Ngày 5-4, tại tỉnh Vĩnh Long, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo phân tích chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2016 và chia sẻ các giải pháp thực hiện tốt trong cải thiện PCI. Theo kết quả PCI 2016, ĐBSCL vẫn kiên trì cải thiện các chỉ số thành phần, có 6/10 chỉ số thành phần dẫn đầu so với các khu vực khác trong cả nước. Tại hội thảo, các chuyên gia, các nhà quản lý cho rằng, dư địa cải thiện điểm số, thứ hạng trên bảng xếp hạng PCI của vùng vẫn còn nhiều. Vấn đề còn lại là giải pháp và sự nhập cuộc của các cơ quan công quyền trong việc tạo lập niềm tin cho doanh nghiệp (DN).

Cải thiện, nhưng chưa khác biệt

Chế biến tôm xuất khẩu tại Công ty TNHH Thực phẩm xuất khẩu Nam Hải.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế VCCI, Giám đốc Dự án Nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, cho biết: Điểm sáng của PCI vùng ĐBSCL là có 6 chỉ số thành phần có điểm số cao nhất so với các khu vực Đông Nam bộ, Tây Nguyên, Duyên hải miền Trung, Đồng bằng sông Hồng, miền núi phía Bắc. Mặc dù điều kiện đất dành cho công nghiệp còn khó khăn, nhưng DN đánh giá việc tiếp cận đất đai khi đến đầu tư tại đây khá thuận lợi. Các DN cũng được giải quyết thủ tục hành chính nhanh chóng hơn các vùng khác. DN ít phải chi trả chi phí không chính thức. Môi trường kinh doanh bình đẳng hơn cho khu vực tư nhân. DN được hoạt động trong môi trường pháp lý an toàn hơn, ít phàn nàn hơn. ĐBSCL cũng đứng đầu về tính năng động, tiên phong của chính quyền địa phương trong nhiều năm liền…

Theo ông Đậu Anh Tuấn, DN kỳ vọng khu vực ĐBSCL tiếp tục cải thiện chất lượng lao động; có đến 81% DN cho rằng việc tuyển giám đốc điều hành, quản lý ở ĐBSCL rất khó; 61% DN cho rằng khó tuyển cán bộ kỹ thuật... Nhiều doanh nghiệp phàn nàn về việc cung cấp thông tin của các địa phương cho DN. DN nhỏ càng khó tiếp cận thông tin hơn. Có tới 60% DN cho rằng khó tiếp cận bản đồ, quy hoạch sử dụng đất, 57% cho biết khó tiếp cận kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng mới, 56% khó tiếp cận tài liệu ngân sách… Về tiếp cận vốn tín dụng, khu vực ĐBSCL thấp thứ 2 cả nước, chỉ 49% DN tiếp cận được vốn tín dụng, chỉ có 38% DN siêu nhỏ có vay ngân hàng, DN nhỏ thì 60%, DN lớn 86%. Nông lâm nghiệp - thủy sản là lĩnh vực quan trọng, song thời hạn vay vốn thấp nhất. Hạ tầng có sự cải thiện qua các năm, song chỉ ở mức trung bình cả nước. Đây là những vấn đề mà khu vực ĐBSCL cần có giải pháp cụ thể để cải thiện điểm số trong năm 2017.

Tiến sĩ Võ Hùng Dũng, Giám đốc VCCI Cần Thơ, cho rằng, trong 12 năm đánh giá PCI, các tỉnh ở ĐBSCL có sự tăng giảm qua các năm nhưng nhìn chung vẫn ổn định về chất lượng điều hành. Triển vọng hiện nay là Chính phủ đã quan tâm đẩy nhanh tiến độ tuyến cao tốc Trung Lương - Cần Thơ, đầu tư cầu Cao Lãnh, cầu Vàm Cống, phát triển khu logistics tại TP Cần Thơ. Lộ trình đầu tư hạ tầng phải mất từ 3-5 năm nhưng các địa phương cần chuẩn bị sẵn sàng để đón các nhà đầu tư. ĐBSCL đã xây dựng được hình ảnh năng động và cần phải tiếp tục duy trì vì nếu giảm sút sẽ rất khó cải thiện. Chính sách cải thiện của các địa phương sẽ có độ trễ nhất định song nếu không làm quyết liệt sẽ kéo giảm điểm số PCI.

