(CTO)- Ngày 26-2, tại tỉnh Đồng Tháp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phối hợp Bộ Công Thương, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tổ chức Hội nghị “Thúc đẩy sản xuất tiêu thụ lúa gạo vùng ĐBSCL”. Ông Nguyễn Xuân Cường, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, chủ trì Hội nghị.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị.

Trong năm 2018, Việt Nam xuất khoảng 6,1 triệu tấn gạo, trị giá 3,06 tỉ USD, tăng 5,1% về lượng và 16,3% về giá trị so với năm 2017. Tuy nhiên, hoạt động xuất khẩu gạo của Việt Nam đang phải đối mặt với những khó khăn, thách thức trong bối cảnh thương mại gạo toàn cầu tiềm ẩn biến động khó lường. Từ cuối 2018 đến nay, tiêu thụ gạo gặp một số khó khăn, giá gạo giảm. Xuất khẩu gạo tháng 1-2019 của nước ta đạt 437.600 tấn, giá trị đạt 195,3 triệu USD, giảm 10,9% về khối lượng và 18,2% về giá trị so với cùng kỳ. Hiện nguồn cung trong nước dồi dào do bước vào thu hoạch vụ đông xuân 2018-2019. Trong khi đó, các giao dịch xuất khẩu cũng ít hơn trong thời gian gần Tết. Trước tình hình này, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo thu mua tạm trữ 200.000 tấn gạo và 80.000 tấn lúa. Kết quả, giá lúa tươi những ngày gần đây tại ĐBSCL tăng 200 đồng/kg, giá gạo nguyên liệu tăng 165 đồng/kg.

Dù còn khó khăn, nhưng triển vọng xuất khẩu gạo Việt Nam thời gian tới được dự báo sẽ có chuyển biến tích cực do nhu cầu thị trường vẫn khá. Năm 2019, diện tích lúa trên cả nước là 7,53 triệu ha, năng suất trung bình dự kiến 58,1 tấn/ha,  sản lượng lúa  đạt 43,8 triệu tấn, tương đương năm 2018, đủ cho nhu cầu trong nước và kế hoạch xuất khẩu. Đối với xuất khẩu gạo, Chính phủ tiếp tục dành sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát, kịp thời và có nhiều quyết sách tạo thuận lợi, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, phát triển thị trường.

Tại Hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, Việt Nam cần xác lập tầm nhìn dài hạn, thoát khỏi “tư duy mùa vụ và thương vụ” đối với ngành hàng có tác động đến hàng triệu nông dân. Đồng thời, nông dân phải cùng liên kết, hợp tác với nhau một cách tự nguyện trên nền tảng hợp tác xã. Đây là cách để nông dân giảm giá thành sản xuất nhờ lợi thế “mua chung“; tăng khả năng thích ứng với thị trường và năng lực đàm phán nhờ “bán chung"...

Theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, năm 2018, lũ tại ĐBSCL cao, phù sa về nhiều nên lúa vụ đông xuân phát triển tốt, có nơi đạt từ 7-8 tấn/ha. Đây là thời điểm tốt nhất để doanh nghiệp thu mua lúa trong dân. Các ngành chức năng có liên quan và địa phương phải vào cuộc quyết liệt, giúp cải thiện giá lúa, đảm bảo nông dân có lời. Về lâu dài, phải tổng rà soát lại một cách căn cơ, chủ động giảm diện tích lúa ở vùng xâm nhập mặn, vùng trũng, vùng khó bơm nước và thay vào đó là trồng những nông sản khác có thị trường tốt hơn. Hiện tại, các nước nhập khẩu gạo có xu hướng chủ động sản xuất lúa để đảm bảo nguồn cung trong nước hoặc đa dạng hóa, lựa chọn nhập khẩu từ nhiều thị trường để tránh phụ thuộc. Do đó, doanh nghiệp, ngành nông nghiệp các tỉnh, thành cần đẩy mạnh thực hiện tái cơ cấu, tăng cường liên kết tiêu thụ; đầu tư công nghệ phù hợp; tổ chức thị trường sao cho hợp lý để hoạt động sản xuất và tiêu thụ lúa gạo đảm bảo bền vững, hiệu quả.

Tin, ảnh: MỸ THANH