Bạn là người cởi mở, tận tâm, hướng ngoại, dễ chịu hay nhạy cảm? Dù thuộc loại nào đi nữa thì mỗi tính cách không chỉ tạo nên sự hấp dẫn và giúp hiểu thêm về con người bạn, mà nó còn liên quan mật thiết đến sức khỏe. Các nhà khoa học vừa tiết lộ những vấn đề sức khỏe của từng tính cách và cách để “hóa giải”.

Ngày càng có nhiều nghiên cứu cho thấy tính cách có thể tác động lớn đến mọi thứ từ tuổi thọ cho đến nguy cơ phát triển những bệnh khác nhau. Ví dụ, nghiên cứu của Đại học Nottingham (Anh) và Đại học California (Mỹ) phát hiện một số tính cách dễ dẫn đến các vấn đề về sức khỏe như bệnh tim, ung thư, viêm khớp và tiểu đường, trong khi số khác có khả năng chống bệnh nhiễm trùng tốt hơn.

Khi phân tích lại Nghiên cứu Sức khỏe về Hưu trí của Đại học Michigan (Mỹ), các chuyên gia muốn biết tính cách ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe, trong đó 7.000 người (trung bình 68 tuổi) được yêu cầu mô tả bản thân qua các từ như “cởi mở” và “thân thiện” đến “rắc rối” và “nổi trội”. Dựa vào cách phản hồi, họ được phân loại theo 5 tính cách dựa trên thang Big Five, còn gọi là mô hình OCEAN: Cởi mở (Openness), Tận tâm hay chu đáo (Conscientiousness), Hướng ngoại (Extraversion), Dễ chịu (Agreeableness) và Nhạy cảm (Neuroticism). Sau 4 năm, họ được rà soát để xem mắc bệnh gì. “Nhìn chung, những người có tính cách cởi mở, tận tâm, hướng ngoại, dễ chịu ở mức cao và nhạy cảm ở mức thấp có sức khỏe tốt hơn hoặc không có bệnh” – nhóm nghiên cứu cho biết.

Tại sao tính cách ảnh hưởng sức khỏe?

“Lý do là tính cách của chúng ta ảnh hưởng đến chiến lược đối phó hoặc cách xử lý những tình huống khó khăn trong cuộc sống” – theo Tiến sĩ tâm lý học Meg Arroll. Chiến lược đối phó sẽ dẫn dắt hành vi, ví dụ một số người có thể dùng chiến lược có hại như uống rượu và hút thuốc khi bị áp lực, nên tổn hại sức khỏe nhiều hơn so với người chọn tập thể dục hoặc tìm bạn bè chia sẻ. Tuy nhiên, bà cũng cho rằng tính cách tuy phát triển qua thời thơ ấu và thanh thiếu niên rồi ổn định ở tuổi trưởng thành, nhưng cũng có thể thay đổi khi chúng ta học cách thích nghi với cuộc sống đầy áp lực.

Tiến sĩ Arroll còn cho biết “việc biết được tính cách ảnh hưởng thế nào đến hành vi có thể giúp chúng ta áp dụng lối sống lành mạnh hơn và ảnh hưởng đến sức khỏe theo cách tốt hơn”. Cụ thể như:

1. Người cởi mở có đặc điểm hay tưởng tượng, tò mò, có sự thấu hiểu và sáng suốt. Loại người này thường thích tìm kiếm trải nghiệm mới và có nhiều sở thích. Nghiên cứu công bố trên tạp chí Khoa học Tính cách và Tâm lý Xã hội cho thấy người có tính cách này thường có sức khỏe tốt hơn. Điểm số về tính cởi mở cứ tăng 1 điểm thì khả năng bị chẩn đoán đột quỵ, bệnh tim và cao huyết áp lần lượt giảm 31%, 17% và 29%.

2. Người tận tâm có tinh thần trách nhiệm cao, đáng tin cậy, làm việc chăm chỉ, có tổ chức kỷ luật và thường chú ý đến các chi tiết. Nghiên cứu về Sức khỏe và Hưu trí của Đại học Michigan cho thấy người tận tâm có khả năng phòng bệnh cao – một đặc điểm giúp sống thọ, có thể do họ coi trọng hành vi lành mạnh như ăn uống và tập thể dục hợp lý. Đơn cử, điểm số về tính chu đáo cứ tăng 1 điểm (trong thang 1 -4) thì tỷ lệ chẩn đoán đột quỵ giảm 37%, cao huyết áp giảm 27%, viêm khớp 23% và tiểu đường 20%. Nhưng theo một chuyên gia tâm lý tại Đại học Sheffield Hallam (Anh), hạn chế của người có tính tận tâm, chu đáo là dễ bị rối loạn tiêu hóa (do quá chăm chỉ mà quên giờ giấc ăn uống).

