Theo tờ Bưu điện Washington (WP), trong vòng ít nhất 3 năm qua, quân đội Trung Quốc đã thiết lập một trạm kiểm soát nhằm âm thầm theo dõi một tuyến đường cũ vào Afghanistan ở Tajikistan ngay bên ngoài biên giới phía Tây Trung Quốc. Tiền đồn với khoảng 20 tòa nhà và tháp canh này cho thấy sức mạnh quân sự của Trung Quốc đã được mở rộng cùng với sức mạnh kinh tế.

Tiền đồn do Trung Quốc lập trên đất Tajikistan. Ảnh: WP 

Dù trạm kiểm soát nói trên ở Tajikistan chưa được bất kỳ chính phủ nào thừa nhận nhưng sự hiện diện của nó có ý nghĩa quan trọng và mang tính biểu tượng, đặc biệt là vào thời điểm Mỹ đang cân nhắc kế hoạch rút quân đội nước này ra khỏi Afghanistan. Trong một chuyến công tác gần đây dọc theo biên giới Tajikistan-Afghanistan, phóng viên của WP đã chứng kiến nhiều doanh trại quân sự Trung Quốc mọc lên tại đây và bắt gặp một nhóm binh sĩ Trung Quốc mặc quân phục mua sắm tại khu chợ gần khu căn cứ của họ ở Tajikistan. “Chúng tôi đã ở đây tầm 3-4 năm” - một binh sĩ cho biết.

Thông tin chi tiết về hoạt động của Trung Quốc tại căn cứ nói trên đều không được công khai. Hình ảnh vệ tinh do WP thu thập được chỉ cho thấy 2 cụm tòa nhà, các doanh trại và cơ sở huấn luyện, nằm cách hành lang Wakhan, phía Đông Bắc Afghanistan, khoảng 10 dặm. Thành viên một đoàn leo núi thám hiểm Đức tiết lộ, họ đã bị quân đội Trung Quốc thẩm vấn hồi năm 2016 khi họ tuần tra tại khu vực hành lang Wakhan. Những bức ảnh do Steffan Graupner, trưởng nhóm thám hiểm, cung cấp cho thấy nhiều phương tiện và thiết bị bọc thép chống mìn của Trung Quốc đã được triển khai tới khu vực.

Phát biểu với WP, giới chức Mỹ nói rằng họ biết được thông tin Trung Quốc lập trạm kiểm soát tại Tajikistan nhưng không hiểu rõ hoạt động của Bắc Kinh tại đây, đồng thời nhấn mạnh sẽ không phản đối sự hiện diện của Trung Quốc bởi Mỹ tin rằng khu vực biên giới Afghanistan-Tajikistan có thể tạo ra một mối đe dọa an ninh. “Động thái của Trung Quốc là không đáng ngạc nhiên và nên được Mỹ chào đón” - Ely Ratner, Phó Giám đốc Trung tâm An ninh nước Mỹ mới, nói.

WP tiết lộ, Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Trung Quốc hồi cuối năm 2017 đã mời một số nhà nghiên cứu Nga đến văn phòng trung tâm ở Thủ đô Bắc Kinh. Trong một cuộc gặp riêng với các chuyên gia Nga, các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã giải thích lý do vì sao Trung Quốc có sự hiện diện an ninh ở Tajikistan mà kéo dài đến hành lang Wakhan của Afghanistan. Theo đó, các nhà nghiên cứu Trung Quốc nói rằng tiền đồn trên được xây dựng chỉ dành mục đích huấn luyện và hậu cần, chứ đó không phải là một sự xâm lấn về mặt quân sự.

Năm 2017, Trung Quốc đã thiết lập một căn cứ hải quân ở Djibouti, tạo ra một chỗ đứng cho Bắc Kinh ở Trung Đông và châu Phi. Một báo cáo gần đây của Lầu Năm Góc dự đoán một căn cứ của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) có thể sẽ sớm xuất hiện ở Pakistan nhưng phía Trung Quốc đã lên tiếng bác bỏ. Trên thực tế, Trung Quốc đã có những động thái tương tự ở những ngọn núi gồ ghề ở Tajikistan, Afghanistan, Pakistan - trái với những gì mà Đại tá Wu Qian, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc trong cuộc trả lời phỏng vấn hồi tháng 8 năm ngoái tuyên bố rằng sẽ không có bất kỳ nhân viên quân sự Trung Quốc nào trên đất Afghanistan vào bất cứ lúc nào.

TRÍ VĂN