Cần cơ chế thoáng hơn

Tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, PCI là nhiệt kế đo tiếp cận và đánh giá về môi trường kinh doanh, chất lượng điều hành của các địa phương qua lăng kính của DN. Khi DN tìm kiếm địa điểm đầu tư sẽ cân nhắc đến nhiều yếu tố. Trong đó, có vị trí địa lý thuận lợi, cơ sở hạ tầng, chất lượng nguồn nhân lực, quy mô thị trường, nguồn nguyên liệu... nhưng tác động lớn nhất đến DN chính là chất lượng điều hành của chính quyền địa phương. Tiến sĩ Võ Hùng Dũng, Giám đốc VCCI Cần Thơ, cho biết: "Để tận dụng các cơ hội mới từ PCI, các địa phương cần khai thác những tài nguyên hiện có, các lợi thế so sánh, phát triển năng lực cạnh tranh, cải thiện yếu tố về thể chế, xây dựng hình ảnh tốt gắn với chất lượng điều hành kinh tế của địa phương. Địa phương phải lắng nghe DN và cụ thể hóa bằng chương trình hành động". Theo Tiến sĩ Võ Hùng Dũng, trong thu hút đầu tư, các địa phương phải chú ý nhiều hơn đến công nghệ để bước lên những nấc thang cao hơn. Mô hình khởi nghiệp ở Bến Tre, mô hình không gian làm việc ở Sóc Trăng, không gian làm việc của Thành đoàn Cần Thơ, Vườn ươm Công nghệ Công nghiệp Việt Nam-Hàn Quốc tại TP Cần Thơ... đang tạo nên sức hút mới. Cần tạo lập hệ sinh thái khởi nghiệp, mạng lưới khởi nghiệp và chương trình khởi nghiệp chung cho vùng.

Tại hội thảo, lãnh đạo các địa phương ĐBSCL khẳng định quyết tâm cải thiện chất lượng điều hành kinh tế vì một ĐBSCL thịnh vượng. Ông Trần Văn Rón, Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Long, cho rằng, 12 năm công bố chỉ số PCI, ĐBSCL luôn được đánh giá là khu vực có chất lượng điều hành tốt so với các khu vực khác trên cả nước. Cho thấy ĐBSCL đang nhận được sự quan tâm của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Năm 2016, điểm số PCI của tỉnh Vĩnh Long đạt 62,76 điểm, xếp thứ 6 cả nước và thứ 2 khu vực ĐBSCL. Chỉ số PCI là thước đo quan trọng, đánh giá chất lượng điều hành của chính quyền cấp tỉnh, mức độ cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh để có giải pháp điều chỉnh phù hợp với địa phương. Cải thiện hình ảnh chung cho vùng, các tỉnh, thành ĐBSCL cần tiếp tục hợp tác, đề ra giải pháp thiết thực, đột phá nhằm cải thiện mạnh mẽ chỉ số PCI để trở thành khu vực năng động, phát triển bền vững.

Đồng tình cao với kết quả PCI, ông Lê Văn Nưng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, nói: "Chúng tôi không xem đây là dịp "hơn thua", mà đây là điều kiện để các tỉnh nâng cao chất lượng điều hành kinh tế. Song, PCI cần đi vào chiều sâu, để các nơi có thứ hạng cao vui, các nơi có hạng thấp thấy được điểm yếu mà cố gắng. Mong rằng PCI luôn tỷ lệ thuận với phát triển kinh tế. An Giang xem DN là động lực phát triển kinh tế của tỉnh. Lãnh đạo tỉnh tiếp và giải quyết khó khăn của DN ngay tại trụ sở UBND tỉnh. Sau 15 phút kết thúc buổi làm việc sẽ gửi kết luận của tỉnh cho DN. Thông qua cà phê doanh nhân để lắng nghe DN. Đồng thời công khai trên báo địa phương các thủ tục hành chính của các sở, ngành. Đến nay đã công bố bộ thủ tục của 11 sở, ngành và của 9 huyện, thị. Tới đây sẽ công bố tới xã". Theo ông Lê Văn Nưng, hiện nay, cơ chế, chính sách phát triển còn chồng chéo, Trung ương cần có cơ chế thoáng hơn, cho phép các địa phương linh hoạt trong vận dụng để hỗ trợ tối đa cho DN. Chẳng hạn cơ chế từ cơ sở lên DN, do nhiều quy định chồng chéo mà nhiều cơ sở không muốn lên DN, dù quy mô hoạt động, nộp ngân sách nhiều hơn DN. An Giang hiện có 5.483 DN và 43.000 cơ sở sản xuất kinh doanh, nếu cơ chế lên DN thoáng thì phát triển mới 1.000 DN/năm là điều dễ dàng. 

Gia Bảo- Minh Huyền