3. Người hướng ngoại là người tích cực, quyết đoán, nói nhiều, quảng giao và ưa tiệc tùng. Tuy nhiên, đặc điểm sau cùng có thể thúc đẩy những thói quen không lành mạnh như ăn quá mức và uống nhiều bia rượu, dẫn đến béo phì và các bệnh mãn tính như tiểu đường và bệnh tim. Các chuyên gia Đại học Nottingham phát hiện các gien kích hoạt chứng viêm hoạt động mạnh mẽ hơn 17% ở người có tính cách này, trong khi chứng viêm kéo dài lại liên quan đến nguy cơ phát triển ung thư và bệnh tim về sau.

4. Người dễ chịu có xu hướng đáng tin, sống tình cảm, có lòng vị tha, dễ thỏa hiệp và hòa đồng. Nhưng cũng vì tính “hay làm vui lòng người khác” mà típ người này dễ mắc các bệnh liên quan đến trọng lượng và stress, bao gồm béo phì và tiểu đường. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Case Western Reserve (Mỹ) cho biết nếu một người bạn gọi món tráng miệng, người dễ chịu sẽ dùng theo để bạn không cảm thấy khó chịu. Làm vui lòng người khác cũng có thể tổn hại sức khỏe vì bản thân dễ bị stress, ảnh hưởng đến chức năng miễn dịch.

5. Người nhạy cảm thường có cảm giác bất ổn, hay lo lắng, buồn bã, dễ cáu giận và trầm cảm. Các nhà nghiên cứu ở Michigan phát hiện rằng người có tính hay lo lắng dễ sinh bệnh và nghĩ ngợi nhiều về cuộc sống sau này. Họ cũng có khả năng chết sớm hơn những người có tính cách khác. Điểm số về tính nhạy cảm cứ tăng 1 điểm thì tỷ lệ chẩn đoán mắc bệnh tim tăng 24%, bệnh phổi 29%, cao huyết áp 37% và viêm khớp 25%. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng cho thấy có hai loại người nhạy cảm: lo lắng khỏe mạnh và lo lắng ám ảnh. Theo các nhà khoa học thuộc Trung tâm Y tế Đại học Rochester (Mỹ), loại người đầu tiên ít có nguy cơ mắc các bệnh mãn tính bao gồm đột quỵ, hen suyễn, viêm khớp và một số dạng ung thư, bởi vì lo lắng của họ sẽ thúc đẩy lối sống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và ăn uống hợp lý.

Tính cách là yếu tố cần xem xét khi khám sức khỏe

Các nhà tâm lý học Mỹ cho biết, hiểu biết tính cách của bệnh nhân cũng quan trọng như xem xét thói quen hút thuốc lá và tiền sử bệnh của gia đình họ khi thăm khám và chẩn đoán bệnh.

Trong nghiên cứu, các chuyên gia tại Đại học Duke (Mỹ) theo dõi nhóm người sinh ra ở New Zealand giai đoạn 1972-1973, bao gồm thông tin sức khỏe, thu nhập, học vấn, thói quen hút thuốc lá, tiền sử bệnh của bản thân và gia đình. Người tham gia được đánh giá 2 năm/lần từ lúc chào đời đến khi 38 tuổi – thời điểm họ được khám sức khỏe để kiểm tra chức năng gan, thận, huyết áp, tim và phổi, tình trạng viêm các mạch máu và bệnh nướu.

Kết quả được công bố bởi Hiệp hội Tâm lý Mỹ cho thấy, tận tâm dường như là tính cách tốt nhất để có sức khỏe tốt trong Big Five. Trong số những người ít chu đáo nhất, 45% phát triển nhiều vấn đề về sức khỏe (như thừa cân, cholesterol và huyết áp cao, chứng viêm và bệnh nướu), trong khi tỷ lệ này ở nhóm tận tâm chỉ 18%. Lý do, những người tận tâm có lối sống tích cực, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và tự chủ hơn, nên ít có khả năng hút thuốc hoặc lạm dụng rượu bia và chất kích thích. “Nghiên cứu này cho thấy nếu bác sĩ biết được tính cách của bệnh nhân, họ có thể vạch ra kế hoạch chăm sóc sức khỏe hiệu quả hơn” - Tiến sĩ Salomon Israel, trưởng nhóm nghiên cứu, nhận định.

HOÀNG ĐIỂU (Theo Dailymail)