Chiều 24-8, trong khuôn khổ Tuần lễ an ninh lương thực APEC 2017 tại TP Cần Thơ, Đối thoại chính sách giữa các Bộ trưởng APEC và các CEO với Chủ đề “Sử dụng có trách nhiệm các nguồn tài nguyên giúp tăng cường sản xuất lương thực bền vững” diễn ra sôi nổi. Có 2 phiên đối thoại với nhiều nội dung khẳng định vai trò của cộng đồng doanh nghiệp (DN) trong phát triển kinh tế.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà gặp gỡ các đại biểu trước Phiên đối thoại. ảnh: VĂN CỘNG

Đề cao vai trò của DN

Cuộc đối thoại với sự có mặt của 25 đoàn với gần 150 đại biểu từ các nền kinh tế thành viên, các tổ chức quốc tế và các DN trong khu vực APEC. Tại cuộc đối thoại này đã khẳng định nhận thức chung về vai trò quan trọng của cộng đồng DN khu vực cũng như những cam kết chung về việc tăng cường hợp tác hơn nữa giữa các bên liên quan trong nỗ lực ứng phó với những vấn đề chung như an ninh lương thực, tình trạng khan hiếm tài nguyên và tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH).

Với 2 phiên đối thoại, xoay quanh vấn đề: Sử dụng có trách nhiệm tài nguyên để đảm bảo sản xuất lương thực bền vững và lợi nhuận cao cho các đối tác trên toàn chuỗi. Đầu tư sản xuất lương thực và chế biến lương thực bền vững: Vai trò của khu vực công và tư. Các Bộ trưởng và các CEO đã chia sẻ nhiều vấn đề thực trạng sản xuất và phát triển chuỗi nông sản, sự tham gia của DN trong chuỗi.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, cho rằng, sau gần 20 năm kể từ lần đầu tiên khi Hội đồng tư vấn kinh doanh APEC kêu gọi các nhà lãnh đạo APEC thiết lập Hệ thống lương thực APEC vào cuối năm 1998 với 3 sứ mệnh cơ bản: giải quyết phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn, phổ biến những tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất và chế biến thực phẩm và thúc đẩy thương mại sản phẩm lương thực, đến nay, các sứ mệnh này vẫn được giữ nguyên. Tuy nhiên, tài nguyên đất, nước, biển và rừng đang ngày càng trở nên quý hiếm do tác động của tình trạng gia tăng dân số, đô thị hóa và các hiện tượng thời tiết cực đoan và cả những bất ổn khác đang thách thức sự tăng trưởng và phát triển của khu vực và toàn cầu. Cộng đồng DN là một trong những đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp của mỗi biến động đó.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, trong những năm qua, khu vực tư nhân đã chủ động tham gia một cách tích cực vào việc nghiên cứu và thúc đẩy ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực tự nhiên và con người nhằm đảm bảo sản lượng và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. Tuy nhiên, những nỗ lực đó là chưa đủ, vẫn còn lãng phí nguồn tài nguyên. Do vậy, việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách tiết kiệm, có trách nhiệm và tái tạo nguồn lợi đang được đặt ra như một nhu cầu cấp thiết. Điều này cần sự tham gia của cộng đồng DN, vừa giúp các Chính phủ huy động mọi nguồn lực xã hội đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng và dịch vụ, phát triển khoa học và công nghệ nhằm sử dụng hiệu quả nguồn lợi tài nguyên.

Thúc đẩy hợp tác công- tư

Theo ông Hoàng Văn Dũng, Chủ tịch Hội đồng tư vấn kinh doanh APEC, Kiêm Chủ tịch Diễn đàn CEO của APEC, APEC đã ghi nhận tầm quan trọng của an ninh lương thực, nhất là trong mối quan hệ lương thực bền vững và tăng trưởng kinh tế bền vững trong điều kiện BĐKH. APEC xác định phải sản xuất lương thực bền vững, gỡ bỏ các rào cản phi thuế quan đối với việc sản xuất lương thực... Đồng thời, mong muốn các nhà lãnh đạo trong khu vực APEC tăng cường đầu tư phát triển ngành sản xuất lương thực - thực phẩm, nhằm giảm thiểu tổn thất lương thực; khuyến khích và thu hút các doanh nghiệp tham gia vào sản xuất lương thực và thực hiện các mục tiêu an ninh lương thực. Thúc đẩy hợp tác công – tư để đạt được mục tiêu phát triển lương thực bền vững...

