Ngành công nghiệp robot đã phát triển mạnh mẽ từ nhiều thập niên qua và giờ đây cuộc cách mạng mới trong lĩnh vực này lại bắt đầu khi công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang có những bước đột phá nhanh chóng.

Già hóa dân số đã và đang tiếp tục là nỗi lo lớn của nhiều nước giàu có nên việc tăng cường đầu tư cho ngành công nghiệp robot trong bối cảnh bùng nổ công nghệ AI là xu thế tất yếu, thậm chí là cuộc chạy đua cạnh tranh quyết liệt giữa các quốc gia có nền công nghiệp robot phát triển.

Tiềm năng và cơ hội mà robot dựa trên AI mang lại là rất lớn và ngày càng bao trùm nhiều lĩnh vực ứng dụng. Nhà sáng lập - giám đốc điều hành tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới Nvidia của Mỹ, ông Jensen Huang, dự đoán kỷ nguyên robot sử dụng AI là “tương lai gần” của nhân loại.

Robot thế hệ mới đã phục vụ lao động

Hồi tháng 2-2024, chuỗi cửa hàng tiện lợi lớn thứ hai Nhật Bản FamilyMart đã bắt đầu sử dụng robot để lau sàn trong bối cảnh công ty phải đối mặt với tình trạng thiếu lao động ngày càng gia tăng. Các robot này được triển khai tại 300 cửa hàng trên toàn quốc và FamilyMart là chuỗi cửa hàng lớn đầu tiên áp dụng tại các cửa hàng tiện lợi xứ hoa anh đào. 

Các robot hình người “gặp gỡ” giới báo chí hồi tháng 7-2023 tại Geneva. Ảnh: USA Today

Mỗi robot lau sàn 5 lần/ngày - nhiệm vụ mà nhân viên cửa hàng thực hiện 3 lần/ngày trong tổng thời gian khoảng một giờ. Điều này sẽ giải phóng thời gian cho nhân viên thực hiện các công việc khác. Kể từ khi triển khai, công ty cho biết không có vấn đề lớn nào xảy ra ngoại trừ một số sự cố khi trẻ em đuổi theo robot trong quá trình thử nghiệm. 

Robot lau sàn của FamlilyMart được trang bị khoảng 20 cảm biến và phát các thông báo khi hoạt động để tránh va chạm với khách hàng và kệ hàng. Mỗi robot cũng mang theo các mặt hàng để bán và có màn hình hiển thị thông tin sản phẩm và quảng cáo. Theo kế hoạch, công ty sẽ bổ sung camera AI vào robot để giúp nghiên cứu biện pháp cải thiện việc quản lý cửa hàng. 

Cũng tại Nhật Bản, trang trại nhà kính Takamiya No Aisai ở thành phố Hanyu thuộc tỉnh Saitama đã đưa vào sử dụng robot AI bốn bánh để thu hoạch dưa leo. Robot này do công ty khởi nghiệp Agrist phát triển, sử dụng camera và AI để nhận biết kích cỡ dưa leo và xác định thời điểm thu hoạch tốt nhất. Robot có thể thu hoạch 1-3 quả dưa leo trong khoảng 2 phút và đặt vào thùng. Khả năng định vị chính xác giúp robot cắt quả mà không ảnh hưởng đến thân cây. 

Takamiya No Aisai là trang trại đầu tiên thuê robot thu hoạch dưa leo tự động của Agrist. Công ty hy vọng robot này sẽ được ứng dụng rộng rãi tại các trang trại khác.

Inaho, một công ty khởi nghiệp khác ở thành phố Kamakura thuộc tỉnh Kanagawa đã phát triển thành công robot AI có thể thu hoạch cà chua bi theo từng chùm hoặc từng quả tùy cơ chế. Robot sử dụng AI để phân tích hình ảnh, chọn ra những quả cà chua chín, dễ hái và sử dụng cánh tay để thu hoạch cà chua. Hiện robot này đang được một trang trại ở Hà Lan - một trong những nhà xuất khẩu thực phẩm lớn trên thế giới - thuê sử dụng. Inaho hy vọng sản phẩm robot thu hoạch tự động của công ty được ứng dụng ra khắp thế giới. Hiện công ty này cũng đã phát triển robot thu hoạch măng tây và dự kiến sẽ cho thuê robot từ năm 2025.

