Bất chấp tuyên bố “nước Mỹ đang chiến thắng trở lại”, giới quan sát cho biết Tổng thống Donald Trump (ảnh) thực tế đang đối mặt chuỗi thất bại trong cam kết tranh cử trước đây và điều này rất có thể ảnh hưởng cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020.

Hôm 6-3, Bộ An ninh Nội địa Mỹ cho biết tình trạng vượt biên trái phép đã tăng vọt lên mức cao nhất trong 12 năm qua. Thông tin này phản ánh sự thật rằng, Washington dù áp đặt các quy định ngày càng khắc nghiệt về nhập cư nhưng chính quyền Trump dường như vẫn đang thất bại trong việc ngăn người di cư bất hợp pháp ồ ạt vào Mỹ. Trong báo cáo khác, số liệu từ Bộ Thương mại Mỹ hôm 7-3 cho thấy thâm hụt thương mại hồi tháng 12 đã tăng gần 19%, đẩy tỷ lệ bất cân bằng thương mại năm 2018 lên mức cao nhất trong 10 năm qua là 621 tỉ USD.

Cụ thể, khoảng cách thương mại của Mỹ với các quốc gia khác tăng từ 50,3 tỉ USD của tháng 11 lên 59,8 tỉ USD trong tháng 12. Điều chỉnh theo lạm phát, các nhà kinh tế cho biết tháng cuối năm 2018 là thời điểm bất cân bằng thương mại hàng hóa ở mức cao nhất trong lịch sử Mỹ. Tình trạng này trở nên tồi tệ do nhập khẩu của Mỹ tăng 2,1% lên 264,9 tỉ USD khi người tiêu dùng trong nước mở rộng hầu bao cho các sản phẩm thiết bị gia dụng, điện thoại di động và máy tính từ nước ngoài. Đồng thời, xuất khẩu của Mỹ giảm 1,9% xuống 205,1 tỉ USD do nhu cầu nước ngoài đối với máy bay dân sự và các sản phẩm dầu mỏ bắt đầu hạ nhiệt.

Theo giới chuyên gia, một phần nguyên nhân khiến thâm hụt thương mại Mỹ tăng trong nhiệm kỳ ông Trump là do chương trình giảm thuế trong nước trị giá 1,5 nghìn tỉ USD. Chính sách này thúc đẩy kinh tế Mỹ tăng trưởng, làm tăng giá đồng USD trong khi kinh tế toàn cầu chậm lại khiến hàng xuất khẩu nước này trở nên đắt và kém cạnh tranh hơn. Ngoài ra, chính sách thương mại, đặc biệt cuộc chiến thuế quan với Trung Quốc, cũng góp phần đẩy thâm hụt thương mại Mỹ năm 2018 tăng kỷ lục. Danh mục nhập khẩu của Mỹ dường như tăng lên sau thời điểm Washington đánh thuế sản phẩm nhôm, thép nước ngoài song song áp thuế trừng phạt hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu. Trong đó, thâm hụt giữa Mỹ với Trung Quốc năm 2018 đã nới rộng lên mức kỷ lục là 419,2 tỉ USD.

Theo chuyên gia kinh tế Stephen Stanley, khoảng cách thương mại đặc biệt tăng vào cuối năm 2018 là do các nhà nhập khẩu Mỹ đẩy nhanh nhận hàng từ đối tác khi chính quyền Trump trước đó có kế hoạch tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc vào ngày 1-1-2019. Cùng với Trung Quốc, sự mất cân bằng thương mại giữa Mỹ với Mexico và Liên minh châu Âu cũng “đạt đỉnh” với lần lượt là 81,5 tỉ USD và 169,3 tỉ USD.

Theo lập luận của các quan chức Nhà Trắng, số liệu Bộ An ninh Nội địa công bố thay vì trở ngại có thể củng cố kế hoạch xây tường biên giới của ông Trump. Trong khi đó, các đồng minh đảng Cộng hòa ca ngợi Tổng thống cắt giảm thuế lớn trong năm 2017 và duy trì nền kinh tế tăng trưởng với tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức thấp nhất trong 50 năm qua. Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng chính sách của lãnh đạo Mỹ thực tế khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn và việc thất bại trong cam kết hạn chế nhập cư bất hợp pháp, điều chỉnh các mối quan hệ thương mại toàn cầu của Mỹ cũng như mục tiêu loại trừ nguy cơ hạt nhân từ CHDCND Triều Tiên đang đe dọa nỗ lực tái tranh cử của ông trong năm 2020 với thông điệp người có thể làm nên những tiến bộ lịch sử.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)