Thủ lĩnh Taliban Mullah Omar từng sống gần các căn cứ quân sự Mỹ ở Afghanistan trong nhiều năm nhưng không bị phát hiện, theo tài liệu của nhà báo người Hà Lan Bette Dam.

 Ảnh: The Voice Times

Bà Dam đã mất 5 năm tìm kiếm và phỏng vấn các thành viên chủ chốt của Taliban để hoàn thành cuốn tiểu sử về Mullah Omar, mang tên “Truy tìm kẻ thù”. Theo lời kể của Jabbar Omari, người làm vệ sĩ cho Omar từ khi chế độ Taliban sụp đổ vào năm 2001, thủ lĩnh tổ chức chưa bao giờ sống ở Pakistan như những gì tình báo Mỹ tuyên bố. Thay vào đó, y đã trải qua phần đời còn lại ở hai ngôi làng nhỏ thuộc tỉnh Zabul (phía Nam Afghanistan) cho đến khi chết vì bệnh tật vào năm 2013.

Cụ thể, thủ lĩnh chột mắt của Taliban trốn trong một căn nhà gần căn cứ quân sự Mỹ trong 4 năm và binh sĩ cũng đã đến đó 2 lần (tuần tra ngang qua và vào nhà lục soát) nhưng không tìm thấy. Omar sau đó chuyển đến một ngôi nhà khác có hầm bí mật và nó chỉ cách Căn cứ Hành quân Tiền phương Wolverine- nơi 1.000 binh sĩ Mỹ và quốc tế đồn trú- chỉ hơn 4,8km. Trong 8 năm tại “nhà mới”, Omar đôi khi phải chui xuống các hầm tưới tiêu để trốn trực thăng và máy bay. Trong thời gian lẩn trốn, ông ta cũng không cho phép người thân đến thăm, trong khi bản thân hoàn thành các sổ ghi chú bằng ngôn ngữ tự phát minh.

Khi Omar lâm bệnh, cận vệ đã đề nghị gọi bác sĩ đến hoặc đưa ông ta sang Pakistan, nhưng thủ lĩnh Taliban từ chối và trút hơi thở cuối cùng vào ngày 23-4-2013. Ban đầu Omar được chôn dưới một nấm mộ tạm bợ mà không có quan tài tử tế. Nhưng sau đó thi hài được khai quật 2 lần theo yêu cầu của con trai và em trai để xác thực cái chết của ông ta và an táng lại đàng hoàng. Hai năm sau, phía Taliban mới thừa nhận cái chết của thủ lĩnh này.

Theo tài liệu trên, thủ lĩnh Taliban đã không chạy sang Pakistan vì y mất hết niềm tin đối với nước này. Được biết, Omar đã trao quyền kiểm soát Taliban cho cấp phó là “Bộ trưởng Quốc phòng” Mullah Obaidullah trong cuộc họp của những nhân vật chóp bu tại Kandahar vào tháng 12-2001. Sau đó, y chỉ hoạt động như một thủ lĩnh tinh thần, thường được Taliban hỏi xin ý kiến. Nổi bật nhất là Omar từng được hỏi và đã chấp thuận kế hoạch mở một văn phòng của Taliban tại Doha (Qatar) để giới chức Mỹ đàm phán với tổ chức này nhằm kết thúc cuộc chiến kéo dài ở Afghanistan.

Trái với tuyên bố của những cấp dưới, Omar không thể điều hành Taliban từ những nơi ông ta lẩn trốn. Tuy nhiên phía Mỹ thì cho rằng Omar vẫn là lãnh đạo Taliban và đóng góp tài chính để tiến hành các cuộc tấn công khủng bố cũng như gặp gỡ thủ lĩnh tổ chức al-Qaeda Osama bin Laden tại Pakistan. Giới chức xứ cờ hoa liên tục khẳng định rằng tương tự trùm khủng bố bin Laden, Omar ẩn núp ở Pakistan và sau đó chết tại đây. Sau vụ khủng bố 11-9-2001 tại Mỹ, chính quyền Washington đã treo thưởng 10 triệu USD cho cái đầu của Omar. Năm 2015, cơ quan tình báo Afghanistan và văn phòng tổng thống nước này dựa trên “các thông tin đáng tin cậy” tuyên bố ông ta đã thiệt mạng trong một bệnh viện ở thành phố Karachi, Pakistan.

THANH BÌNH (Theo BBC, Guardian)