo chí, tin tức thời sự, phóng sự, ghi chép, tường thuật, gương người tốt việc tốt, tùy bút, thơ, tranh, biếm họa… Trong gần 12 năm hoạt động của Báo Quân giải phóng, các thế hệ cán bộ, phóng viên, biên tập viên của báo vượt qua mọi khó khăn, ác liệt của chiến trường, đưa hàng nghìn tin, bài phản ánh mọi hoạt động của quân và dân miền Nam từ năm 1963 đến năm 1975.

Đại tá, PGS.TS Hồ Sơn Đài (bìa phải) giao lưu trong buổi ra mắt sách tại Đường Sách TP Hồ Chí Minh.

Ðể hoàn thành quyển sách, Ðại tá, PGS.TS Hồ Sơn Ðài đã dành trọn tâm huyết và dày công sưu tầm tư liệu, gặp gỡ nhân chứng. Cuốn sách giới thiệu lược sử của báo qua các giai đoạn và hàng trăm số báo của Báo Quân giải phóng, cung cấp đến bạn đọc những tư liệu quý về lịch sử và hoạt động báo chí cách mạng Việt Nam, góc nhìn về cuộc kháng chiến chống Mỹ trên chiến trường miền Nam...

Theo Ðại tá, PGS.TS Hồ Sơn Ðài, trong điều kiện chiến tranh khốc liệt, việc viết được một bài báo và chuyển bài báo ấy về tòa soạn đã khó, việc in ấn ra tờ báo để phát hành đến từng trung đội Quân giải phóng trên toàn miền Nam càng khó khăn hơn. 338 số Báo Quân giải phóng ra đời minh chứng cho ý chí và quyết tâm cách mạng của những người làm báo. Hoạt động của Báo Quân giải phóng góp phần làm nên một bộ phận quan trọng trong đấu tranh chính trị, là vũ khí tin cậy và sắc bén trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng và văn hóa. Với mong muốn giữ lại và giới thiệu Báo Quân giải phóng đến nhiều người, đặc biệt là thế hệ trẻ, Ðại tá, PGS.TS Hồ Sơn Ðài đã dành 2 năm để sưu tầm, chú giải các tờ Báo Quân giải phóng. Cuốn sách được xuất bản giúp bạn đọc có thêm nguồn tin cậy về lịch sử nước ta, cũng nhằm tri ân những người làm báo cách mạng nói chung, Báo Quân giải phóng nói riêng.

Hơn 400 trang sách được chia thành 4 chương gắn liền với các giai đoạn lịch sử lúc bấy giờ: Chương I - giai đoạn 1963-1965, Chương II - giai đoạn 1966-1968, Chương III - giai đoạn 1969-1972, Chương IV - giai đoạn 1973-1975. Phần phụ lục “Ký ức người trong cuộc” ghi chép hồi ức của các cán bộ phóng viên Báo Quân giải phóng và danh sách các cán bộ, phóng viên Báo Quân giải phóng từ khi thành lập cho đến ngày kết thúc nhiệm vụ.

Qua sách, người đọc cảm nhận sâu sắc các bài báo đã truyền tải chủ trương, nhiệm vụ đấu tranh trong từng thời kỳ lịch sử cụ thể, vinh danh và lan tỏa các tấm gương tập thể và cá nhân điển hình, truyền tải những thông tin tri thức và bài học kinh nghiệm về xây dựng lực lượng và nghệ thuật quân sự của lực lượng vũ trang. Các bài báo còn tố cáo bản chất, âm mưu, thủ đoạn của địch, khích lệ nhân dân và các lực lượng vũ trang tiến lên giành thắng lợi cuối cùng.

Bài, ảnh: Q.M