Đầu năm 2024, Singapore đã ra mắt trung tâm đổi mới bán lẻ công nghệ cao The HIVE 2.0 tại trung tâm mua sắm Esplanade Xchange. Robot giao hàng là một trong những mô hình đang được triển khai tại HIVE 2.0. Những người làm việc tại đây có thể mua bữa ăn sẵn, đồ uống và đồ ăn nhẹ từ cửa hàng 7-Eleven gần đó thông qua robot giao hàng. Đơn hàng được đặt thông qua ứng dụng QuikBot. Cửa hàng tiện lợi 7-Eleven Shop & Go, không người phục vụ và không thu ngân đầu tiên của chuỗi này ở Singapore, là nơi khách hàng có thể mua sắm đơn giản với một lần chạm thẻ để lấy đồ trên kệ và rời đi. Công nghệ AI và camera thông minh đảm bảo rằng khách hàng chỉ trả tiền cho những gì họ đã mua, có thể đáp ứng tối đa 5 người cùng một lúc. 

Hứa hẹn robot hình người

Từ cuối năm 2023, các nhân viên tại một nhà kho của Amazon ở thành phố Seattle (Mỹ) đã quen với một “đồng nghiệp” mới cao gần 2m, đó là một robot hình người có đôi mắt trắng phát sáng. Mang tên Digit, robot này được cấu hình để thực hiện một nhiệm vụ cơ bản là nhặt những thùng hàng màu vàng rỗng ra khỏi kệ và vận chuyển chúng đến băng tải, cứ thế lặp đi lặp lại. Robot Digit hiện vẫn trong giai đoạn thử nghiệm nhưng đây là một bước tiến lớn về mặt công nghệ và nó đặt nhà sản xuất Agility Robotics vào vị trí tiên phong trong nỗ lực chế tạo những cỗ máy phục vụ ngành bán lẻ.

Quả thật, kể từ đầu năm 2023, sự phát triển của các mô hình nền tảng AI đã hỗ trợ kỹ thuật để ứng dụng robot hình người trong các ngành công nghiệp.

Tại Hội nghị Robot Thế giới (WRC) hồi tháng 8-2023 tại thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc, nhiều robot AI mang hình người đã khiến khách tham quan choáng ngợp về tài khiêu vũ, chơi bóng rổ, pha cà phê và các khả năng khác. Không giống như các robot thế hệ trước vốn tuân thủ những hướng dẫn đơn giản từ con người, những robot hình người ngày nay ở một mức độ nào đó cũng có khả năng hiểu ngữ nghĩa. Không chỉ thể hiện khả năng tại các cuộc triển lãm, những robot hình người này còn được đưa vào sử dụng thực tế trong trường học, phòng dịch vụ và nhiều địa điểm khác. Từ nhiều năm qua, ngày càng nhiều hãng sản xuất ô tô trên thế giới sử dụng robot hình người để thực hiện những công việc lặp đi lặp lại, khó và nguy hiểm trong dây chuyền sản xuất.

Robot có hình dáng giống con người, tích hợp các công nghệ tiên tiến như AI, công nghệ sản xuất cao cấp và vật liệu mới, được kỳ vọng sẽ trở thành sản phẩm đột phá tiếp theo sau máy tính, điện thoại thông minh và thiết bị sử dụng năng lượng mới.

Tại hội nghị cấp cao toàn cầu về những triển vọng tốt đẹp từ AI hồi tháng 7-2023 tại Geneva (Thụy Sĩ), Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU) - cơ quan công nghệ thông tin và truyền thông của Liên Hiệp Quốc, đã tổ chức một cuộc họp báo chưa từng có trên thế giới với sự tham gia của các robot hình người. Có tổng cộng 9 robot AI mang hình người xuất hiện bên cạnh những người đã tạo ra chúng. Trong số những nhân vật đặc biệt này, gây nhiều ấn tượng nhất có lẽ là Sophia - robot hình người đầu tiên trên thế giới được cấp quyền công dân hợp pháp; Ai-Da, robot nghệ sĩ siêu thực đầu tiên trên thế giới; Ameca, robot hình người tiên tiến nhất thế giới và robot ca sĩ nhạc rock Desdemona. 

Trong một phát biểu đáng chú ý hồi trung tuần tháng 6-2024, tỉ phú Elon Musk của hãng xe điện Tesla (Mỹ) đã nói về tiềm năng to lớn của robot hình người Optimus do hãng này đang chế tạo. Ông cho biết Tesla sẽ thử nghiệm robot hình người tại nhà máy trong năm tới. Ông dự kiến sẽ có hơn 1.000 robot Optimus làm việc tại Tesla vào năm 2025. Với tương lai đó, Optimus được kỳ vọng sẽ là “chất xúc tác” nâng vốn hóa thị trường của Tesla lên 25.000 tỉ USD, gấp 8 lần giá trị của Apple - công ty lớn nhất thế giới hiện nay.

ĐỨC TRUNG (Tổng hợp)