Bài cuối: Để quyết sách phát triển toàn diện vùng đồng bào DTTS sớm đi vào cuộc sống

HÀ DUY

Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG) là chính sách mới, lần đầu tiên được tổ chức triển khai trên phạm vi toàn quốc. Các dự án, tiểu dự án và nội dung của Chương trình rất đa dạng về nội dung, phong phú về hình thức triển khai. Vì vậy, cần nhiều hơn sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương để Chương trình MTQG, đặc biệt là giai đoạn I: 2021-2025 có tính khả thi, đạt hiệu quả cao ngay từ những năm đầu triển khai thực hiện.

Lấy đồng bào DTTS làm trung tâm

Năm 2022 là năm đầu tiên triển khai thực hiện Chương trình MTQG, giai đoạn I: 2021-2025. Ông Lê Sơn Hải, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, cho rằng: Ngay từ bây giờ, các địa phương cần quan tâm đến công tác chỉ đạo điều hành, kiện toàn bộ máy tổ chức, hoàn thiện hệ thống pháp lý, cơ chế vận hành, đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất trong triển khai thực hiện Chương trình. Ðảm bảo các mục tiêu chính của Chương trình là người dân mà cụ thể là đồng bào DTTS, thực sự được thụ hưởng các chính sách đầu tư từ Chương trình, khơi dậy ý chí vươn lên của đồng bào, đồng thời với phát huy tiềm năng, lợi thế để thúc đẩy vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển nhanh, bền vững. Muốn làm được điều đó, cấp ủy đảng, chính quyền các cấp cần quan tâm chỉ đạo, có giải pháp phù hợp với thực tiễn của từng địa phương. Cụ thể hóa nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng” vào điều kiện cụ thể. Song song đó, chú trọng, phát huy dân chủ, phát huy tối đa vai trò chủ thể nhằm tạo sự đồng thuận của đồng bào DTTS và cộng đồng tham gia trong suốt quá trình tổ chức thực hiện các chương trình, dự án của Chương trình MTQG. Bởi lẽ, chỉ khi có sự đồng thuận của người dân, chính sách mới có thể đi vào cuộc sống và mang lại hiệu quả cao… Bên cạnh đó, cần phát huy vai trò của truyền thông, tuyên truyền; tăng cường biểu dương, tôn vinh những điển hình tiên tiến, những việc làm hay; phát huy bản sắc văn hóa dân tộc... Công tác phối hợp với Trung ương, phối hợp giữa các sở, ban, ngành, công tác Mặt trận của địa phương cũng cần đặc biệt tăng cường để đảm bảo mục tiêu, tiến độ của Chương trình MTQG trong thời gian tới.

Ngoài việc lấy đồng bào DTTS làm trung tâm, việc triển khai thực hiện Chương trình MTQG cần huy động sự tham gia của nhân sĩ trí thức, đặc biệt là các vị hòa thượng, thượng tọa, các vị A Char, Ban Quản trị các chùa Khmer... Trong ảnh: Chùa Cần Đước, xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng tổ chức phục vụ trên 1.000 suất ăn/ngày cho bà con ở khu cách ly khi dịch COVID-19 bùng phát. Ảnh: Lý Then

Ông Hầu A Lềnh, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, cho rằng: Với các định hướng, giải pháp cơ bản và nguồn lực của Ðề án tổng thể và Chương trình MTQG, với tâm thế mới và quyết tâm chính trị cao, các địa phương cần chủ động chuẩn bị các điều kiện cần thiết, khi nguồn vốn phân bổ về địa phương có thể giải ngân được ngay. Trong triển khai tổ chức thực hiện Chương trình, cần tiếp tục phát huy tốt tinh thần tương thân, tương ái, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau giữa các dân tộc, giữa các địa phương, sự tham gia tích cực, có hiệu quả của các doanh nghiệp với đồng bào DTTS, tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc. Ngoài sự tham gia của cả hệ thống chính trị, các tổ chức đoàn thể, các doanh nghiệp, các địa phương vùng ÐBSCL cần huy động sự tham gia của nhân sĩ trí thức, đặc biệt là các vị hòa thượng, thượng tọa, các vị A Char, Ban Quản trị các chùa Khmer…