Theo ông Nathan M. Belete, Đại diện Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, chúng ta khó đáp ứng nhu cầu thực phẩm cho tương lai nếu không có sự tham gia chủ động của các quốc gia trên thế giới và các bên liên quan. BĐKH tác động vô cùng lớn đến khả năng sản xuất lương thực thực phẩm, dự đoán tới đây có khoảng 11 loại cây trồng chính bị giảm năng suất rất lớn, có loại giảm lên đến 50% tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Do vậy, chúng ta cần có những thay đổi kịp thời; cần đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu khoa học (ứng dụng các công nghệ mới để tăng năng suất cây trồng, sử dụng nước tiết kiệm...), sử dụng hiệu quả hơn các nguồn thực phẩm... Đặc biệt, sự tham gia của khu vực tư nhân là rất quan trọng, nếu chỉ có vai trò đơn lẻ của Chính phủ sẽ không giải quyết được vấn đề. Hiện khu vực tư nhân có khả năng đầu tư vào nông nghiệp khoảng 80 tỉ USD/năm.

Thượng nghị sĩ Anne Ruston, Đồng Bộ trưởng Nông nghiệp và Thủy lợi Australia, cho rằng, đến năm 2050 dân số toàn cầu sẽ lên đến 10 tỉ người, khu vực châu Á-Thái Bình Dương cũng phải sản xuất lương thực tăng hơn nữa để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. Để giải quyết vấn đề này cần xem xét về đất, sử dụng tài nguyên nước ít hơn, phân bón... Sử dụng nước hiệu quả sẽ đóng góp vào quá trình phát triển kinh tế ở vùng nông thôn, Chính phủ cần khuyến khích khu vực tư nhân đầu tư vào lĩnh vực này. Ở Australia, Chính phủ tích cực hỗ trợ nghiên cứu phát triển, mang lại lợi ích của người nông dân; người nông dân cũng tham gia các sáng kiến về quản lý đất, quản lý nước để đảm bảo nền nông nghiệp phát triển bền vững...

Tại cuộc đối thoại, mô hình hợp tác công- tư là vấn đề trọng tâm được Bộ trưởng các nền kinh tế lưu ý. “Chúng ta cần nỗ lực hợp tác để khu vực tư nhân, với sự đi đầu của các DN và các tập đoàn tham gia mạnh mẽ hơn nữa, trở thành đối tác chính giúp các nền kinh tế hình thành khả năng phục hồi sản xuất và thích ứng với biến đổi khí hậu. Không có sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp, mọi nỗ lực của các chính phủ sẽ trở nên đơn độc và yếu ớt”- Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói. Hợp tác công- tư (PPP) nhằm sử dụng nguồn lợi tự nhiên hiệu quả, đảm bảo sản xuất ổn định, nâng cao năng suất, tăng cường an ninh lương thực cho khu vực trong bối cảnh chịu nhiều tác động trực tiếp và gián tiếp từ BĐKH.

Việt Nam đã nỗ lực xây dựng và kiện toàn môi trường chính sách, khuyến khích sự phát triển của mô hình PPP và đã đạt được những thành tựu ban đầu trong việc thí điểm một số mô hình sản xuất bền vững với các sản phẩm chủ lực. Chính phủ Việt Nam quyết tâm cao đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư, trong đó có đầu tư nông nghiệp, ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp. Đồng thời, khuyến khích ưu tiên các dự án gắn sản xuất với vùng nguyên liệu, bảo quản, chế biến và tiêu thụ trong các ngành hàng nông lâm thủy sản chủ lực, có tiềm năng thị trường và khả năng cạnh tranh tốt.

CÔNG - KHOA