Hôm qua 25-2, ông Viktor Yanukovych đã chính thức tuyên thệ nhậm chức tổng thống thứ tư của Ukraina kể từ khi độc lập năm 1991, với nhiệm kỳ 5 năm (ảnh). Nhằm khẳng định lại cam kết về việc thúc đẩy quan hệ gần gũi hơn với Liên minh châu Âu (EU), các trợ lý của tân tổng thống cho biết ông sẽ công du Brussels vào đầu tuần tới, trước khi thăm Mát-xcơ-va, một đồng minh truyền thống. Đây được xem là dấu hiệu cho thấy ông Ukraina sẽ theo đuổi đường lối ngoại giao cân bằng hơn giữa EU với Nga.

Theo các nhà phân tích, ông Yanukovych sẽ nỗ lực hoàn tất các thỏa thuận về thương mại tự do và qui chế quan sát viên EU theo nguyện vọng của đa số người dân Ukraina. Thế nhưng, để đạt được các thỏa thuận với EU, trước hết ông Yanukovych phải vượt qua những trở ngại từ phe phản đối kế hoạch tham gia liên minh thuế quan với Nga và Belarus. Ông Yanukovych khó mà dung hòa các lợi ích trong quan hệ giữa Ukraina với EU và với Nga, bởi bất kỳ thỏa thuận ngắn hạn nào giữa Kiev với Mát-xcơ-va cũng có thể ảnh hưởng đến viễn cảnh dài hạn trong quan hệ với Brussels.

Về đối nội, tân tổng thống Ukraina cũng gặp không ít khó khăn. Ông Yanukovych đang kêu gọi đối thủ Yulia Tymoshenko từ chức thủ tướng để mở đường cho ông bổ nhiệm một nhân vật khác. Trang web Quốc hội Ukraina ngày 24-2 cũng đăng dự thảo nghị quyết của đảng Các khu vực (PR) của ông Yanukovych đòi bãi miễn chính phủ của bà Tymoshenko, trong đó yêu cầu xem xét vấn đề truy cứu trách nhiệm của chính phủ đối với tình hình kinh tế xã hội Ukraina hiện nay. Phó Chủ tịch PR Hanna Herman cho biết dự thảo kiến nghị sẽ được trình lên quốc hội vào tuần tới.

Trong khi đó, Chủ tịch Quốc hội Volodymyr Lytvyn đưa ra thời hạn tới ngày 2-3 để bà Tymoshenko chứng minh có đủ đa số nghị sĩ ủng hộ, nếu không ông Yanukovych có thể tiến hành bỏ phiếu bất tín nhiệm thủ tướng. Khối Yulia Tymoshenko (BYUT) của bà Tymoshenko cần cung cấp chữ ký ủng hộ của ít nhất 226 nghị sĩ trong quốc hội 450 ghế để trụ lại. Liên minh trước bầu cử của bà Tymoshenko, gồm BYUT, đảng Ukraina của chúng ta của Tổng thống mãn nhiệm Viktor Yushchenko và đảng Lytvyn, có 244 nghị sĩ nhưng hiện một số đã “đào ngũ”. Còn để phế truất được bà Tymoshenko, PR, hiện có 171 ghế ở quốc hội, cần giành được thêm sự ủng hộ của 27 nghị sĩ đảng Cộng sản, 20 nghị sĩ của Lytvyn và ít nhất 8 nghị sĩ từ các đồng minh của bà Tymoshenko hay ông Yushchenko. Ông Yanukovych đã đưa ra 3 ứng viên cho chức thủ tướng là Serhiy Tigipko, người về thứ ba ở vòng bầu cử tổng thống đầu tiên hôm 8-2, cựu Bộ trưởng Tài chính Mykola Azarov và cựu Chủ tịch Quốc hội Arseniy Yatsenyuk.

Trước đó, phát biểu tại phiên họp chính phủ sáng 24-2, Thủ tướng Tymoshenko thông báo BYUT đã đề nghị quốc hội xem xét vấn đề bất tín nhiệm chính phủ với hy vọng cơ quan lập pháp Ukraina không hội đủ số phiếu để buộc bà từ chức. Thủ tướng Tymoshenko cho rằng nếu PR không thành công trong nỗ lực bỏ phiếu bất tín nhiệm, thì chính phủ do bà đứng đầu sẽ tồn tại ít nhất 6 tháng nữa, vì theo Hiến pháp Ukraina, quốc hội chỉ có thể bỏ phiếu bất tín nhiệm 1 lần trong 1 khóa họp, và chỉ có cơ quan lập pháp mới có quyền bãi miễn chính phủ.

N. KIỆT
(Theo AFP, Bloomberg, FT)