Chủ động các giải pháp cơ chế chính sách địa phương

Vùng ÐBSCL có trên 1,3 triệu đồng bào DTTS, chiếm khoảng 7,6% dân số toàn vùng. Trong khi đó, tỷ lệ hộ nghèo DTTS lại chiếm trên 19% tổng số hộ nghèo của toàn vùng. Do đó, rất cần sự tiếp tục quan tâm đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước nhằm tạo điều kiện để các hộ đồng bào DTTS nghèo phát triển sản xuất, tăng thu nhập, từng bước vươn lên thoát nghèo... Ông Nguyễn Lâm Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, cho rằng: Các địa phương vùng ÐBSCL cần rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS sinh sống; quy hoạch phát triển sản xuất, chế biến gắn với quy hoạch dân cư và quy hoạch kết cấu hạ tầng kỹ thuật. Ðồng thời đẩy mạnh chuyển giao, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, tạo ra các sản phẩm hàng hóa có giá trị gia tăng cao. Ðẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế; đổi mới hình thức tổ chức sản xuất cho phù hợp với từng địa bàn vùng đồng bào DTTS tại địa phương; xây dựng các biện pháp cần thiết để tạo điều kiện cho kinh tế hộ gia đình, kinh tế trang trại và kinh tế tập thể vùng đồng bào DTTS phát triển.

Nghề nấu đường thốt nốt của bà con Khmer ở huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang. Ảnh: Thanh Long

Các địa phương vùng DTTS ở ÐBSCL cũng cần tăng cường phát huy vai trò lồng ghép trong việc triển khai thực hiện các dự án, tiểu dự án của Chương trình MTQG với các chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và an sinh xã hội. Bên cạnh việc củng cố hạ tầng thiết yếu, phát triển kinh tế - xã hội tại các địa phương có đông đồng bào DTTS sinh sống ở ÐBSCL, cần quan tâm nhiều hơn tới việc đẩy mạnh tổ chức sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị, chăm lo đời sống tinh thần của đồng bào DTTS đi cùng với hỗ trợ khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh để đồng bào DTTS vươn lên làm giàu.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng, cùng với việc hỗ trợ của Trung ương, các địa phương vùng ÐBSCL cần chủ động huy động các nguồn lực hợp pháp và tổ chức lồng ghép các nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội, các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn để thực hiện đầu tư hiệu quả, nâng cao đời sống nhân dân. Ðồng thời, tăng cường chỉ đạo phối hợp giữa các ngành, các cấp bám sát thực tiễn, giải quyết những vấn đề bức xúc của đồng bào ngay từ cơ sở, đảm bảo quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn, nhất là các địa bàn xung yếu, biên giới và hải đảo. Các địa phương vùng đồng bào DTTS ở ÐBSCL cần rà soát, nghiên cứu đề xuất cơ chế, giải pháp huy động nguồn vốn ODA và các nguồn vốn bổ sung để đảm bảo cân đối đủ kinh phí. Hằng năm, xem xét có giải pháp bổ sung tăng thêm nguồn lực thực hiện Chương trình MTQG theo Nghị quyết Quốc hội đã phê duyệt. Ðồng thời, phối hợp chặt với các cơ quan của Quốc hội trong công tác xây dựng, triển khai kế hoạch đánh giá, giám sát tình hình, kết quả thực hiện Chương trình MTQG tại các cấp, đặc biệt là công tác giải ngân nguồn vốn đầu tư công và thực hiện chính sách đối với vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Ðể quán triệt sâu rộng, có sự đồng thuận cao và triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình MTQG, các cơ quan chức năng, các địa phương cần hoàn thiện kế hoạch cho từng năm, cả giai đoạn và thông tin, tuyên truyền kịp thời chủ trương, chính sách, dự án mới. Cơ quan công tác dân tộc các địa phương tham mưu hệ thống giải pháp, cơ chế, chính sách đồng bộ thay thế cho các địa bàn đã thay đổi khu vực phát triển và cho cả vùng DTTS ở ÐBSCL nhằm đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS theo mục tiêu chung.

*
* *

Chương MTQG có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững của vùng DTTS cả nước nói chung và ÐBSCL nói riêng. Sự phối hợp rất chặt chẽ, sự thống nhất cao trong hành động giữa Quốc hội và Chính phủ, giữa các cơ quan của Quốc hội và các bộ, ngành Trung ương và đặc biệt là vai trò quan trọng của các cấp chính quyền địa phương trong việc thực hiện chính sách dân tộc ở cơ sở thời gian qua chắc chắn sẽ tiếp tục được phát huy trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình MTQG thời gian tới. Và đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào DTTS cả nước nói chung, vùng ÐBSCL nói riêng tiếp tục được kỳ vọng ngày càng nâng cao, góp phần thực hiện mục tiêu “Phát triển toàn diện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và an ninh - quốc phòng trên địa bàn vùng dân tộc”.